Người dân bản Dền Thàng (xã Tả Ngảo, huyện Sìn Hồ) vệ sinh đường giao thông nội bản.

Ông Vũ Xuân Đằng - Phó Chủ tịch UBND xã Tả Ngảo cho biết: Xã có 14 bản, với 783 hộ, trong đó gần 98% đồng bào dân tộc Mông, Dao. Triển khai xây dựng NTM, xã gặp không ít khó khăn do dân cư phân bố không đồng đều; kinh tế chủ yếu dựa vào phát triển nông nghiệp với các loại cây trồng ngắn ngày như lúa, ngô; địa hình chia cắt phức tạp thành 2 vùng rõ rệt (vùng cao và vùng thấp). Với diện tích gần 43% là rừng, núi đá gây khó khăn cho thâm canh và áp dụng cơ giới hóa trong nông nghiệp, vì vậy năng suất cây trồng thấp. Cơ sở hạ tầng còn yếu kém, giao thông đi lại khó khăn, trình độ nhận thức của người dân hạn chế… Bên cạnh đó, việc sử dụng lồng ghép nguồn vốn từ các chương trình hỗ trợ của Chính phủ chưa cao; đội ngũ cán bộ từ xã đến bản chưa có kinh nghiệm trong việc tuyên truyền, vận động…

Được biết, tiêu chí khó thực hiện nhất trong xây dựng NTM của xã là môi trường. Đi trên Tỉnh lộ 128 từ trung tâm huyện đến xã Tả Ngảo, chúng tôi bắt gặp những bãi rác ven đường với đủ loại: túi nilon, thùng giấy, xác động, thực vật… bốc mùi nồng nặc; gia súc chạy rông trên đường. Đến các bản trong xã, nhiều gia đình còn chăn nuôi dưới gầm sàn hay cạnh nhà. Hiện, xã mới có gần 70/783 hộ có nhà tiêu hợp vệ sinh; nước đảm bảo vệ sinh không có, chủ yếu nước từ các khe núi được bà con dẫn theo đường ống về dùng… Nguyên nhân chủ yếu do ý thức của một bộ phận người dân về giữ gìn vệ sinh môi trường chưa cao, tiện đâu vứt rác đấy; chăn nuôi gần nhà tiện cho việc bảo vệ, chăm sóc. Rác, chất thải gia súc gây mất mỹ quan, ảnh hưởng môi trường sống. Nhất là gia súc thả rông không đảm bảo an toàn giao thông cho người dân đi qua tuyến đường này, trong khi đây là con đường độc đạo nối huyện Sìn Hồ với các xã Làng Mô, Chăn Nưa và tỉnh Điện Biên...

Bên cạnh đó, trong việc hiếu, vẫn tồn tại một số tập tục lâu đời như: để người chết trong nhà lâu ngày, tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường; chôn cất không tập trung, do là xã chưa quy hoạch nghĩa trang xã, do đó việc hoàn thành tiêu chí về môi trường khá nan giải.

Ngoài ra, các tiêu chí giao thông, cơ sở hạ tầng, điện... cũng đáng bàn. Tính đến nay, xã mới có 5/14 bản có điện lưới quốc gia; còn khoảng 10% nhà ở dân cư là nhà tạm, dột nát; tỷ lệ hộ nghèo chiếm tới 63%; hệ thống kênh mương phục vụ tưới tiêu chưa được đầu tư đồng bộ... Đó là lí do khiến xã mới chỉ đạt 10/19 tiêu chí NTM là: quy hoạch, giáo dục, cơ sở vật chất văn hoá, bưu điện, cơ cấu lao động, hình thức tổ chức sản xuất, chợ nông thôn, y tế, an ninh trật tự, hệ thống chính trị.

Thiết nghĩ, để Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM phát huy được hiệu quả ở các xã miền núi còn nhiều khó khăn như Lai Châu nói chung, Tả Ngảo nói riêng cần có sự quan tâm hơn nữa của các cấp, ngành từ Trung ương đến tỉnh, huyện nhằm từng bước tháo gỡ khó khăn, giúp các xã có thêm động lực phấn đấu trên con đường cán đích NTM và đẩy lùi đói nghèo.