Trước khi bước vào Cuộc thi, chúng tôi có dịp trao đổi với đồng chí Hoàng Đức Minh - Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, Trưởng Ban Giám khảo Cuộc thi, được biết, để Cuộc thi có sức lan tỏa, thu hút sự tham gia của các cơ sở giáo dục trong tỉnh, ngay từ đầu năm học, Sở Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức tuyên truyền rộng rãi về ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác nghiên cứu khoa học với học sinh trung học. Đồng thời, ban hành các văn bản chỉ đạo thực hiện các hoạt động nghiên cứu khoa học; xây dựng kế hoạch tổ chức và chuẩn bị đầy đủ các điều kiện để tổ chức Cuộc thi. Các phòng Giáo dục và đào tạo, các trường trực thuộc Sở đã tổ chức cuộc thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật tại đơn vị để lựa chọn các dự án xuất sắc tham dự Cuộc thi cấp tỉnh. Theo đó, các đơn vị đã chuẩn bị đầy đủ về cơ sở vật chất và nội dung cho các dự án dự thi của đơn vị mình về cả chất lượng và số lượng dự thi.

Đồng chí Tống Thanh Hải –  Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh dự Cuộc thi trao giải Nhất cho tác giả có dự án đạt giải Nhất Khối THCS và THPT.

Tham gia Cuộc thi lần này có 140 em khối Trung học cơ sở (THCS), Trung học Phổ thông (THPT) trên địa bàn toàn tỉnh tham gia 83 dự án gồm 17/22 lĩnh vực do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định. Trong đó, có 31 dự án cấp THCS và 52 dự án cấp THPT với 27 dự án cá nhân và 56 dự án tập thể. Các em sẽ phải thuyết trình trước Ban Giám khảo về nội dung dự án và trả lời các câu hỏi của Ban Giám khảo đối với dự án tham gia. Các sản phẩm dự thi được trưng bày gọn gàng, đẹp mắt với nhiều ý tưởng sáng tạo, thực tiễn dễ áp dụng vào cuộc sống. Được nghe các em học sinh say sưa giới thiệu về những sản phẩm tâm huyết của mình mới cảm nhận hết được niềm đam mê sáng tạo khoa học ở các em thật đáng trân trọng. Nổi bật trong đó là Dự án “Cải tiến mô hình quả địa cầu” của nhóm tác giả Đinh Đức Tiến, Phạm Quỳnh Sơn - Trường THCS Đoàn Kết, thành phố Lai Châu do cô giáo Nguyễn Quỳnh Thim hướng dẫn. Dự án được thực hiện từ những phụ kiện và nguyên liệu tận dụng, không tốn kém, dễ làm, đảm bảo tính khoa học... Đặc biệt, mô hình có thể sản xuất đại trà để phục vụ cho các nhà trường trong quá trình giảng dạy, giúp người yêu thích môn địa lý, vật lý hiểu biết sâu về các hiện tượng tự nhiên trong hệ mặt trời. Em Đinh Đức Tiến - lớp 9A1, Trường THCS Đoàn Kết, thành phố Lai Châu, trưởng nhóm thực hiện Dự án chia sẻ, trong quá trình học tập, để lưu giữ kiến thức môn địa lý, vật lý một cách khoa học, dễ nhớ nhất chúng em đã sáng tạo trên cơ sở cải tiến mô hình quả địa cầu. Việc cải tiến thêm bộ múi giờ, giờ, trái đất tự chuyển động quanh mặt trời theo đường elip (ngoài ra còn thiết kế thêm Trái đất tự quay quanh trục và Mặt trăng tự quay quanh trái đất) nhờ hệ thống các mô tơ với nguồn điện một chiều là pin để thầy cô có thể sử dụng dạy các bạn học sinh xác định giờ ở các Quốc gia khác nhau, sau đó áp dụng công thức để tính hoặc ngược lại và học sinh được quan sát sự chuyển động của trái đất để thấy rõ hiện tượng ngày và đêm, hiện tượng các mùa trong năm. Em rất vui vì được tham dự Cuộc thi. Qua đó, chúng em có thêm cơ hội để giới thiệu kết quả nghiên cứu, sáng tạo khoa học kỹ thuật của mình với bạn bè, thầy cô. Bên cạnh đó, chúng em còn có cơ hội được trao đổi, giao lưu, học tập để hiểu biết hơn về những sáng tạo khoa học.

Cuộc thi năm nay xuất hiện một số dự án có tính mới, có sự đầu tư khá công phu, sáng tạo, thể hiện được chiều sâu nghiên cứu của học sinh, sự đầu tư của nhà trường cũng như công tác tư vấn và hướng dẫn của giáo viên đối với các dự án như: Dự án “Cải tiến mô hình quả địa cầu” của học sinh Trường THCS Đoàn Kết (thuộc Phòng GD&ĐT thành phố Lai Châu); Dự án “Hệ thống quản lý trường học thông minh” của học sinh trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn. Có nhiều dự án lại bắt nguồn từ yêu cầu thực tiễn cuộc sống hàng ngày của người dân địa phương ở tỉnh Lai Châu, như dự án “Mô hình bảo tồn và phát triển giống gà đen bản em” của học sinh trường THPT Dào San. Dự án đề cập đến vấn đề bảo vệ môi trường như “Xử lí rác thải hữu cơ ở khu vực bán trú Trường THPT Quyết Thắng - tỉnh Lai Châu bằng công nghệ sinh học”…

Đặc biệt Cuộc thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật cấp tỉnh dành cho học sinh trung học năm học 2017-2018 đã có dự án mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc như các dự án: “Sưu tầm chữ thái cổ và những câu chuyện kể mang tính huyền thoại của người Thái trắng ở Mường So, huyện Phong Thổ: Niềm tự hào về những giá trị tinh thần mang tính lịch sử”; Dự án “Tìm hiểu và bảo tồn lễ cầu mùa của dân tộc La Hủ trên địa bàn huyện Mường Tè tỉnh Lai Châu”. Dự án “Giữ gìn từ vựng tiếng Mảng” của học sinh Trường THCS Trung Chải (thuộc phòng GD&ĐT huyện Nậm Nhùn). Dự án “Bước đầu nghiên cứu xây dựng cuốn sổ tay ngữ pháp tiếng Si La - Xã Kan Hồ - Mường Tè - Lai Châu”…

Qua các phần thi, các em đã thể hiện sự tự tin, bản lĩnh của mình khi trình bày, đặc biệt đã mạnh dạn hơn khi thể hiện những ý tưởng khoa học, biết vận dụng kiến thức liên môn trong trường học để giải quyết những vấn đề thực tiễn; biến những lý thuyết khô khan thành những mô hình, sản phẩm thực tế sinh động, khơi gợi những ý tưởng lớn hơn, tốt đẹp hơn cho tương lai… Kết quả, Ban Tổ chức Cuộc thi đã trao 61 dự án đạt giải, trong đó 2 dự án giải nhất, 4 dự án giải nhì, 13 dự án giải ba và 42 dự án giải Khuyến khích. Trong đó, Khối các phòng GD&ĐT: có 20 dự án đạt giải. Khối các trường THPT, Phổ thông Dân tộc Nội trú có 41 dự án đạt giải. Ngoài ra, Ban Tổ chức cũng khen thưởng 2 đơn vị có thành tích xuất sắc trong Cuộc thi: Phòng Giáo dục và Đào tạo Thành phố Lai Châu, Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn.

Đồng chí Hoàng Đức Minh - Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, Trưởng Ban Giám khảo Cuộc thi khẳng định, Cuộc thi nghiên cứu khoa học và kỹ thuật dành cho học sinh trung học cấp tỉnh năm học 2017 -2018 tăng cả về số lượng và chất lượng Dự án; phát huy được khả năng sáng tạo của học sinh, sự tâm huyết, nhiệt tình của các thầy cô giáo. Đồng thời tạo ra sân chơi bổ ích, trí tuệ và khoa học cho học sinh trung học; tìm kiếm những ý tưởng khoa học, mới lạ, độc đáo, những sáng kiến và giải pháp cụ thể, thiết thực, phù hợp với điều kiện sản xuất và phong tục tập quán của vùng cao để lựa chọn và chuẩn bị cho học sinh tham gia cuộc thi cấp khu vực và quốc gia. Qua Cuộc thi cũng tạo nên một phong trào nghiên cứu khoa học cho học sinh trong toàn tỉnh và là tiền đề cho hoạt động sáng tạo của tuổi trẻ. Những sản phẩm nghiên cứu khoa học của các em được triển khai áp dụng trong thực tế sẽ mang lại niềm tin cho những người làm công tác giáo dục. Giúp các em vận dụng được các kỹ năng, kiến thức đã học vào việc giải quyết các vấn đề trong thực tiễn cuộc sống hàng ngày.