Mường Cang hôm nay, đã khoác trên mình chiếc áo mới, dọc con đường dẫn vào trung tâm xã là những ngôi nhà lợp Prôximăng khang trang, vững chắc. Sau cái bắt tay thân mật, đồng chí Lò Thanh Long – Phó Chủ tịch UBND xã Mường Cang cho biết tin vui: “Kể từ khi Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” đi vào cuộc sống đã làm thay đổi nhận thức và hành động của nhân dân”.

Từ sản xuất lúa 1 vụ nay bà con đã trồng  2 vụ, biết tận dụng đất khai hoang để trồng hoa màu như: ngô, lạc, sắn góp phần tăng thu nhập, cải thiện đời sống nhân dân. Vụ đông xuân vừa qua, xã gieo cấy 197ha, năng suất lúa ước đạt 63 tạ/ha.

Toàn xã hiện có hơn 50 hộ chăn nuôi theo quy mô lớn dần hình thành các trang trại có thu nhập từ 40 – 100 triệu đồng/năm. Từ đó, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân ngày càng được cải thiện đáng kể. Tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 273 hộ.

Đội văn nghệ của xã thường xuyên luyện tập văn nghệ vào các ngày chủ nhật.

 Để có được sự thay đổi này, là nhờ các cán bộ Hội Phụ nữ, Đoàn thanh niên, Mặt trận Tổ quốc xã không quản nắng mưa thường xuyên tuyên truyền, vận động bà con tham gia cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”.

Bằng những việc làm, hành động cụ thể như: vận động hội viên, nhân dân tham gia thi đua sản xuất kinh doanh giỏi; tổ chức trồng cây xanh ở các điểm tái định cư. Hàng tuần, các bản cùng nhau tổng vệ sinh thu góm rác thải tại các con sông, suối, khu vực công cộng, nạo vét kênh mương tạo môi trường xanh – sạch – đẹp. Đồng thời, phân công các đồng chí phụ trách các thôn bản phối hợp với cơ sở triển khai, tuyên truyền các nội dung của Cuộc vận động cho phù hợp với đặc điểm từng bản.

 Luôn phát huy tốt vai trò già làng, trưởng bản, trưởng họ, người có uy tín trong đồng bào các dân tộc  được nhân dân tín nhiệm làm nòng cốt đoàn kết, tập hợp quần chúng tham gia vào cuộc vận động. Đến nay, 100% các hộ gia đình đều tự giác tham gia vệ sinh môi trường; gần 70%  số hộ trong xã đạt gia đình văn hóa; 8/20bản đạt danh hiệu bản làng văn hóa.

Cùng với việc đẩy mạnh phát triển kinh tế, xã luôn chú trọng gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc bởi Mường Cang nổi tiếng với những điều xòe, đàn tính tẩu, nhiều lễ hội đặc sắc thu hút nhiều du khách thập phương. Vì vậy, với mong ước gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa của dân tộc Thái, ông Lò Văn Sơi ở bản Cang Mường đã đi khắp các bản làng để sưu tầm những làn điệu hát then, các điệu múa thái, câu tục ngữ, thành ngữ.

Đến nay ông đã có một kho tàng khá đồ sộ về văn hóa dân gian dân tộc Thái như: tuyển tập bài hát dân ca giao duyên, đám cưới của dân tộc Thái, các lễ hội Tế Mường để truyền lại cho các thế hệ trẻ.

Có mặt tại bản Cang Mường khi mặt trời đã xế bóng, chúng tôi bắt gặp hình ảnh các mẹ, các chị và cả những em gái nhỏ say mê luyện tập những điệu múa quạt, múa nón để phục vụ bà con trong các ngày tết, lễ hội.

Được biết, hiện nay bản đã có 2 đội văn nghệ. Niềm vui sẽ đến với những người yêu làn điệu tính tẩu, bài hát then vì trong tháng 7 này, xã Mường Cang sẽ ra mắt Câu lạc bộ đàn tính – hát then. Đây sẽ là cơ hội để các em thiếu nhi được học các lớp đàn tính giúp các em hiểu hơn về giá trị văn hóa của dân tộc.

Chúng tôi đến bản văn hóa Lọng Co Phày một trong những bản thực hiện tốt Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”. Ấn tượng đầu tiên là bà con trong bản cùng nhau dọn dẹp, vệ sinh đường làng ngõ xóm. Trưởng bản Lìm Văn Pành cho biết: “Trước đây, tư tưởng người dân trong bản lạc hậu lắm. Đám ma nào cũng cỗ bàn linh đình, người chết nằm xuống, gia chủ lo tang ma thì ít mà lo cỗ bàn thì nhiều. Cứ đám sau lại to hơn đám trước, rất tốn kém nhưng mãi chẳng ai dám bỏ. Tỷ lệ tảo hôn, sinh con thứ 3 đã trở thành truyền thống".

Nhưng kể từ khi thực hiện Cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” gắn với xây dựng nông thôn mới mà trọng tâm là tuyên truyền, vận động nên việc thực hiện nếp sống văn hóa trong việc cưới, việc tang đã có nhiều khởi sắc.

Các gia đình cán bộ, đảng viên gương mẫu thực hiện trước. Khi thấy gia đình nào có việc hiếu, hỷ các đoàn thể đến vận động, thuyết phục dần dần bà con đã  thực hiện theo các quy ước do bản đề ra, thực hiện nghiêm túc nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội, sinh đẻ phải có kế hoạch.

Nhận thức của người dân cũng được nâng lên, nhiều hoạt động văn hoá, văn nghệ thể thao ngày càng phát triển, đặc biệt các lễ hội truyền thống, trò chơi dân gian được khôi phục, phát triển và giữ gìn. Nhờ vậy, đến nay trên 80% số hộ trong bản đạt gia đình văn hóa, 100% trẻ em trong độ tuổi được đến trường, bà con được quan tâm chăm sóc sức khỏe.

Phuy sức mạnh tổng hợp, thời gian tới, xã Mường Cang tiếp tục đẩy mạnh Cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” gắn với việc xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh, giữ gìn các giá trị văn hoá của dân tộc. Phấn đấu đến hết năm 2012, có trên 75% số hộ gia đình đạt tiêu chuẩn văn hoá, 25% bản văn hoá.