Đi đầu trong thực hiện mô hình trồng dưa chuột ở xã Mường Kim là gia đình anh Lò Văn Nhơi ở bản Nà Dân. Với hơn 1ha ruộng nước, trước đây gia đình anh cấy 2 vụ lúa, song hiệu quả kinh tế thấp. Khi được lãnh đạo xã tuyên truyền, vận động chuyển sang trồng cây có giá trị kinh tế cao, gia đình anh mạnh dạn chuyển đổi toàn bộ diện tích, mùa nào trồng cây đó, vụ trồng bí xanh, vụ trồng dưa chuột, khoai tây. Vụ này gia đình anh chuyển sang trồng dưa chuột theo quy trình VietGap. Anh Nhơi tâm sự: “Gia đình tôi trồng dưa chuột được 3 năm nay, mỗi năm trồng 2 vụ, mỗi vụ thu về khoảng 30 tấn, với giá bán trung bình từ 8 - 10 nghìn đồng/kg. Sau khi trừ chi phí và thuê nhân công thu hái, thu lãi từ 200 - 250 triệu đồng/năm. Nguồn thu nhập của cây dưa chuột đã giúp gia đình có điều kiện phát triển kinh tế, xây dựng cuộc sống ấm no. Sau một thời gian trồng, tôi thấy trồng cây dưa chuột cho thu nhập cao gấp 7 - 8 lần so với cấy lúa, trồng ngô. Vụ sau gia đình tôi tiếp tục trồng dưa và nhân rộng diện tích”.
Vụ dưa chuột năm nay, gia đình chị Lò Thị Thắm ở bản Nà Dân trồng 5.000m2 theo quy trình VietGap. Hiện, gia đình chị đã thu hoạch được hơn 2 tấn quả, với giá bán trung bình 12 nghìn đồng/kg. Theo chị Thắm chia sẻ, trồng dưa chuột theo VietGAP đòi hỏi trồng phải cẩn trọng trong khâu bón phân, phun thuốc, thăm ruộng và phát hiện sâu bệnh. Vẫn từng ấy thời gian chăm sóc, nhưng trồng theo VietGAP còn làm tăng hiệu quả kiểm soát sâu bệnh hại, giảm chi phí sử dùng thuốc bảo vệ thực vật, bảo vệ sức khỏe người trồng và người tiêu dùng, nên giá trị kinh tế cao hơn. Đặc biệt, khi dưa thu hoạch đến đâu được Hợp tác xã Nông nghiệp Anh Đạt bao tiêu sản phẩm đến đó theo giá thị trường nên không lo về đầu ra, gia đình chị rất yên tâm khi trồng.

Nông dân bản Nà Dân (xã Mường Kim) thu hoạch dưa chuột.

Dưa chuột là loại cây dễ trồng, thời vụ ngắn. Việc chăm sóc đơn giản, trước khi trồng bón lót bằng phân chuồng, sau khi xuống giống từ 10 - 15 ngày thì bón thêm lân, đạm. Trong quá trình chăm sóc chỉ cần thường xuyên theo dõi tình hình sâu bệnh để có biện pháp phòng trừ kịp thời, đảm bảo năng suất. Đặc biệt, chi phí đầu tư trồng dưa thấp, chủ yếu là phải bỏ công chăm sóc, cây leo đến đâu cần buộc ngọn và nhánh vào giàn tới đó và thường xuyên cắt tỉa các loại lá vàng, đốm héo nhằm tránh lây lan bệnh cho ruộng. Dưa chuột lớn rất nhanh, chỉ 1 - 2 ngày có thể đạt kích cỡ tiêu chuẩn nên cần thu hái thường xuyên.
Anh Lò Quyết Thắng - Chủ tịch UBND xã Mường Kim cho biết: Lúc đầu khi xã tuyên truyền, vận động chuyển đổi từ cây trồng kém hiệu quả sang trồng dưa chuột, chỉ có 1- 2 hộ ở bản Nà Dân trồng. Nhưng nhận thấy cây dưa chuột cho thu nhập cao, vụ này toàn xã có hơn 10 hộ tập trung ở các bản: Nà Dân, Nà Khương, tham gia trồng hơn 4ha, trong đó hơn 3ha được trồng theo quy trình VietGap. Do phù hợp với chất đất nên cây dưa chuột được trồng trên địa bàn năng suất cao, ước đạt trên 120 tấn/ha. Toàn bộ diện tích được xã liên kết với Hợp tác xã Nông nghiệp Anh Đạt bao tiêu sản phẩm, với giá niêm yết trên thị trường. Vì vậy, khi sản phẩm được làm ra không lo mất giá. Cây dưa chuột đã mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt và dần trở thành loại cây trồng thế mạnh, thích hợp với đồng đất, tập quán canh tác của người dân địa phương. Bởi, chi phí đầu tư thấp và nguồn thu nhập cao. Để nâng cao giá trị cho cây dưa chuột, hiện tại xã vận động bà con trồng dưa theo hướng luân canh (một vụ trồng dưa chuột, một vụ trồng cây khác), vừa để tái tạo đất, vừa đảm bảo nhu cầu tiêu dùng của thị trường. Nếu vụ sau bà con mở rộng diện tích, đơn vị bao tiêu sản phẩm cam kết tiếp tục mua toàn bộ dưa chuột cho bà con. Ngược lại, nông dân cũng phải cam kết đồng hành với doanh nghiệp để hướng tới hiệu quả cao nhất.
Mô hình trồng dưa chuột tại xã Mường Kim đang phát huy hiệu quả tích cực. Từ đó, giúp nông dân trên địa bàn chuyển đổi cơ cấu cây trồng trong sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa, nâng cao hiệu quả kinh tế trên mảnh đất quê hương.