Vụ án mạng xảy ra từ ngày 30/4/2016 đến nay đã hơn 2 năm, nhưng những chiến sỹ Công an huyện Tân Uyên vẫn còn nhớ rõ từng chi tiết nhỏ khi chứng kiến hiện trường người dân bản Khau Riềng, xã Hố Mít xử lý mâu thuẫn bằng súng tự chế. Do tranh chấp đất đai, vài hộ dân xảy ra xô xát, cãi vã, không tìm được tiếng nói chung, ông Sùng A Lồng đã sử dụng súng tự chế bắn chết Vàng A Dơ (cùng bản). Mối quan hệ láng giềng giữa chủ 2 thửa ruộng lâu nay tan biến trong một phút nóng giận.

Người dân đến giao nộp vũ khí tự chế tại trụ sở Công an huyện. 

Sử dụng vũ khí, công cụ tự chế như thói quen phòng vệ và là phương tiện săn bắn thú rừng thì việc phát hiện, dẹp bỏ không phải dễ. Theo thông tin từ lực lượng Công an huyện Tân Uyên, xã Hố Mít, Trung Đồng và một số bản xa trung tâm thuộc xã Mường Khoa là các địa phương có tỷ lệ hộ dân sử dụng vũ khí, vật liệu nổ cao so với các xã, thị trấn khác và có số hộ đồng bào dân tộc Mông sinh sống nhiều. Các hộ thường cất giấu vũ khí trên lán nương hoặc trên các nương thảo quả, xa nơi sinh sống.

Lực lượng công an nhận thấy, mấu chốt để người dân nhận thức ra tác hại của việc tàng trữ loại vũ khí nguy hiểm này chính là công tác tuyên truyền, giải thích để bà con hiểu và hợp tác với chính quyền địa phương cũng như lực lượng chức năng. Song, muốn nói cho bà con “thấu” thì công việc này cũng không ít gian nan. Những bản như Hua Cha (xã Mường Khoa) cách trung tâm huyện 25 - 30km, trong đó có đến nửa quãng đường phải đi bộ mới vào được đến nơi; dân cư phân bố rải rác, thưa thớt, có nơi tính đến hàng trăm mét mới có một nóc nhà thì việc tập hợp Nhân dân tổ chức một buổi tuyên truyền vất vả nhường bao!

Vượt lên trên những gian khó ấy, lực lượng Công an huyện phối hợp chặt chẽ với đội ngũ công an viên rà soát, tuyên truyền, vận động cá biệt đối với các gia đình đang tàng trữ trái phép công cụ, vũ khí, vật liệu nổ trái phép. “Sau những buổi cất công lặn lội tuyên truyền, không phụ công lao của anh em, 5 giờ sáng, 12 người dân bản Hua Cha đã mang các loại vũ khí tự chế đến giao nộp vì họ nói còn phải đi góp sức với chính quyền làm đường giao thông nông thôn” - Đại úy Lường Văn Bay (Tổ quản lý vũ khí vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ, Công an huyện) hồi tưởng lại một kỷ niệm đáng nhớ trong những lần về cơ sở vận động Nhân dân giao nộp vũ khí vật liệu nổ.

Được biết, từ cuối năm 2017, đầu năm 2018, lực lượng Công an huyện vận động quần chúng giao nộp 85 khẩu súng kíp, 25 khẩu súng hơi cồn và một số nòng súng kíp. Nguyên liệu sử dụng chế tác thành vũ khí được người dân tận dụng từ sắt, ống nhựa, bơm xe đạp, ống phun thuốc trừ sâu và viên bi. Những thành phần cấu tạo nên các loại vũ khí này rất gần với đời sống sinh hoạt người dân nên chỉ cần một chút tư duy sáng tạo có thể làm được ngay. Do đó, làm thế nào để người dân hợp tác và không tái chế tạo, không sử dụng loại vũ khí này, trước tiên, lực lượng Công an huyện đã phối hợp chặt chẽ với công an xã và công an viên các bản tiến hành rà soát số vũ khí còn tồn đọng trong Nhân dân, từ đó xây dựng kế hoạch thu hồi. Tăng cường xuống cơ sở, thậm chí nghỉ lại gia đình đồng chí trưởng bản, kết hợp với các tổ chức đoàn thể để tuyên truyền. Vài năm gần đây, lực lượng Công an huyện còn đầu tư phương tiện trình chiếu trong các buổi tuyên truyền, nêu những sự việc cụ thể, điển hình và hậu quả sử dụng vũ khí tự chế, do đó có tác dụng răn đe, giáo dục mạnh mẽ.

Mặc dù vậy, không phải đợt vận động nào cũng mang lại kết quả ngay lần đầu tiên, bởi có những trường hợp bất hợp tác với lực lượng công an. Vận động đại trà không hiệu quả, thông qua số liệu rà soát được, lực lượng công an đến từng nhà vận động cá biệt, đồng thời ra các điều kiện cứng rắn như nếu gia đình không tự giác giao nộp, lực lượng chức năng phát hiện sẽ xử lý nghiêm khắc. Với biện pháp đó, hầu hết các hộ dân đã và đang tàng trữ, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ trái phép đã tự giác giao nộp và ký cam kết không tái phạm. Tính đến nay, lực lượng Công an huyện chưa phát hiện trường hợp tái phạm.

Thời gian tới, các lực lượng chức năng của huyện tiếp tục tăng cường công tác phối hợp vận động Nhân dân các xã còn lại ra giao nộp, trong đó tập trung tại xã Hố Mít. Giải pháp chủ yếu là giải thích, phân tích để người dân hiểu ra tác hại và hành vi vi phạm pháp luật khi sử dụng vũ khí, vật liệu nổ gây nguy hiểm đến tính mạng con người.