Trường hợp của gia đình anh Hảng Chá Ph. ở bản Háng Lìa là một điển hình. Vợ chồng anh lấy nhau gần hai chục năm. Thời gian chung sống, anh và vợ - chị  Lý Thị B. luôn hòa thuận, ít xảy ra điều tiếng, các con ngoan ngoãn vâng lời bố mẹ. Đến một hôm, vợ chồng anh cùng đi thăm người thân ở bản Pu Chu Phìn (xã Tủa Sín Chải), trên đường về chị B. muốn chồng cùng xuống trung tâm xã mua sắm, anh Ph. vì mệt không muốn đi nên hai người xảy ra cãi vã. Về đến nhà, anh Ph. không thấy vợ nấu cơm, có trách mắng chị B. vài lời. Không ngờ chị B. đã tìm đến lá ngón để “kết thúc” cuộc đời vì cho rằng chồng không tôn trọng mình.

Cán bộ Trạm Y tế xã Tủa Sín Chải tuyên truyền tới người dân tác hại của lá ngón.

Còn tại bản Ha Vu Chứ, khi chúng tôi đến thăm gia đình chị Mùa Thị M. không khí tang thương vẫn bao trùm ngôi nhà. Nước mắt chị M. như đã cạn kiệt, sự hối hận luôn giày vò. Chỉ mới đây thôi, con trai Lý Chừ P. còn khỏe mạnh mà nay đã rời xa vòng tay chị. Đau đớn hơn khi con lại chọn cái chết bằng cách ăn lá ngón. Nhớ lại bi kịch ấy, chị M. nghẹn ngào, được nghỉ hè, cháu ở nhà đỡ đần bố mẹ những việc vặt. Chuẩn bị năm học mới cháu có xin vợ chồng tôi mua cho quần áo mới để đến trường. Vì mải đi làm và cũng nghĩ rằng chưa đến năm học nên tôi chưa mua. Đồng thời, khuyên con hãy cứ ở nhà giúp bố mẹ đi chăn dê đến năm học mới sẽ mua. Nhưng cháu không nghe lời, vợ chồng tôi có trách mắng vài câu, ai ngờ trong lúc đi chăn dê cháu đã ăn lá ngón. Đến khi gia đình phát hiện đã quá muộn.

Hay như ông Giàng Chù P. ở bản Tủa Sín Chải cũng chỉ vì vợ chồng xảy ra mâu thuẫn, ông P. đã ăn lá ngón tự vẫn. Sự ra đi của ông để lại nỗi đau, sự day dứt và ân hận cho người vợ và các thành viên trong gia đình.

Anh Lý A Dơ - Trưởng Công an xã Tủa Sín Chải cho rằng, những năm gần đây, xã Tủa Sín Chải xảy ra rất nhiều trường hợp ăn lá ngón tự tử chủ yếu là đồng bào dân tộc Mông. Chỉ tính riêng 2 năm (2016 - 2017), trên địa bàn xã xảy ra hơn chục trường hợp. Đa số các trường hợp ăn lá ngón ở trong rừng, trên nương nên khó phát hiện, khi được phát hiện và đưa đến cơ sở y tế thì đã quá muộn. Để nâng cao nhận thức của người dân, Công an xã phối hợp cùng các ban, ngành, đoàn thể địa phương thường xuyên vận động, tuyên truyền người dân về tác hại của lá ngón. Đồng thời, tuyên truyền về giá trị sống, nâng cao trách nhiệm của bản thân, gia đình không nên vì hành động bộc phát, thiếu suy nghĩ mà tìm đến cái chết. Tuy nhiên, số ca tử vong vẫn có xu hướng năm sau cao hơn năm trước. Nguyên nhân dẫn đễn các nạn nhân ăn lá ngón chỉ đơn giản là vợ chồng giận nhau, bị bố mẹ la mắng...

Còn anh Lý A Đại - Phó Chủ tịch UBND xã Tủa Sín Chải chia sẻ: “Tác hại và độc tố gây chết người của lá ngón thì bà con ai cũng biết nhưng họ vẫn tìm đến lá ngón khi buồn bực. Nhiều chiến dịch xóa bỏ cây lá ngón được xã triển khai nhưng loại cây này mọc xung quanh các bản, trên nương, trong rừng, do đó, việc nhổ bỏ được hết rất khó. Xã thường xuyên chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể tổ chức nhiều buổi tuyên truyền nhưng tình trạng này vẫn không đạt kết quả như mong muốn. Bởi đa phần những mâu thuẫn dẫn đến các nạn nhân ăn lá ngón xảy ra tại gia đình nên rất khó nắm bắt”.

Thiết nghĩ, ngăn chặn tình trạng tự tử bằng lá ngón ở xã Tủa Sín Chải cần có sự vào cuộc cả hệ thống chính trị. Trong đó, vẫn phải phá nhổ cây lá ngón và chú trọng tuyên truyền tới từng già làng, trưởng bản, hộ dân để người dân hiểu rõ hơn về tác hại của lá ngón. Đồng thời, phát huy vai trò của các tổ hòa giải ở cơ sở, cho dù là mẫu thuẫn lớn hay nhỏ, các tổ hòa giải ở bản cũng phải nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng của bà con để giải quyết thấu tình đạt lý. Khuyến cáo bà con khi phát hiện các trường hợp tự tử bằng lá ngón cần đưa ngay nạn nhân đến các cơ sở y tế để kịp thời chữa trị.