Đến với xã biên giới Trung Chải, cảm nhận đầu tiên của chúng tôi đó là những con đường được trải nhựa từ cầu Pa Tần đến trung tâm xã; nhiều tuyến đường được trải bê tông đến tận các bản. Vào thăm các bản người Mông, người Mảng, chúng tôi như vui lây với niềm vui của bà con vào ngày mùa bởi giờ đây, người dân đã có thể dùng xe máy chở phân bón ra đồng, lên nương mà không phải gùi, khiêng hay vác như những năm trước. Nhìn những các em nhỏ tung tăng cắp sách tới trường trên con đường thênh thang rộng mở, tiếng cười nói, vui đùa của bà con … khiến chúng tôi thêm ấm lòng.

Cán bộ chiến sĩ Trung đoàn 880 (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh) giúp bà con xã Trung Chải làm đường giao thông nông thôn.

Đồng chí Trần Giang Nam – Phó Bí thư Đảng ủy xã Trung Chải cho biết: “Đến hết năm 2015, xã đạt được 9 tiêu chí xây dựng NTM, đó là: quy hoạch chung, thủy lợi, chợ nông thôn, bưu điện, tỷ lệ lao động, giáo dục, văn hóa, hệ thống chính trị, an ninh trật tự - xã hội. Để thực hiện đạt các tiêu chí đó, ngoài lập kế hoạch triển khai, Đảng ủy xã còn tuyên truyền chủ trương của Đảng tới Nhân dân để bà con hiểu về mục đích xây dựng NTM. Năm 2016, xã phấn đấu đạt thêm 2 tiêu chí về y tế và điện”.

Được biết, xã Trung Chải có 6 bản, 264 hộ với 1465 khẩu, chủ yếu 2 dân tộc Mông và Mảng cùng sinh sống. Nhớ lại trước đây khi xã Trung Chải còn chưa chia tách khỏi xã Nậm Ban, nhiều bản còn vô vàn khó khăn, nhất là các bản: Nậm Nó 1, 2, Nậm Xẻ, tỷ lệ đói nghèo cao, người dân trồng trọt, chăn nuôi theo phương thức cũ và vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỉ lại sự hỗ trợ của Nhà nước. Tháng 3/2013, Trung Chải, Nậm Ban được chia tách làm 2 xã, nếu so sánh về những điều kiện thuận lợi, khó khăn thì Trung Chải bất lợi hơn nhiều khi tỷ lệ hộ nghèo chiếm tới 80%. Nhiều bản không có đường giao thông; đất sản xuất canh tác thiếu; các hủ tục lạc hậu vẫn còn tồn tại… là những cản trở lớn kiềm chế sự phát triển kinh tế của xã.

Để thay đổi nhận thức người dân, nhất là 3 bản người Mảng (Nậm Nó 1, 2, Nậm Sảo 1), hạn chế tập tục uống rượu, bỏ bê công việc đồng áng để tập trung phát triển kinh tế, tự chủ cuộc sống, cán bộ, đảng viên trong xã đã kiên trì vận động, tuyên truyền theo phương châm “mưa dầm thấm lâu”. Dần dần người dân hiểu và có những thay đổi nhất định, đặc biệt là có ý thức trong xây dựng NTM để góp phần thay đổi cuộc sống của bản mình. Bà con trong xã đã tự nguyện đóng góp 1.154 ngày công, làm 2,5km đường nông thôn để thực hiện tiêu chí về giao thông.

Chính quyền xã còn vận động bà con khai hoang đất trồng lúa nước, làm nương; tham gia các mô hình trồng trọt, chăn nuôi như: mô hình nuôi lợn sinh sản, trồng chuối, trồng ngô,… đem lại hiệu quả cao. Toàn xã có 102ha lúa nước và 20ha lúa nương, năng suất trung bình đạt 322 tấn lúa nước, 36 tấn lúa nương. Dưới tán rừng, bà con trồng thêm 33,1ha thảo quả, đạt sản lượng đạt 66,2 tấn mỗi vụ thu hoạch. Trong phát triển chăn nuôi, xã phát triển đàn được 1.415 con gia súc, tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 4% và trên 3.000 con gia cầm. Ngoài ra, người dân còn tích cực trồng và bảo vệ rừng, đến nay tỷ lệ che phủ đạt 47%.

Giáo dục là lĩnh vực được xã xác định là “Quốc sách hàng đầu” nên được đặc biệt quan tâm. Đến nay, đã có 3 đơn vị trường được xây dựng kiên cố, đạt chuẩn phổ cập THCS. Tỷ lệ lao động qua đào tạo của xã đạt 10,1%, lao động có việc làm thường xuyên đạt 100%. Ngoài ra, xã có 4/6 bản đạt danh hiệu bản văn hóa, 140 hộ đạt gia đình văn hóa. 100% số hộ dân được hưởng quyền lợi từ bảo hiểm y tế; 81% số hộ được sử dụng nước sạch. Đáng mừng hơn, số người nghiện ma túy ở Trung Chải đã giảm hẳn, bà con đoàn kết giúp nhau phát triển kinh tế, giữ vững an ninh trật tự xã hội.

Tuy vậy, toàn xã vẫn còn 186 nhà tạm chưa đạt tiêu chuẩn “3 cứng”, tập trung chủ yếu ở các bản người Mông do phong tục của bà con chỉ thích ở nhà nền đất, do vậy việc tuyên truyền, vận động gặp khó khăn. Dù tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 80% còn 55,3% song đây vẫn là con số lớn, trong khi đó, thu nhập bình quân đầu người mới đạt 8,5 triệu/người/năm. Hi vọng, với những kết quả đã đạt được và sự đồng thuận của người dân, NTM ở Trung Chải sẽ từng bước vượt qua khó khăn để sớm về đích như nhiều địa phương khác trong toàn tỉnh.