Ký ức đói nghèo

Nằm nép mình bên sườn đồi, những ngôi nhà mái ngói, nhà xây khang trang của bà con bản Thành Lập cạnh nương chè, ruộng lúa xanh ngát tạo nên cuộc sống thanh bình. Ngắm nhìn cảnh vật ấy chắc hẳn nhiều người không tin trước đây bà con phải đối mặt với sự nghèo đói lay lắt. Toàn bản có 41 hộ, hơn 190 nhân khẩu, 100% đồng bào Mông sinh sống. Năm 2000, bản có trên 75% hộ đói nghèo do tập quán sản xuất 1 vụ ngô, lúa địa phương cho năng xuất thấp. Một số hộ chuyển diện tích ngô kém hiệu quả sang trồng chè nhưng không bón phân, chăm sóc nên thu nhập chẳng là bao.

Người dân bản Thành Lập chăm sóc đàn gia súc.

Đời sống kinh tế khó khăn, người ốm không đến cơ sở y tế khám và điều trị kịp thời. Nhiều trường hợp tử vong do sốt rét, viêm phổi. Trẻ em chỉ học hết lớp 1 - 2 là nghỉ ở nhà trông em, nấu cơm giúp gia đình. Để rồi, nhiều người dân trong bản không biết đọc, viết tiếng việt. Tình trạng đói nghèo tiếp diễn nhiều năm khiến bản tiêu điều, xơ xác. Ông Giàng A Páo (người dân trong bản) nhớ lại: “Trước đây, tôi gieo, trồng ngô, lúa địa phương cho năng suất thấp nên mỗi năm chỉ thu hoạch từ 8 - 10 bao ngô, thóc, gia đình không đủ ăn. 6 con tôi học hết lớp 2 là bỏ học ở nhà giúp gia đình chăn trâu, lấy củi. Từ năm 2005 đến nay, tôi được cán bộ phường, bản hướng dẫn thâm canh, tăng 3 vụ ngô lai/năm/diện tích, 2 vụ lúa/năm/diện tích. Đồng thời, chuyển đổi diện tích nương ngô kém hiệu quả sang trồng chè. Đến nay, đời sống gia đình tôi từng bước được cải thiện”.

Gia đình ông Páo là 1 trong số hơn 75% số hộ đói nghèo của bản Thành Lập lúc bấy giờ. Mặc dù, bà con tần tảo sớm hôm nhưng đời sống sinh hoạt luôn thiếu đói. Một số thanh niên sang các tỉnh Lào Cai, Yên Bái và Điện Biên tìm việc làm mong có cơ hội nâng cao thu nhập, góp phần cải thiện đời sống gia đình. Tuy nhiên, họ thường quay về với hai bàn tay trắng do không tìm được việc làm ổn định. Nhiều người bị bóc lột sức lao động, không được trả công thỏa đáng nên đời sống đã thiếu lại càng thiếu.

Vươn lên từ nội lực

Từ khi chia tách, thành lập tỉnh (năm 2004) đến nay, bà con bản Thành Lập tiếp cận cuộc sống mới với nhiều cơ hội phát triển kinh tế gia đình. Người dân làm đủ mọi nghề từ phụ hồ, trồng rau, chè và nuôi lợn, gà thịt. Đời sống, kinh tế của bà con từng bước cải thiện và nâng lên. Bản có giao thông nội bản, nội đồng sạch đẹp. Đồi chè, ruộng lúa xanh non bao bọc góp phần tạo diện mạo mới ấm no, thanh bình. Toàn bản có 10,7ha chè, 24,4ha ngô và 7,43ha lúa. Thời điểm này, bà con bận rộn với việc thu hái chè búp tươi; bón thúc đạm, lân cho ngô xuân hè và gieo cấy lúa mùa.

 Dạo thăm bản, chúng tôi thấy nhiều hộ lên nương, ra ruộng từ sáng sớm. Bà Sùng Thị Dao còn nán lại cho lợn ăn chia sẻ, gia đình tôi có 3 con trâu, 11 con lợn và trồng thêm nhiều loại rau để phục vụ bữa ăn gia đình và bán ra thị trường tăng thêm thu nhập. Ngoài ra còn chăm sóc 1ha chè, gieo cấy 0,7ha lúa và trồng 0,5ha ngô lai 2 vụ/năm. Toàn bộ sản phẩm ngô hạt, tôi nấu rượu bán và tận dụng bã làm thức ăn cho gia súc. Mỗi năm, gia đình thu lãi hơn 80 triệu đồng từ tiền bán chè, rau, rượu và gia súc.

Gia đình chị Chang Thị Sua cũng vươn lên từ chăn nuôi, trồng trọt. Sáng sớm, chị đem rau ra chợ Đoàn Kết bán, thời gian còn lại chăm sóc, thu hái chè và gieo trồng ngô, lúa. Thời điểm nông nhàn, chị làm thêm nghề phụ hồ tại các công trình trên địa bàn thành phố. Mỗi năm, gia đình chị thu nhập trên 70 triệu đồng.

Nhắc đến bản Thành Lập, anh Phạm Tiến Dũng - Phó Chủ tịch UBND phường Đoàn Kết đánh giá: “Đến nay, bản Thành Lập không có hộ sinh sống trong những căn nhà tranh tre, nứa lá. Toàn bản có 68% hộ khá, giàu; 100% con em trong độ tuổi ra lớp. Từ năm 2014 đến nay, bản được thành phố công nhận là bản văn hoá xanh, sạch, đẹp, không tệ nạn ma tuý”.

Chia tay Thành Lập, tôi tin, thời gian tới, bà con nơi đây sẽ tiếp tục vươn lên xây dựng cuộc sống mới, góp phần xây dựng quê hương Lai Châu giàu đẹp.