Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với anh hùng và chiến sĩ thi đua nông nghiệp năm 1957 - Ảnh: TL

Sau 5 năm thực hiện Chỉ thị số 03-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XI về "Tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", bên cạnh những kết quả bước đầu quan trọng thì việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác vẫn còn có những hạn chế. Mà hạn chế lớn nhất Bộ Chính trị đã chỉ ra là chưa trở thành việc làm thường xuyên, chưa thành ý thức tự giác của không ít tổ chức đảng, cơ quan, địa phương, đơn vị và một bộ phận cán bộ, đảng viên.

Có lẽ cũng vì lý do này mà đồng chí Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương khi nói tại Hội nghị tổng kết 5 năm thực hiện Chỉ thị 03 đã phê bình thẳng thắn: “Không ít nơi vẫn coi đây như một phong trào, một cuộc vận động, học nhiều nhưng kết quả làm theo đạo đức của Bác còn nhiều hạn chế”.

Trước tình hình đó, ngày 15/5/2016, đúng dịp kỷ niệm 126 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, Bộ Chính trị (khóa XII) đã ban hành Chỉ thị 05-CT/TƯ về "Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh" với những yêu cầu đưa việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức của Hồ Chí Minh lên một tầm mức mới với nội dung hết sức cụ thể gắn với công việc hằng ngày tại cơ quan, đơn vị, qua đó, phải có chuyển biến mạnh mẽ trong hành động và từng việc làm cụ thể.

Điểm mới của Chỉ thị 05 là công tác xây dựng Đảng “nằm trong” việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Đây nội dung quan trọng, bắt buộc, song hành cùng công tác xây dựng Đảng. Điều đó có nghĩa là việc học tập và làm theo gương Bác phải góp phần trực tiếp nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Từ đó, mỗi người sẽ là những “viên gạch hồng” góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức.

Một điểm nhấn nữa của Chỉ thị 05 là thể hiện yêu cầu giáo dục, nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh phải được tiến hành trong toàn Đảng, toàn quân, toàn dân. Nhưng trước hết là đội ngũ lãnh đạo, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, cơ quan, đơn vị phải là người đi đầu với trách nhiệm nêu gương để xứng đáng là “người lãnh đạo, người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”.

Chỉ thị nêu rõ: Lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ việc triển khai thực hiện theo phương châm “trên trước, dưới sau”. Điều này có nghĩa là thay vì những lời nói hô hào chung chung về học tập đạo đức, lối sống, phong cách Hồ Chí Minh thì việc thực hiện sẽ được tiến hành “nói đi đôi với làm”. Trung ương sẽ thực hiện trước sau mới xuống địa phương, cơ sở; “trong trước, ngoài sau” có nghĩa là trong Đảng trước sau mới lan tỏa ra xã hội. Vai trò nêu gương được thể hiện rõ ràng, cụ thể trong công việc hằng ngày chứ không hề là những “khẩu hiệu” hay là những lời hay chữ đẹp mãi mãi chỉ biết “nhảy nhót” trên giấy mà thôi.

Trong thực tế, cán bộ cao cấp và lãnh đạo, quản lý mà là những tấm gương sáng thì chắc chắn họ sẽ có tác dụng quyết định hiệu quả thực hiện Chỉ thị. Bởi khi cán bộ lãnh đạo chủ chốt, người đứng đầu, trực tiếp là bí thư cấp ủy và thủ trưởng cơ quan, nêu cao tinh thần trách nhiệm, chủ động trong lãnh đạo, chỉ đạo, tự mình gương mẫu học trước, làm trước, giữ gìn phẩm chất đạo đức, nói đi đôi với làm thì chắn chắn không còn cách nào khác, cấp dưới tự ắt phải làm theo và việc thực hiện Chỉ thị chắc chắn sẽ đạt hiệu quả tốt.

Có thể nói, so với các Chỉ thị trước đây của Trung ương về học tập và làm theo Bác, Chỉ thị 05-CT/TW có nội dung rộng hơn, phong phú hơn, rõ ràng hơn và yêu cầu cũng cao hơn. Nhưng bao trùm của Chỉ thị 05 là: Việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh cần phải tiếp tục thực hiện mạnh mẽ. Không lý thuyết, không nói suông, không chung chung, hình thức. Phải gắn việc học tập và làm theo tấm gương của Bác với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của mỗi cấp, mỗi ngành, mỗi địa phương và với mỗi một cán bộ, đảng viên. Việc không hoàn thành nhiệm vụ hoặc hoàn thành với kết quả không cao cũng được xem là chưa nghiêm túc học tập và làm theo tấm gương của Bác. Và trong việc thực hiện cần phải “nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật và nói rõ sự thật”.

Tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả việc học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương, phong cách Hồ Chí Minh là công việc hết sức cần thiết, vô cùng quan trọng. Do đó, Trong Chỉ thị 05, Bộ Chính trị yêu cầu việc chỉ đạo tổ chức học tập phải xuống cơ sở, đến từng đảng viên, và trong quá trình tổ chức học tập và gắn học tập với công việc thực tế. Tuy nhiên, trong cuộc đời của Bác, mỗi lời nói, hành động dù rất khiêm tốn, giản dị nhưng bao giờ cũng hàm ẩn những tư tưởng vĩ đại và những bài học đạo đức nhân văn. Do vậy, bất cứ ai soi mình vào tấm gương của Bác cũng đều tìm thấy cho bản thân những điều có thể học tập và làm theo.