Tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên bình quân toàn tỉnh giảm từ 26,3% (năm 2011) xuống còn 16,09% (năm 2019), trung bình mỗi năm giảm 1,28%. Tỷ lệ các cặp vợ chồng đang áp dụng các biện pháp tránh thai trên toàn tỉnh đạt 69,5%. Tỷ lệ tăng dân số tự nhiên ước thực hiện năm 2020 là 15,45%0. Để đạt được những kết quả đó, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh triển khai nhiều mô hình, dự án bước đầu đem lại hiệu quả thiết thực và lan tỏa trong cộng đồng như: sàng lọc trước sinh, sơ sinh; tư vấn sức khỏe tiền hôn nhân; nâng cao chất lượng dân số các dân tộc ít người; can thiệp làm giảm tình trạng tảo hôn, kết hôn cận huyết thống…
Đề án sàng lọc chẩn đoán trước sinh và sơ sinh đã góp phần nâng cao nhận thức cho người dân về lợi ích của sàng lọc trước sinh và sàng lọc sơ sinh, vì một tương lai không dị tật ở trẻ em. Theo đó, đã vận động phụ nữ mang thai định kỳ đi khám thai, siêu âm và thực hiện các xét nghiệm cần thiết để phát hiện, can thiệp và điều trị sớm các bệnh, tật, rối loạn di truyền, chuyển hóa ngay trong giai đoạn mang thai. Vận động bố, mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp của trẻ sơ sinh lấy máu gót chân, thực hiện các xét nghiệm sàng lọc để phát hiện sớm các bệnh lý nhằm tránh tử vong hoặc hạn chế tối đa những bệnh lý gây ra. Từ đầu năm đến nay, đã thực hiện sàng lọc trước sinh 808 ca, đạt 12,6%, nghi ngờ mắc bệnh 4 ca; sàng lọc sơ sinh 1.107 ca, đạt 34,1%, nghi ngờ mắc bệnh 109 ca.

Cán bộ dân số xã Bản Giang (huyện Tam Đường) tuyên truyền đến người dân bản Nà Bỏ về dân số - kế hoạch hóa gia đình.

Mô hình can thiệp làm giảm tình trạng tảo hôn, kết hôn cận huyết thống được thực hiện tại 37 xã thuộc 7 huyện. Chi cục phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan thực hiện quản lý và cung cấp thông tin, tư vấn cho các đối tượng chuẩn bị kết hôn, đăng ký kết hôn; can thiệp những trường hợp có nguy cơ tảo hôn, kết hôn cận huyết thống. 6 tháng đầu năm nay đã truyền thông, tư vấn, vận động tại cộng đồng 214 buổi, cấp phát 2.500 tờ gấp. Từ đầu năm tới nay, không có trường hợp nào kết hôn cận huyết thống, số cặp tảo hôn 43 cặp, chiếm 22,2%.
Để kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, Chi cục phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể tổ chức tuyên truyền thông qua các hội nghị, các buổi nói chuyện chuyên đề về hậu quả của mất cân bằng giới tính khi sinh để giáo dục, nâng cao nhận thức, chuyển đổi hành vi về giới và bình đẳng giới.
Tại các huyện, thành phố đẩy mạnh tổ chức tuyên truyền, vận động gia đình, nhà trường tạo điều kiện cho vị thành niên, thanh niên chủ động tìm hiểu, tiếp cận các thông tin, kiến thức về SKSS/KHHGĐ thông qua các buổi truyền thông tại trường học. Từ đó, giúp vị thành niên, thanh niên có những hiểu biết cơ bản về DS-KHHGĐ như: cách CSSKSS cho bản thân, các biện pháp tránh thai, tránh hậu quả mang thai ngoài ý muốn, nạo phá thai không an toàn ở tuổi vị thành niên.
Trong 6 tháng đầu năm, Chi cục tổ chức thành công đợt 1 Chiến dịch truyền thông vận động, lồng ghép cung cấp dịch vụ CSSKSS/KHHGĐ tại 26/45 xã, thuộc 5/8 huyện, thành phố. Chi cục đã đáp ứng đúng, đủ, kịp thời phương tiện tránh thai, từng bước nâng cao chất lượng dự báo nhu cầu phương tiện tránh thai dài hạn và hàng năm. Trong đợt 1 của chiến dịch, các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ áp dụng mới các biện pháp tránh thai là 1.588/2.933 cặp, đạt 54,1% kế hoạch.
Xã Bản Giang (huyện Tam Đường) là một trong những xã thực hiện tốt công tác DS-KHHGĐ, cán bộ dân số xã thường xuyên phối hợp với các đoàn thể như: hội phụ nữ, đoàn thanh niên… tổ chức tuyên truyền về công tác dân số cho người dân trên địa bàn. Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, 70% số cặp vợ chồng đã áp dụng các biện pháp tránh thai, tỷ lệ sinh con thứ 3 giảm. Chị Hoàng Thị Nga (bản Nà Bỏ, xã Bản Giang, huyện Tam Đường) năm nay 29 tuổi, chị sinh được 2 con gái, con lớn 10 tuổi, con thứ hai 5 tuổi. Mặc dù sinh con 1 bề, nhưng vợ chồng chị Nga quyết tâm không sinh con thứ 3. Chị Nga chia sẻ: “Nhiều gia đình quan niệm phải có con trai để nối dõi, nhưng vợ chồng tôi lại có tư tưởng khác, con trai hay con gái cũng là con. Vợ chồng tôi sẽ cố gắng lao động sản xuất, phát triển kinh tế, có điều kiện để chăm sóc, nuôi dạy các con tốt nhất”.
Ông Hoàng Hải Hưng - Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ cho biết: “Thời gian tới, Chi cục tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, vận động, lồng ghép cung cấp dịch vụ CSSKSS/KHHGĐ, sàng lọc trước sinh, sàng lọc sơ sinh, tư vấn sức khỏe tiền hôn nhân. Thường xuyên tổ chức các hội nghị chuyên đề về giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên, can thiệp giảm tảo hôn, kết hôn cận huyết thống, kiểm soát tỷ số giới tính khi sinh; chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, vị thành niên, thanh niên. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng dân số, từng bước thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương”.