Cách đây 67 năm, ngày 10/1/1953, Ban cán sự Đảng tỉnh Lai Châu quyết định thành lập Ty Công an Lai Châu. Đây là sự kiện quan trọng góp phần đáp ứng yêu cầu của cách mạng; từ đây, Lai Châu có lực lượng vũ trang sắc bén làm nòng cốt trên mặt trận bảo vệ trật tự, trị an trên địa bàn.
Trong chiến tranh giải phóng đất nước, lực lượng Công an Lai Châu đã trực tiếp đấu tranh, phát hiện và bắt giữ nhiều toán gián điệp của địch, đập tan âm mưu gây bạo loạn của bọn tề, phỉ trong vùng giải phóng; kịp thời ngăn chặn mọi âm mưu, hoạt động của bọn phản động; đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tội phạm và bọn phản cách mạng, bảo vệ công cuộc cải tạo và xây dựng chủ nghĩa xã hội; giữ vững ANTT trên địa bàn tỉnh.
Hòa bình lập lại, phục vụ đắc lực cho công cuộc kiến thiết đất nước, lực lượng công an Lai Châu đã triển khai hiệu quả các phương án, kế hoạch đảm bảo ANTT trên 2 tuyến biên giới, các địa bàn trọng điểm về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội; chủ động nắm tình hình, âm mưu của địch từ xa; xây dựng, củng cố thế trận an ninh Nhân dân vững chắc.
Trong thời kỳ đổi mới, Công an Lai Châu đã tăng cường hàng vạn lượt cán bộ chiến sỹ thực hiện “3 cùng” với Nhân dân; mở hàng trăm đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm; xây dựng củng cố thế trận an ninh Nhân dân vững chắc; chủ động phối hợp phòng, chống tội phạm, bảo vệ ANTT khu vực biên giới.

Công an huyện Mường Tè tuyên truyền tới người dân xã Tà Tổng không trồng và tái trồng cây thuốc phiện.

Ngày 26 tháng 11 năm 2003, Quốc hội khóa 11 thông qua Nghị quyết chia tách tỉnh Lai Châu thành tỉnh Lai Châu (mới) và tỉnh Điện Biên. Trong điều kiện mới chia tách còn gặp muôn vàn khó khăn, tuy nhiên công tác xây dựng lực lượng luôn được Công an Lai Châu quan tâm củng cố, kiện toàn theo hướng chính quy, khoa học. Công tác xây dựng Đảng, chính quyền và đoàn thể thường xuyên được chăm lo, củng cố theo hướng tinh gọn, hướng về cơ sở, tăng cường cho lực lượng trực tiếp chiến đấu, thực hiện "4 cùng" với Nhân dân. Đội ngũ cán bộ, chiến sỹ thường xuyên được đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao nghiệp vụ, kiến thức, kỹ năng công tác.
Trên lĩnh vực an ninh chính trị, Công an Lai Châu đã vượt mọi khó khăn, gian khổ thường xuyên bám nắm địa bàn; giải quyết kịp thời những vấn đề phức tạp về ANTT ngay tại cơ sở; tích cực tham mưu giải quyết tốt tình hình tuyên truyền đạo trái pháp luật, hoạt động tuyên truyền lập “Nhà nước Mông”, tình hình di cư tự do, tranh chấp khiếu kiện trong Nhân dân; đảm bảo an toàn tuyệt đối các mục tiêu trọng yếu, các sự kiện văn hóa chính trị quan trọng trên địa bàn tỉnh và các kỳ Đại hội Đảng, bầu cử Quốc hội…; kịp thời phát hiện đấu tranh, ngăn chặn hoạt động của các đối tượng chính trị phản động, bảo vệ an ninh nội bộ, phòng ngừa “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; thực hiện tốt công tác bảo vệ bí mật Nhà nước.
Trên lĩnh vực đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, Công an Lai Châu tập trung triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, mở nhiều đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm; đấu tranh, triệt phá các đường dây, tụ điểm phức tạp về hình sự, ma túy không để hình thành các băng, hoạt động theo kiểu "xã hội đen".
Từ năm 2004 đến nay, đã điều tra, làm rõ trên 3.000 vụ phạm pháp hình sự, bắt gần 5.000 đối tượng. Tỷ lệ điều tra khám phá án luôn đạt trên 90%, riêng trọng án đạt 100%; bắt trên 400 đối tượng truy nã, trong đó hơn 100 đối tượng đặc biệt nguy hiểm.
Trên mặt trận đấu tranh phòng, chống ma tuý, đã phát hiện và triệt phá gần 4.000 vụ, xoá gần 300 tụ điểm, đường dây mua bán, vận chuyển trái phép chất ma tuý; bắt giữ hơn 5.200 đối tượng; thu giữ 120kg hêrôin, gần 230kg thuốc phiện; 364.000 viên ma túy tổng hợp và nhiều phương tiện phạm tội khác.
Đã phát hiện, làm rõ trên 1.800 vụ với hơn 2.000 đối tượng vi phạm pháp luật về kinh tế, môi trường. Trong đó, khởi tố điều tra 76 vụ với 127 bị can, xử lý hành chính hơn 1.700 vụ với trên 1.800 đối tượng vi phạm; thu hàng trăm tỷ đồng nộp ngân sách Nhà nước.
Trong công tác quản lý nhà nước về ANTT, các đơn vị chức năng đã thực hiện tốt công tác đăng ký quản lý cư trú; cấp mới, cấp đổi chứng minh Nhân dân cho trên 250.000 công dân. Triển khai có hiệu quả việc phát động toàn dân tham gia thu hồi vũ khí, vật liệu nổ, vận động nộp và thu giữ gần 50.000 khẩu súng tự chế các loại và nhiều loại vũ khí, công cụ hỗ trợ khác, tổ chức thực hiện tốt phương án bảo vệ các mục tiêu quan trọng về chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội, an ninh - quốc phòng...
Công an Lai Châu đã thực hiện tốt vai trò là nòng cốt trong phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, phối hợp củng cố hệ thống chính trị cơ sở. Đẩy mạnh xây dựng và nhân rộng mô hình, điển hình tiên tiến; xây dựng lực lượng Công an xã; phát huy vai trò của người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số. Đến nay, toàn tỉnh có 38 mô hình duy trì và hoạt động có hiệu quả.
Trong thời gian tới, xu hướng quốc tế hóa và toàn cầu hóa diễn ra mạnh mẽ tiếp tục tác động đến tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trong nước cũng như địa bàn tỉnh Lai Châu. Phát huy những chiến công đã đạt được trong những năm qua, thời gian tới, lực lượng Công an Lai Châu tiếp tục thực hiện có hiệu quả một số nội dung trọng tâm: Thường xuyên làm tốt công tác nghiên cứu, dự báo các tình huống phức tạp có thể xảy ra để chủ động tham mưu đề xuất cấp ủy, chính quyền địa phương đề ra các chủ trương, biện pháp, huy động sức mạnh tổng hợp của các cấp, các ngành và cả hệ thống chính trị trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, đảm bảo trật tự, an toàn xã hội; tăng cường phối hợp với các ban, ngành chức năng, cấp ủy, chính quyền các cấp tổ chức các đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm và tệ nạn xã hội trên địa bàn; tích cực tham gia xây dựng, củng cố phát triển khối đại đoàn kết dân tộc, tiếp tục đổi mới và đẩy mạnh xây dựng phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc; không ngừng xây dựng lực lượng Công an Lai Châu thực sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, có số lượng, cơ cấu hợp lý, với chất lượng tổng hợp, sức chiến đấu cao; quan tâm xây dựng công an cấp cơ sở, đặc biệt là công an xã, thị trấn, chính quy vững mạnh, toàn diện, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Phát huy truyền thống vẻ vang, lực lượng Công an Lai Châu nguyện trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc và Nhân dân, tiếp tục nỗ lực phấn đấu vươn lên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đem lại cuộc sống bình yên cho Nhân dân, góp phần xây dựng quê hương Lai Châu giàu mạnh.

Với thành tích đạt được 67 năm qua, lực lượng Công an Lai Châu vinh dự được Đảng và Nhà nước tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh và nhiều phần thưởng cao quý. Trong đó: 9 tập thể, 28 cá nhân được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Chiến công các hạng; 30 tập thể, 92 cá nhân được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc các hạng; Chủ tịch nước tặng Anh hùng lực lượng vũ trang cho 1 tập thể; 43 tập thể, 143 cá nhân được Chính phủ tặng Bằng khen; Thủ tướng Chính phủ tặng Cờ thi đua cho 4 lượt tập thể; 2 cá nhân được Thủ tướng Chính phủ công nhân “Chiến sỹ thi đua toàn quốc” và hàng ngàn lượt tập thể, cá nhân được tặng Bằng khen, Giấy khen.