Phần thứ nhất

70 NĂM XÂY DỰNG, CHIẾN ĐẤU VÀ TRƯỞNG THÀNH CỦA CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM

1. Các tổ chức tiền thân của Công an nhân dân Việt Nam

Ngay từ khi ra đời và trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta thường xuyên quan tâm xây dựng, củng cố các công cụ bạo lực của cách mạng để trấn áp tội phạm, bảo vệ Đảng, Nhà nước và nhân dân. Trong cao trào Xô Viết Nghệ Tĩnh (1930 - 1931), “Đội Tự vệ đỏ” được thành lập để hỗ trợ và bảo vệ quần chúng nổi dậy phá nhà giam, đốt huyện đường, vây đồn lính, bắt giữ bọn hào lý, làm tan rã từng mảng chính quyền tay sai của đế quốc ở cơ sở; bảo vệ cán bộ, bảo vệ các phiên toà của Xô Viết - Công Nông xét xử bọn phản cách mạng; giữ gìn an ninh trật tự ở những nơi có chính quyền Xô Viết. Tháng 3/1935, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ nhất thông qua Nghị quyết quan trọng về “Đội Tự vệ”. Khi cuộc vận động Mặt trận Dân chủ Đông Dương phát triển thành cao trào cách mạng rộng lớn, Đảng chỉ thị: “Mỗi ấp phải tổ chức ra Đội Tự vệ để ngăn cản những kẻ phá rối cuộc đấu tranh và đối phó với các lực lượng phản động”. Đầu năm 1940, Trung ương Đảng chủ trương thành lập “Ban Công tác đội” làm nhiệm vụ bảo vệ An toàn khu (ATK), bảo vệ cán bộ cao cấp của Đảng, giải thoát cho cán bộ khi bị địch bắt. “Ban Công tác đội” được đặt dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Trung ương, được trang bị vũ khí và huấn luyện về kỹ thuật chiến đấu. Ngày 15/5/1945, Xứ uỷ Bắc kỳ thành lập “Đội danh dự trừ gian” do Xứ uỷ trực tiếp chỉ đạo, thực hiện nhiệm vụ diệt trừ bọn Việt gian đầu sỏ và vũ trang tuyên truyền, chiến đấu khi cần thiết. Ngày 04/6/1945, Tổng bộ Việt Minh tuyên bố thành lập khu giải phóng; đồng thời, công bố 10 chính sách lớn của Việt Minh. Ngay sau đó, các tổ chức “Đội trinh sát”, “Đội hộ lương diệt ác” lần lượt ra đời cùng với “Đội tự vệ đỏ”, “Ban Công tác đội” và “Đội danh dự trừ gian” làm nhiệm vụ thủ tiêu lực lượng của phát xít Nhật, trừ khử bọn Việt gian, trừng trị bọn lưu manh, bảo vệ chính quyền cách mạng, thực hiện 10 chính sách lớn của Việt Minh. Đây chính là các tổ chức tiền thân của Công an nhân dân Việt Nam.

2. Ngày truyền thống Công an nhân dân Việt Nam (19/8/1945)

Ngày 19/8/1945, cuộc Tổng khởi nghĩa giành thắng lợi ở Hà Nội. Cùng với việc đập tan các cơ quan đàn áp của địch và thiết lập chính quyền cách mạng, ở các tỉnh Bắc Bộ đã lập Sở Liêm phóng, Trung Bộ lập Sở Trinh sát, Nam Bộ lập Quốc gia tự vệ cuộc. Tuy tên gọi ở ba miền khác nhau, nhưng các tổ chức đầu tiên của Công an nhân dân đều có chung nhiệm vụ trấn áp phản cách mạng, giữ gìn an ninh, trật tự, bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền cách mạng, bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân. Từ đó đến nay, ngày 19/8/1945 được xác định là Ngày truyền thống Công an nhân dân (CAND) Việt Nam. Ngày 12/12/2005, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ký Lệnh số 30/2005/L-CTN công bố Luật CAND, trong đó quy định: “Ngày 19 tháng 8 hằng năm là Ngày truyền thống của CAND và là Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” (Điều 11, Chương I, Luật CAND).

3. Công an nhân dân trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945 - 1954)

Chính quyền cách mạng non trẻ vừa được thành lập đã phải đương đầu với những thử thách cực kỳ nghiêm trọng, vận mệnh của dân tộc như “Ngàn cân treo sợi tóc”. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, lực lượng Công an đã làm nòng cốt trong cuộc đấu tranh chống phản cách mạng, tiến hành bóc gỡ nhiều tổ chức phản động, bảo vệ Đảng, chính quyền và thành quả cách mạng. Đặc biệt, ngày 12/7/1946, Nha Công an Trung ương đã khám phá vụ án phản cách mạng ở Số 7 phố Ôn Như Hầu (nay là phố Nguyễn Gia Thiều), Hà Nội; phối hợp với các lực lượng vũ trang và nhân dân đồng loạt tấn công, bóc gỡ 40 trụ sở Quốc dân Đảng, bắt trên 100 tên phản động, đập tan âm mưu đảo chính, lật đổ chính quyền cách mạng của thực dân Pháp và bọn phản động. Hưởng ứng Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, lực lượng CAND đã cùng với quân và dân cả nước nhất tề đứng lên tiến hành cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp xâm lược. Với tinh thần “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, lực lượng Công an xung phong Hà Nội và Công an các địa phương đã tham gia tiến công, tiêu diệt, vây hãm địch, bảo vệ an toàn các cơ quan chính quyền, đoàn thể, bảo vệ vận chuyển tài liệu, kho tàng, tài sản quốc dân và tản cư nhân dân ra khỏi vùng có chiến sự.

Trong vùng địch tạm chiếm, CAND đã xây dựng cơ sở nắm tình hình, tham gia diệt ác, phá tề, trừ gian, trấn áp bọn mật thám, phản động nguy hiểm, tổ chức nhiều trận đánh ngay trong lòng địch. Tổ Điệp báo A13 của Ty Điệp báo, Nha Công an Trung ương đã đưa người vào hàng ngũ địch, nắm được nhiều tin tức có ý nghĩa chiến lược phục vụ công tác đánh địch. Ngày 27/9/1950, tại vùng biển Sầm Sơn, Thanh Hóa, Tổ Điệp báo A13 đã sử dụng một khối lượng lớn thuốc nổ đánh đắm Thông báo hạm Amiôđanhvin (Thông báo hạm lớn nhất của Pháp ở Đông Dương lúc bấy giờ) diệt hơn 200 sỹ quan, thuỷ thủ và binh lính Pháp. Chiến công vang dội đó đánh dấu bước trưởng thành của CAND và sự thất bại thảm hại của các cơ quan tình báo, phản gián Pháp.

Trong vùng tự do và hậu phương căn cứ cách mạng, CAND đã bố trí lại lực lượng trinh sát, bảo vệ vũ trang và tổ chức Công an xã; đẩy mạnh phong trào “Ba không” ở Bắc Bộ ,“Ngũ gia liên bảo” ở Nam Bộ, góp phần đấu tranh chống hoạt động do thám, gián điệp và bọn phản động tay sai; phối hợp với các lực lượng vũ trang bẻ gãy nhiều cuộc càn quét của địch, bảo vệ hậu phương và khu căn cứ kháng chiến. Ở các tỉnh Nam Bộ, lực lượng Quốc gia tự vệ cuộc phối hợp với các lực lượng vũ trang, dũng cảm chiến đấu cản bước tiến của quân Pháp. Ngày 23/9/1945, Quốc gia tự vệ cuộc cần Thơ và Sóc Trăng đã bảo vệ chuyến tàu chỏ các chiến sĩ cách mạng từ Côn Đảo trở về lãnh đạo cuộc kháng chiến ở Nam Bộ, trong đó có các đồng chí: Lê Duẩn, Tôn Đức Thắng, Nguyễn Văn Linh, Phạm Hùng. Ngày 12/11/1945, Quốc gia tự vệ cuộc cần Thơ bí mật tập kích vào sở chỉ huy của quân Pháp tại thị trấn Cái Răng, tiêu diệt 20 tên. Tháng 12/1945, lực lượng trinh sát Khánh Hòa đột nhập vào sân bay Nha Trang đốt cháy và phá hỏng 3 máy bay, tiêu hủy 5.000 lít xăng của địch.

Trên khắp các chiến trường, nhất là trong các chiến dịch lớn, như: chiến dịch Việt Bắc - Thu Đông năm 1947, chiến dịch Biên Giới năm 1950, chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954, lực lượng Công an đã phối hợp với lực lượng Quân báo tổ chức tốt công tác nắm tình hình, bảo vệ bí mật quân sự, bảo vệ an toàn giao thông liên lạc và các cuộc hành quân, trú quân của bộ đội, bảo vệ an toàn lãnh tụ và các cơ quan đầu não chỉ đạo kháng chiến; phát động phong trào “Bảo mật, phòng gian”; phong trào “Ba không” trong nhân dân; tổ chức phá tề, trừ gian, bao vây kinh tế địch; bắt gọn hầu hết các toán gián điệp, biệt kích. Đáng chú ý, năm 1954, lực lượng Công an đã khống chế, sử dụng toán gián điệp ở Thái Nguyên để thu thập tin tức, tình hình của địch, phục vụ cho chiến dịch Điện Biên Phủ.

Cùng với quá trình chiến đấu, công tác xây dựng lực lượng CAND luôn được Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh quan tâm, chăm lo xây dựng, phát triển lớn mạnh không ngừng. Ngày 21/02/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 23-SL thành lập Việt Nam Công an vụ. Ngày 13/3/1947, Bộ Nội vụ ra Nghị định số 36-NĐ “ủy quyền cho ủy ban Kháng chiến Hành chính khu thiết lập quận Công an trong phạm vi các tỉnh”. Ngày 16/5/1947, Hội nghị Công an toàn quốc lần thứ Nhất quyết định bỏ sở Công an Bắc Bộ và sở Công an Trung Bộ, lập Công an các Khu. Ngày 11/3/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho đồng chí Giám đốc Công an Khu XII, trong thư Người đã dạy cán bộ, chiến sĩ Công an phải rèn luyện Tư cách người Công an Cách mệnh, là: “Đối với tự mình, phải cần, kiệm, liêm, chính. Đối với đồng sự, phải thân ái giúp đỡ. Đối với Chính phủ, phải tuyệt đối trung thành. Đối với nhân dân, phải kính trọng, lễ phép. Đối với công việc, phải tận tụy. Đối với địch, phải cương quyết, khôn khéo”.

Ngày 10/10/1950, Bộ Nội vụ ra Nghị định số 438/NV về việc thành lập Ban Công an xã. Ngày 12/5/1951, Ban Bí thư Trung ương Đảng ra Chỉ thị số 05-CT/TW, quy định nhiệm vụ và tổ chức Nha Công an Việt Nam (trực thuộc Bộ Nội vụ). Ngày 03/01/1952 Bộ Nội vụ ra Nghị định số 9-NĐ về việc thành lập Công an huyện. Ngày 16/02/1953, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 141-SL đổi Nha Công an Việt Nam thành Thứ Bộ Công an. Tại kỳ họp từ ngày 27/8 đến 29/8/1953, Hội đồng Chính phủ ra Nghị quyết đổi tên Thứ Bộ Công an thành Bộ Công an. Đây là sự kiện đánh dấu bước trưởng thành, lớn mạnh của CAND Việt Nam.

Trải qua 9 năm kháng chiến đầy gian khổ, hy sinh, lực lượng Công an luôn nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, mưu trí, dũng cảm chiến đấu, lập nhiều chiến công thầm lặng nhưng vô cùng oanh liệt, đấu tranh làm thất bại mọi hoạt động gián điệp, do thám của thực dân Pháp xâm lược; đập tan âm mưu hoạt động đảo chính, lật đổ chính quyền dân chủ nhân dân của các thế lực tay sai phản động; bảo vệ tuyệt đối an toàn khu căn cứ địa cách mạng và các cơ quan đầu não của Đảng, chính quyền, đoàn thể nhân dân; đấu tranh bài trừ lưu manh, trộm cướp, giữ gìn trật tự an ninh, bảo vệ tính mạng, tài sản và cuộc sống của nhân dân. Nhiều cán bộ, chiến sĩ Công an nêu cao khí phách kiên cường, dũng cảm, lập công xuất sắc, tiêu biểu như các đồng chí: Bùi Thị Cúc (Công an Hưng Yên), Võ Thị Sáu (Công an huyện Đất Đỏ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu), Nguyễn Thị Lợi (Điệp báo Công an Hà Nội), Cao Kỳ Vân (Công an Bắc Giang), Trần Thành Ngọ (Công an Hải Phòng), Phan Khắc Trình, Trần Bình (Công an Hà Nội), Bửu Đóa (Công an Khánh Hòa), Nguyễn Xuân Thưởng (Công an Thừa Thiên - Huế)...

4. Công an nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ miền Bắc xã hội chủ nghĩa, đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (1954 - 1975)

Sau ngày hoà bình lập lại ở miền Bắc, đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai ráo riết tuyển chọn, huấn luyện, sử dụng bọn tình báo, gián điệp cài cắm vào những địa bàn quan trọng về chính trị, kinh tế, quân sự và vùng mới giải phóng; chúng tung hàng trăm toán gián điệp, biệt kích móc nối với tàn quân phỉ và bọn phản động trong nước hòng gây chia rẽ, bạo loạn, lật đổ chính quyền cách mạng; sử dụng bọn tình báo, gián điệp, đặc vụ tiến hành các hoạt động chống phá công cuộc khôi phục và phát triển kinh tế ở miền Bắc.

Trước tình hình đó, lực lượng Công an đã nhanh chóng chuyển hướng về tổ chức và hành động, tiến hành đấu tranh dập tắt các vụ nhen nhóm phản động và hoạt động gây bạo loạn của bọn phản cách mạng (từ tháng 11/1959 đến tháng 12/1959, lực lượng CAND đã phối hợp với Quân đội nhân dân mở chiến dịch đập tan âm mưu gây bạo loạn, cướp chính quyền tại tỉnh Hà Giang, làm tan rã lực lượng phản động gồm 1.112 tên phỉ, tiêu diệt, bắt sống 152 tên, gọi hàng 139 tên, thu 335 súng các loại). Đấu tranh bóc gỡ mạng lưới gián điệp cài lại của Pháp, bắt gọn hầu hết các toán gián điệp, biệt kích của Mỹ và bè lũ tay sai tung ra phá hoại miền Bắc (từ năm 1961 đến năm 1970, lực lượng Công an đấu tranh triệt phá 78 toán gián điệp, biệt kích, bắt giữ 463 tên, thu nhiều tấn vũ khí, chất nổ, phương tiện hoạt động của chúng). Bảo vệ tuyệt đối an toàn các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các cơ sở kinh tế, cơ quan, xí nghiệp, các công trình quốc phòng, an ninh, công trình văn hoá - xã hội, bảo vệ tài sản của Nhà nước, tính mạng, tài sản của nhân dân. Tổ chức cho nhân dân đi sơ tán khỏi vùng có chiến sự ác liệt. Đấu tranh trấn áp, bắt giữ, xử lý hàng trăm tên tội phạm nguy hiểm. Kịp thời dập tắt các vụ cháy lớn, làm giảm đến mức thấp nhất thiệt hại do chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ gây ra, góp phần giữ vững an ninh trật tự, bảo vệ miền Bắc XHCN.

Với tinh thần “Tất cả vì miền Nam ruột thịt”, lực lượng CAND đã vượt qua mưa bom, bão đạn của kẻ thù, bảo vệ an toàn các kế hoạch, địa điểm chuyển quân, chuyển hàng, kho tàng, bến bãi và các cuộc hành quân của bộ đội ta vào chiến trường miền Nam. Hình ảnh các cán bộ, chiến sĩ Công an ngày đêm kiên trì bám đất, bám đường, bắn trả máy bay địch, hướng dẫn, phân luồng xe cộ, ngụy trang, bảo vệ vật tư, phương tiện vận tải chi viện cho tiền tuyến; các chiến sĩ Phòng cháy và chữa cháy, Cảnh sát khu vực, Cảnh sát giao thông, Công an nhân dân vũ trang... quên mình trong lửa đạn để cứu người, cứu tài sản là những tấm gương sáng ngời về chủ nghĩa anh hùng cách mạng của CAND Việt Nam.

Trước yêu cầu, nhiệm vụ của cách mạng miền Nam, lực lượng Công an miền Bắc đã tuyển chọn, huấn luyện, đưa hàng vạn cán bộ, chiến sĩ Công an cùng hàng trăm tấn vũ khí, tài liệu, phương tiện thông tin liên lạc chi viện cho An ninh miền Nam; sát cánh cùng với lực lượng An ninh miền Nam tiến hành công tác bảo vệ Đảng, bảo vệ Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam và khu căn cứ cách mạng, tổ chức nhiều trận đánh tiêu diệt địch ngay trong sào huyệt của chúng, trấn  áp bọn phản động, trừng trị bọn ác ôn; phá tan nhiều kế hoạch tình báo của Mỹ Ngụy, tiêu biểu như: Năm 1973, lực lượng Công an đập tan kế hoạch “Hải Yến 1”, “Hải Yến 2” của CIA và Đặc ủy Trung ương tình báo Ngụy, bắt toàn bộ các toán gián điệp chuẩn bị tung ra miền Bắc; bắt và vô hiệu hóa toàn bộ bọn gián điệp cài lại ở miền Nam theo con đường trao trả tù binh. Lực lượng CAND đã làm tròn nhiệm vụ bảo vệ giới tuyến, bờ biển, biên giới, hải đảo, góp phần đánh thắng các kế hoạch xâm nhập, gián điệp, biệt kích của Mỹ Ngụy.

Dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Trung ương Cục và Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, lực lượng An ninh miền Nam đã phát động sâu rộng phong trào “Bảo mật phòng gian”; phối hợp với các lực lượng vũ trang trên khắp các chiến trường, đồng loạt mở nhiều chiến dịch, bẻ gãy các cuộc tấn công, lấn chiếm, đưa kẻ địch vào tình thế bị động, bất ngờ, hoang mang, rối loạn và tan rã; bảo vệ tuyệt đối an toàn các cơ quan đầu não, chỉ huy chiến dịch, bảo vệ các cuộc hành quân, vận chuyển vũ khí, phương tiện, lương thực ra chiến trường; bảo vệ bí mật các kế hoạch và các mũi tấn công chiến lược. Lực lượng điệp báo, tình báo CAND đã chui sâu, leo cao, tiến sâu vào hang ô của địch, thu thập, cung cấp nhiều tin tức tình báo có giá trị chiến lược, chiến thuật, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta lần lượt đánh bại các chiến lược “Chiến tranh đơn phương”, “Chiến tranh đặc biệt”, “Chiến tranh cục bộ, Việt Nam hoá chiến tranh.” của đế quốc Mỹ, tiến tới cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Công tác xây dựng lực lượng CAND trong thời kỳ này luôn được Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh quan tâm xây dựng, củng cố, phát triển. Ở miền Nam, năm 1961 - 1962, Thường vụ Trung ương Cục quyết định thành lập Ban bảo vệ An ninh Trung ương Cục; Ban bảo vệ An ninh Khu và các trung tâm huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ, với biên chế hàng ngàn cán bộ, chiến sĩ An ninh. Năm 1970, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam quyết định thành lập Nha An ninh, thuộc Bộ Nội vụ. Ngày 20/7/1962, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Lệnh số 34/LCT công bố Pháp lệnh Quy định nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng Cảnh sát nhân dân và Pháp lệnh Quy định chế độ cấp bậc sĩ quan, hạ sĩ quan Cảnh sát nhân dân.

Những thành tích, chiến công của lực lượng CAND trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đã ghi tiếp vào truyền thống vẻ vang của lực lượng CAND những trang sử vàng oanh liệt; hàng trăm tập thể, cá nhân cán bộ, chiến sĩ Công an được Nhà nước tặng thưởng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và danh hiệu “Dũng sĩ diệt Mỹ”. Tiêu biểu như các đồng chí: Hồ Bá Thọ (Công an Quảng Bình), Nguyễn Văn Đẹp (Công an Long An), Nguyễn Thị Lý (Công an Quảng Trị), Phạm Thành Lượng (Trung đoàn 180, An ninh vũ trang miền Nam)...

5. Công an nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa (từ năm 1975 đến nay)

Ngày 30/4/1975, chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, đất nước ta được hoà bình, thống nhất, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ quan trọng đặt ra cho toàn Đảng, toàn dân ta lúc này là phải nhanh chóng khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục sản xuất, ổn định đời sống nhân dân. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, lực lượng CAND đã tích cực tham gia xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng ở vùng mới giải phóng, tổ chức quản lý, cải tạo số ngụy quân, ngụy quyền, nhân viên của chế độ cũ, truy quét tàn quân địch, đấu tranh làm tan rã các tổ chức FULRO, bắt hàng ngàn tên, bóc gỡ hàng trăm khung chính quyền ngầm của địch, thu 2.712 súng các loại; chủ động đấu tranh bóc gỡ toàn bộ mạng lưới gián điệp, tình báo của đế quốc Mỹ và tay sai cài lại theo kế hoạch hậu chiến; bắt gọn hàng trăm toán gián điệp, biệt kích của các thế lực thù địch từ bên ngoài xâm nhập vào Việt Nam; đập tan âm mưu và hoạt động của bọn phản động lưu vong xâm nhập móc nối với bọn phản động trong nước âm mưu gây bạo loạn, lật đổ chính quyền. Trong 2 năm (1976 - 1977), lực lượng CAND đã đấu tranh, khám phá tổ chức phản động “Mặt trận Quốc gia giải phóng Việt Nam”, bắt 1.395 tên, trong đó có nhiều thủ lĩnh tự phong, gồm “Quốc trưởng”, “Thủ tướng”, 57 tên chỉ huy cấp quân khu, sư đoàn, 519 tên chỉ huy cấp trung đoàn, tiểu đoàn, thu giữ 147 tấn vũ khí, 16 bộ điện đài, 2 tàu xâm nhập và khám phá 7 tổ chức phản động trong nước. Trong 4 năm (1981 - 1984), lực lượng Công an đã đấu tranh với tổ chức phản động do Lê Quốc Túy và Mai Văn Hạnh cầm đầu, bắt 146 tên, thu 143 tấn vũ khí, thu 300 triệu đồng tiền Việt Nam in giả, 16 điện đài, 2 tàu xâm nhập. Từ năm 1997 đến năm 2000, lực lượng Công an đập tan âm mưu khủng bố của tổ chức phản động lưu vong tại Mỹ, do Nguyễn Hữu Chánh cầm đầu, bắt và truy tố 37 tên phản động, thu 10.141 tờ truyền đơn, 47 lá cờ “ba sọc” và nhiều vũ khí, phương tiện hoạt động của chúng.

Trong sự nghiệp đổi mới, lực lượng CAND đã tham mưu giúp Đảng, Nhà nước và cấp ủy, chính quyền các cấp triển khai, thực hiện tốt các Nghị quyết của Đảng về công tác Công an trong tình hình mới. Tổ chức thực hiện có hiệu quả “Chiến lược bảo vệ an ninh quốc gia”, “Chương trình quốc gia phòng chống tội phạm”, “Chương trình quốc gia phòng, chống tội phạm ma túy”. Xây dựng thế trận an ninh nhân dân và thế trận quốc phòng toàn dân vững mạnh. Tham mưu đề xuất và trực tiếp giải quyết nhiều vụ, việc phức tạp liên quan đến vấn đề tôn giáo, dân tộc, an ninh kinh tế, an ninh nông thôn, an ninh văn hóa - tư tưởng. Phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng nghiệp vụ, bảo vệ an toàn tuyệt đối các sự kiện chính trị, văn hoá, xã hội trọng đại của đất nước. Chủ động phòng ngừa và liên tục mở nhiều đợt tấn công, truy quét tội phạm, đặc biệt là tội phạm có tổ chức. Năm 1996, lực lượng Công an triệt phá băng, nhóm tội phạm hoạt động theo kiểu “xã hội đen”, do Dương Văn Khánh cầm đầu, truy tố 48 bị can. Hai năm 2001 - 2002, lực lượng Công an triệt phá tổ chức tội phạm đặc biệt nguy hiểm hoạt động theo kiểu “xã hội đen”, do Trương Văn Cam cầm đầu, bắt giữ, xử lý hàng trăm tên tội phạm nguy hiểm. Điều tra, khám phá nhiều vụ án về ma túy lớn, điển hình như đường dây buôn lậu ma túy do Xiêng Phênh - Vũ Xuân Trường cầm đầu; đường dây buôn lậu ma túy do Nguyễn Văn Hải cầm đầu. Ngăn chặn và đẩy lùi tệ nạn xã hội, từng bước thiết lập lại trật tự an toàn giao thông; làm tốt công tác phòng cháy, chữa cháy; đẩy mạnh công tác đấu tranh chống tham nhũng, buôn lậu, gian lận thương mại, lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, khám phá nhiều vụ án kinh tế lớn, điển hình như: vụ tham nhũng tại Trạm kiểm soát Đông Bành, Lạng Sơn; vụ tham ô tài sản tại Công ty TAMEXCO; vụ Epco - Minh Phụng; vụ lừa đảo, cố ý làm trái đặc biệt nghiêm trọng, do Lã Thị Kim Oanh cầm đầu... góp phần tạo môi trường chính trị, xã hội ổn định, phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội và quá trình hội nhập quốc tế.

Sau 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới đất nước, lực lượng CAND đã có bước phát triển mạnh mẽ, không ngừng lớn mạnh về mọi mặt và đạt được những thành tựu quan trọng. Lực lượng CAND đã chủ động phối hợp tham mưu với Đảng, Nhà nước gắn kết chặt chẽ hai nhiệm vụ chiến lược là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; kết hợp an ninh, quốc phòng với kinh tế, đối ngoại; phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân; chủ động tích cực mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế (đến nay Bộ Công an đã có quan hệ với 105 bộ, cơ quan ngang bộ của 55 quốc gia và vùng lãnh thổ; thiết lập quan hệ nhiều mặt với cơ quan thực thi pháp luật của các nước Thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp quốc; tham gia hoạt động trong 22 tổ chức, diễn đàn hợp tác quốc tế đa phương; thúc đẩy quan hệ hợp tác toàn diện với cơ quan an ninh, tình báo, cảnh sát các nước và các tổ chức quốc tế). Lực lượng CAND đã chủ động đổi mới và tổ chức thực hiện nhiều chủ trương, đối sách thích hợp để bảo vệ an ninh quốc gia; vận dụng linh hoạt các biện pháp nghiệp vụ; giữ vững ổn định chính trị, không để bị động, bất ngờ; không để hình thành tổ chức chính trị đối lập trong nội địa; không để xảy ra khủng bố, phá hoại; xử lý có hiệu quả các tình huống phức tạp về an ninh, trật tự, không để lan rộng, kéo dài; tránh sơ hở để các thế lực thù địch, phản động lợi dụng tuyên truyền, kích động chống phá gây phương hại đến an ninh quốc gia. Chú trọng vận dụng sáng tạo các quan điểm, tư tưởng chỉ đạo của Đảng, đổi mới phương thức đấu tranh phòng, chống tội phạm, tập trung đấu tranh có hiệu quả với các loại tội phạm mới, tội phạm tham nhũng, buôn lậu và gian lận thương mại; tội phạm ma tuý, tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia, tội phạm môi trường, tội phạm sử dụng công nghệ cao và tệ nạn xã hội; kiềm chê gia tăng tội phạm, giữ vững trật tự, an toàn xã hội, duy trì các hoạt động bình thường của xã hội và bảo đảm cuộc sống bình yên, hạnh phúc của nhân dân.

6. Những truyền thống vẻ vang của lực lượng Công an nhân dân Việt Nam

Trải qua 70 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, các thế hệ CAND đã xây đắp nên những truyền thống vẻ vang, đó là:

Tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng Cộng sản Việt Nam, với Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nhân dân Việt Nam; chiến đấu anh dũng không ngại hy sinh vì nền độc lập, tự do, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, vì an ninh Tổ quốc. CAND từ nhân dân mà ra, gắn bó chặt chẽ với nhân dân, vì nhân dân phục vụ, dựa vào dân để làm việc và chiến đấu thắng lợi. CAND không ngừng tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư, có lối sống trong sạch lành mạnh, trung thực khách quan. Phát huy cao độ tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường, tận tụy với công việc, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Nội bộ đoàn kết, thống nhất, dân chủ, kỷ luật nghiêm minh, phối hợp hiệp đồng chặt chẽ với các cấp, các ngành, các lực lượng. Luôn nêu cao tinh thần cảnh giác, bí mật, mưu trí, dũng cảm, cương quyết, khôn khéo, tích cực phòng ngừa, chủ động tiến công kẻ địch và bọn tội phạm. Không ngừng học tập nâng cao trình độ chính trị, nghiệp vụ và năng lực công tác; tiếp thu, vận dụng sáng tạo, hiệu quả thành tựu khoa học - kỹ thuật và công nghệ phục vụ công tác, chiến đấu. Nêu cao tinh thần đoàn kết quốc tế trong sáng, thủy chung, có nghĩa, có tình.

7. Những phần thưởng cao quý của Đảng, Nhà nước tặng các tập thể, cá nhân lực lượng Công an nhân dân (tính đến tháng 2/2015)

03 Huân chương Sao Vàng tặng lực lượng CAND (năm 1980, 1985, 2000). 09 Huân chương Sao Vàng tặng: lực lượng An ninh nhân dân (1995) lực lượng Tình báo (1995), lực lượng Cảnh sát nhân dân (2003), Bộ Tư lệnh Cảnh vệ (2003), Tổng cục An ninh (2006), Tổng cục Tình báo (2006), Lực lượng Bảo vệ Chính trị I (2008); Công an Thành phố Hà Nội (2010); Học viện An ninh nhân dân (2011). 03 Huân chương Sao Vàng tặng các đồng chí cố Bộ trưởng (Phạm Hùng, Trần Quốc Hoàn và Mai Chí Thọ). 01 Huân chương Hồ Chí Minh tặng lực lượng CAND (1975). 88 Huân chương Hồ Chí Minh tặng Công an các đơn vị, địa phương. 10 Huân chương Hồ Chí Minh tặng cán bộ, chiến sĩ CAND. 663 lượt tập thể, 380 cán bộ, chiến sĩ CAND được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng VTND; 1 tập thể và 1 cán bộ CAND được phong tặng danh hiệu Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới và hàng ngàn tập thể, cán bộ, chiến sĩ CAND được tặng Huân chương Độc lập, Huân chương Quân công, Huân chương Chiến công, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc, Huân chương Lao động. Hàng vạn tập thể, cán bộ, chiến sĩ CAND được tặng Kỷ niệm chương Bảo vệ an ninh Tổ quốc, Huy chương các loại và Bằng khen của Chính phủ.

Phần thứ hai

10 NĂM THỰC HIỆN NGÀY HỘI TOÀN DÂN BẢO VỆ AN NINH TỔ QUỐC

1. Ngày 19 tháng 8 hằng năm - Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc

Ra đời trong những ngày sôi sục của Cách mạng Tháng Tám, tuy còn non trẻ song lực lượng Công an đã quán triệt và vận dụng sáng tạo các quan điểm, đường lối quần chúng của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, bám sát nhiệm vụ chính trị của đất nước, dựa vào Mặt trận Việt Minh và các đoàn thể cứu quốc để tuyên truyền vận động nhân dân hăng hái tham gia vào các tổ chức như: “Việt Dũng thanh niên đoàn”; “Việt nữ đoàn”; “Cảnh sát danh dự không lương”... sát cánh cùng lực lượng Công an làm nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự, đấu tranh quyết liệt với các thế lực thù địch, các loại phản động và tội phạm, bảo vệ an toàn Lễ tuyên ngôn độc lập (02/9/1945), bảo vệ chính quyền cách mạng non trẻ trước sự đe dọa của thù trong, giặc ngoài trong tình thế đất nước “Ngàn cân treo sợi tóc”.

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, lực lượng CAND đã phối hợp chặt chẽ với lực lượng Quân đội nhân dân, đoàn, hội kháng chiến, tham mưu cho Đảng, Chính phủ chỉ đạo, tổ chức vận động nhân dân thực hiện cuộc vận động với khẩu hiệu “3 không”, nội dung phù hợp với đặc điểm từng vùng, miền chiến lược: ở căn cứ địa Việt Bắc và vùng tự do là “Không nghe, không biết, không thấy”; ở vùng địch tạm chiếm là “Không làm việc cho địch, không bán lương thực cho địch, không chỉ đường cho địch”, ở Nam Bộ phát động nhân dân tham gia phong trào “Ngũ gia liên bảo” để bảo vệ an ninh, trật tự thôn, xóm. Các cuộc vận động trên đã nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng cho nhân dân, bưng bít tai mắt quân thù và nhanh chóng phát triển ra toàn quốc thành phong trào “Phòng gian bảo mật” với các nội dung cụ thể: Bảo vệ bí mật, tài sản của Đảng, Nhà nước, bảo vệ nội bộ, bảo vệ trị an xã hội. Nhân dân đã giúp đỡ lực lượng Công an đấu tranh ngăn chặn kịp thời các hoạt động phá hoại của địch và âm mưu “Xứ Nùng”, “Xứ Thái”, “Xứ Mường” tự trị... ở miền núi phía Bắc và lập “Nước Tây kỳ tự trị”, “Nước Nam kỳ tự trị” ở phía Nam... đỉnh cao là góp phần làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (ngày 07/5/1954), buộc Pháp phải ký Hiệp định Giơnevơ, lập lại hòa bình ở Đông Dương.

Sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, miền Bắc hoàn toàn giải phóng bước vào thời kỳ khôi phục và phát triển kinh tế, miền Nam tiếp tục cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ nhân dân. Lực lượng Công an đã tham mưu phục vụ Đảng, Chính phủ, Trung ương Cục miền Nam chỉ đạo tổ chức vận động nhân dân tích cực tham gia bảo vệ an ninh, trật tự, xây dựng lực lượng nòng cốt bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở. Ở miền Bắc, Trung ương phát động phong trào “Bảo vệ trị an” ở ngoài xã hội và mở cuộc vận động “Bảo mật phòng gian” trong các cơ quan, xí nghiệp. Ở miền Nam, Trung ương Cục miền Nam đã chỉ đạo đẩy mạnh phong trào “Bảo mật phòng gian” ở cả 3 vùng chiến lược và thành lập “Hội đồng bảo vệ an ninh xã, ấp”. Phong trào “Bảo vệ trị an”, “Bảo mật phòng gian” phát triển mạnh mẽ, gắn kết với phong trào thi đua lao động sản xuất, xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng ở miền Nam.

Sau ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975), lực lượng Công an đã sớm tham mưu với Đảng, Nhà nước thống nhất các phong trào, cuộc vận động nhân dân tham gia bảo vệ an ninh, trật tự trong toàn quốc thành phong trào “Quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc”. Đồng thời, Công an các cấp đã phối hợp với Mặt trận Tổ quốc, các ban, ngành, đoàn thể, tổ chức xã hội tham mưu phục vụ cấp ủy Đảng, Chính quyền tổ chức, vận động mọi tầng lớp nhân dân tham gia phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc. Phong trào đã có bước phát triển khá sâu rộng, với nhiều nội dung, hình thức đa dạng, phong phú, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh, cụ thể của từng vùng, từng khu vực, từng lĩnh vực, từng địa bàn cụ thể. Nhiều tấm gương tiêu biểu, điển hình tiên tiến được nhân rộng trong toàn quốc. Phong trào đã phát huy năng lực sáng tạo của cơ sở, khơi dậy sức mạnh, tiềm lực to lớn của toàn dân trong phòng ngừa, tấn công, trấn áp tội phạm, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Trước yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ an ninh Tổ quốc trong thời kỳ toàn cầu hoá, hội nhập kinh tế quốc tế; thực hiện chủ trương của Ban Bí thư Trung ương Đảng, ngày 13/6/2005, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 521/QĐ - TTg lấy ngày 19 tháng 8 hằng năm là “Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”.

2. Những thành tựu to lớn trong 10 năm thực hiện Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc

Cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể nhân dân đã tập trung tuyên truyền, giáo dục giúp cán bộ, đảng viên và nhân dân hiểu rõ mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của “Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, tạo chuyển biến mới đối với công tác an ninh, trật tự.

Thiếu tướng Lê Văn Bảy - Giám đốc Công an tỉnh Lai Châu tặng Bằng khen của Bộ Công an tặng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong chiến đấu.

Lực lượng CAND đã chủ động tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền các cấp ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức quán triệt, thực hiện Quyết định số 521/QĐ-TTg ngày 13/6/2005 của Thủ tướng Chính phủ. Xây dựng và từng bước hoàn thiện cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ trên lĩnh vực bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở”. Phối hợp vói ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên đẩy mạnh thực hiện phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” gắn với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” và các phong trào thi đua yêu nước của địa phương. Xây dựng lực lượng Công an xã, bảo vệ dân phố, bảo vệ cơ quan, doanh nghiệp trong sạch, vững mạnh, hướng về cơ sở và địa bàn dân cư. Triển khai, thực hiện có hiệu quả cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh - CAND vì nước quên thân, vì dân phục vụ” và phong trào thi đua “CAND học tập, thực hiện sáu điều Bác Hồ dạy”.

Cấp ủy đảng, chính quyền các cấp luôn xác định công tác xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc là biện pháp cơ bản, chiến lược lâu dài trong công tác bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự an toàn xã hội nên đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo nhằm phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị và của toàn dân tham gia công tác phòng, chống hoạt động phá hoại của các thế lực thù địch, các loại tội phạm và tệ nạn xã hội, giữ gìn an ninh, trật tự. Dưới sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng, quản lý của chính quyền và sự phối hợp của các ban ngành, đoàn thể (qua thực hiện nghị quyết liên tịch), phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc đã liên tục phát động và có bước phát triển cả về chiều rộng lẫn chiều sâu, góp phần tích cực giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm trật tự an toàn xã hội; triệt phá nhiều băng nhóm tội phạm hoạt động có tổ chức, góp phần kéo giảm số vụ phạm pháp hình sự và tệ nạn xã hội.

Qua 10 năm thực hiện Quyết định 521-QĐ/TTg của Thủ tướng Chính phủ, “Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” đã có sức lan tỏa manh mẽ, thu hút đông đảo nhân dân tham gia. “Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” đã liên tục được đổi mới về nội dung, hình thức, nâng cao chất lượng. Ngày hội không chỉ là dịp tập hợp đông đảo quần chúng mà còn là đợt biểu dương lực lượng tham gia phòng, chống tội phạm và tệ nạn xã hội. Các địa phương, đơn vị tổ chức thăm hỏi, tặng quà già làng, trưởng bản, người có uy tín, chức sắc tôn giáo, người có công trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc được lồng ghép, gắn kết với nhiều phong trào khác như cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư”, “Xoá đói giảm nghèo”, “Xây dựng nông thôn mới”... thực sự đã tạo được sức hút, sự lan toả và đem lại hiệu quả to lớn. Từ gia đình, thôn xóm, đến các xã, phường, cơ quan, đoàn thể, trường học... đã xuất hiện nhiều mô hình quần chúng bảo vệ an ninh, trật tự. Theo thống kê, đến nay đã có trên 700 mô hình tổ chức quần chúng tự nguyện tự quản được hình thành theo cơ chế: “Dân tổ chức, dân tự quản lý, dân thực hiện, dân nuôi” có sự chỉ đạo của cấp ủy đảng, quản lý của chính quyền, CAND tham mưu, hướng dẫn thực hiện như: mô hình “Cụm liên kết bảo vệ an ninh, trật tự”; “Cảm hóa giáo dục người lầm lỗi ở cộng đông dân cư”; “Tổ liên gia tự quản”- “Dòng họ tự quản về an ninh, trật tự”; “Xã an toàn về an ninh, trật tự ; “Gia đình, khu dân cư, cơ quan, trường học an toàn về an ninh, trật tự” ... Lực lượng an ninh cơ sở, Bảo vệ dân phố, lực lượng Bảo vệ cơ quan, doanh nghiệp, trường học ngày càng được củng cố về số lượng và chất lượng, đã tích cực phối hợp với lực lượng Công an trong công tác giữ gìn an ninh, trật tự, cung cấp cho cơ quan chức năng hàng ngàn tin liên quan đến an ninh trật tự có giá trị giúp lực lượng Công an trong công tác phòng ngừa và đấu tranh ngăn chặn tội phạm, góp phần bảo đảm an ninh, trật tự phục vụ sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế của đất nước.

Hằng năm, vào dịp ngày 19 tháng 8 cấp ủy, chính quyền các cấp đã chỉ đạo tổ chức tốt “Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” với nhiều hoạt động phong phú như: mít tinh, diễu hành, biểu dương lực lượng quân chúng; gặp mặt, tôn vinh các điển hình tiên tiến, trao tặng Kỷ niệm chương cho các cá nhân có nhiều cống hiến trong sự nghiệp bảo vệ an ninh Tổ quốc; tổ chức “Diễn đàn Công an xã lắng nghe ý kiến nhân dân”; tổ chức hội thảo, tọa đàm, thi nghiệp vụ Công an xã, bảo vệ dân phố, dân phòng giỏi. Các hoạt độngtrên được tổ chức sôi nổi, hiệu quả, thiết thực ở cả 3 cấp (cơ sở, huyện, tỉnh, thành phố) đã thực sự trở thành ngày hội biểu dương sức mạnh của quần chúng nhân dân đối với sự nghiệp bảo vệ an ninh Tổ quốc.

Phần thứ ba

CÔNG AN  NHÂN DÂN PHÁT HUY TRUYỀN THỐNG VẺ VANG, THỰC HIỆN THẮNG LỢI CÁC MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ BẢO VỆ AN NINH QUỐC GIA, GIỮ GÌN TRẬT TỰ AN TOÀN XÃ HỘI TRONG GIAI ĐOẠN MỚI

Trong thời gian tới, nhiệm vụ bảo vệ an ninh, quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội đặt ra cho lực lượng CAND rất nặng nề. Các thế lực thù địch, phản động sẽ gia tăng các hoạt động chống phá Việt Nam, triệt để khai thác những khó khăn của đất nước, các vấn đề phức tạp về an ninh, trật tự để thực hiện Chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn, lật đổ nhằm xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Nguy cơ xảy ra khủng bố, chiến tranh mạng, mất an ninh thông tin ngày càng gia tăng. Tình hình tranh chấp chủ quyền biên giới, lãnh thổ, nhất là tình hình Biển Đông có những diễn biến phức tạp, khó lường. Tình trạng vi phạm pháp luật, tội phạm có xu hướng gia tăng, xuất hiện nhiều loại tội phạm mới, đặc biệt là tội phạm có tổ chức, tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm xử dụng công nghệ cao. Trật tự an toàn xã hội đứng trước nhiều tác động theo chiều hướng phức tạp...

Để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự rất nặng nề, khó khăn mà Đảng và Nhân dân giao phó, đòi hỏi lực lượng CAND cần phải không ngừng phát huy hơn nữa truyền thống vẻ vang; tiếp tục đổi mới toàn diện và nâng cấp chất lượng các mặt công tác Công an; tăng cường xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng trong sạch, vững mạnh; triển khai thực hiện nghiêm túc các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, nhất là Nghị quyết Trung ưong 4, khóa XI của Đảng “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”; tiếp tục đẩy mạnh học tập, làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh gắn với phong trào “CAND học tập, thực hiện sáu điều Bác Hồ dạy” và các phong trào thi đua yêu nước khác. Gắn bó vói nhân dân, phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với Quân đội nhân dân, với các ngành, các cấp, các tổ chức chính trị - xã hội và đẩy mạnh phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, tạo thành sức mạnh tổng hợp thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự, giữ vững ổn định chính trị, phục vụ có hiệu quả sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.

Kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống CAND Việt Nam, 10 năm Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc là dịp để cấp ủy, chính quyền tăng cường chỉ đạo; các cấp, các ngành, các tổ chức chính trị - xã hội và các tầng lớp nhân dân tiếp tục phối hợp, giúp đỡ lực lượng CAND hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng và Nhân dân giao phó. Lực lượng CAND tiếp tục phát huy truyền thông vẻ vang, trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân Việt Nam, nêu cao tinh thần “chủ động, kỷ cương, trách nhiệm, hiệu quả”, tiếp tục siết chặt đội ngũ, nỗ lực phấn đấu vươn lên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giữ vững an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội trong tình hình mới, phục vụ đắc lực sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.

Phần thứ tư

TRUYỀN THỐNG LỰC LƯỢNG CÔNG AN LAI CHÂU

Cùng với sự hình thành và phát triển của lực lượng Công an nhân dân nói chung, lực lượng Công an Lai Châu cũng từng bước xây dựng, chiến đấu và trưởng thành qua từng giai đoạn lịch sử:

I.  SỰ RA ĐỜI CỦA LỰC LƯỢNG CÔNG AN LAI CHÂU

Ngày 10 tháng 01 năm 1953, Ban Cán sự tỉnh quyết định thành lập Ty Công an Lai Châu và cử đồng chí Trần Quốc Mạnh phó ban cán sự Đảng tỉnh làm Trưởng ty, với 25 cán bộ, chiến sỹ. Ty Công an lúc đầu có hai ban: Ban bảo vệ chính trị - Văn phòng và Ban trị an – Chấp pháp, đội Cảnh vệ trực thuộc, Công an các huyện: Điện Biên, Quỳnh - Hồ, Thuận Châu, Tuần – Lai. Tháng 4/1954 có thêm Công an huyện Mường Lay và Công an huyện Mường Tè.

Ngay từ ngày đầu thành lập, lực lượng Công an đã phát hiện được một số tên Việt gian, gián điệp do địch cài lại trong một số ủy ban huyện, xã; phối hợp với Bộ đội Trung đoàn 148 tìm ra một tổ gián điệp hoạt động từ Điện Biên đến Quỳnh Nhai; hợp đồng với bộ đội địa phương và du kích truy quét bọn biệt kích tại huyện Điện Biên; lập hồ sơ để chính quyền mở các phiên tòa xét xử công khai, trừng trị những tên Việt gian, phản động có tội ác với nhân dân. Đến cuối năm 1953, Ty Công an Lai Châu đã có 59 cán bộ, chiến sỹ.

Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, toàn bộ vùng Tây Bắc được giải phóng, để thực hiện chính sách dân tộc, ngày 07/5/1955, Đảng và Chính phủ quyết định thành lập khu tự trị Thái – Mèo. Gồm hai tỉnh Lai Châu, Sơn La và hai huyện Văn Chấn, Than Uyên (của tỉnh Yên Bái), huyện Phong Thổ (của tỉnh Lào Cai). Trong giai đoạn 1955 – 1962, Khu tự trị không có cấp tỉnh, hệ thống chính quyền Khu gồm ba cấp: Khu, Châu (tức huyện trước đây) và xã.

Cuối năm 1962, Trung ương Đảng và Chính phủ quyết định thành lập lại 3 tỉnh: Lai Châu, Sơn La và Nghĩa Lộ. Cùng với sự tái thành lập các ban, ngành của tỉnh, Ty Công an Lai Châu được tái thành lập. Những ngày đầu, Công an Lai Châu gặp rất nhiều khó khăn, cán bộ lãnh đạo từ tỉnh đến các phòng, ban đều thiếu. Dưới sự lãnh đạo của Bộ Công an, của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, lực lượng Công an Lai Châu đã nhanh chóng ổn định bộ máy tổ chức, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ an ninh chính trị, giữ vững trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh.

Thực hiện Nghị quyết số 22/2003/NQ-QH11 ngày 26/11/2003 của Quốc hội khóa XI về việc điều chỉnh địa giới và chia tách tỉnh Lai Châu thành tỉnh Điện Biên và tỉnh Lai Châu. Công an tỉnh Lai Châu được thành lập theo Quyết định số 25/2004/QĐ-BCA(X13) ngày 08/01/2004 của Bộ Công an, gồm 24 phòng và 5 Công an huyện. Sau hơn 10 năm chia tách và thành lập, đến nay, lực lượng Công an Lai Châu có 30 phòng, 08 Công an huyện, thành phố, 12 Công an phường, thị trấn, 07 đồn Công an, 01 tiểu đoàn cảnh sát cơ động (thuộc phòng Cảnh sát bảo vệ và cơ động).

Trải qua 62 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, từ lúc ban đầu chỉ có 25 cán bộ, chiến sỹ, đến nay lực lượng Công an Lai Châu đã lớn mạnh về mọi mặt, 35% cán bộ chiến sỹ có trình độ đại học, cao đẳng; 24,4% cán bộ chiến sỹ có trình độ trung cấp lý luận chính trị trở lên. Công tác xây dựng Đảng, chính quyền và đoàn thể thường xuyên được chăm lo, củng cố theo hướng tinh gọn, hướng về cơ sở, tăng cường cho lực lượng trực tiếp chiến đấu, cho công an các huyện, thành phố. Đội ngũ cán bộ, chiến sỹ thường xuyên được đào tạo, rèn luyện, nâng cao phẩm chất chính trị và năng lực công tác. Các phong trào thi đua “Vì An ninh Tổ quốc”; “CAND học tập và thực hiện 6 điều Bác Hồ dạy”; “Công an nhân dân vì nước quên thân, vì dân phục vụ”; “Công an nhân dân chấp hành nghiêm điều lệnh; xây dựng nếp sống văn hóa vì nhân dân phục vụ”… thực sự đã trở thành động lực thúc đẩy các mặt công tác, chiến đấu và xây dựng lực lượng Công an Lai Châu từng bước tiến lên chính quy, tinh nhuệ và từng bước hiện đại.

II. QUÁ TRÌNH 62 NĂM XÂY DỰNG, CHIẾN ĐẤU VÀ TRƯỞNG THÀNH

1. Công an Lai Châu 50 năm đấu tranh phòng chống tội phạm, bảo vệ thành công thành quả cách mạng phục vụ công cuộc đổi mới (1953 đến 2003)

1.1.  Đấu tranh với các âm mưu của địch góp phần giải phóng Lai Châu

Vừa mới ra đời, quân số ít, phương tiện phục vụ công tác, chiến đấu thiếu thốn, để phục vụ cho cuộc tiến công chiến lược Đông Xuân 1953 – 1954 và chiến dịch giải phóng thị trấn Lai Châu, lực lượng Công an Lai Châu đã phối hợp với các lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ nhiều toán do thám của địch, các âm mưu gây bạo loạn của bọn tề, phỉ ở trong vùng giải phóng. Điển hình là việc ngăn chặn vụ bạo loạn ở Thuận Châu do tên Bạc Cầm Thủy cầm đầu.

Lực lượng Công an phối hợp với Bộ đội tiến đánh các cụm phỉ ở Mường Lầm, Muội Nọi, Chiềng Pấc, Mường Hiên. Sau 15 ngày, các cụm phỉ trên đã bị tiêu diệt, ta bắt giữ 2.300 tên, thu 888 khẩu súng, cùng nhiều quân trang, quân dụng khác. Huyện Thuận Châu được hoàn toàn giải phóng. Ngày 10/12/1953, lực lượng Công an Lai Châu cùng với quân, dân của tỉnh tiến hành tấn công địch ở thị trấn Lai Châu, đến ngày 12/12/1953 thị trấn Lai Châu hoàn toàn giải phóng.

1.2. Đẩy mạnh các mặt công tác, góp phần làm nên thắng lợi chiến dịch Điện Biên Phủ

Cuối năm 1953, để cứu vãn tình thế trên chiến trường, thực dân Pháp đã chọn Điện Biên Phủ để xây dựng một tập đoàn cứ điểm mạnh nhất Đông Dương.

Đầu năm 1954, Pháp cử một số sĩ quan gián điệp dựa vào rừng núi hiểm trở, vùng cao biên giới, vùng dân tộc ít người còn lạc hậu để thực hiện âm mưu “Phỉ hóa toàn dân” nhằm mục đích chống phá cách mạng.

Dưới sự chỉ đạo của Ban Công an tiền phương thuộc Bộ Nội vụ (nay là Bộ Công an), lực lượng Công an Lai Châu đã tăng cường các hoạt động xây dựng, củng cố và ổn định tình hình vùng giải phóng; tích cực chi viện sức người, sức của, bảo vệ các tuyến vận chuyển lương thực, thực phẩm phục vụ cho chiến trường Điện Biên Phủ.

Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, lực lượng Công an Lai Châu tích cực tham gia chia lửa với chiến trường Điện Biên, sát cánh với bộ đội giải phóng nhiều vùng bị địch chiếm; giải phóng đến đâu, quản lý và giữ vững trật tự trị an đến đó, vận động nhân dân tham gia giữ gìn trật tự trị an… Bên cạnh đó lực lượng Công an còn phối hợp với các lực lượng chức năng, tổ chức vây bắt các toán gián điệp, biệt kích xâm nhập, bảo vệ an toàn các cơ quan đầu não của Đảng, chính quyền, các khu căn cứ du kích; góp cùng với nhân dân cả nước làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.

1.3. Đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tội phạm và bọn phản cách mạng, bảo vệ công cuộc cải tạo và xây dựng CNXH

Sau giải phóng Điện Biên Phủ, bọn gián điệp do thực dân Pháp cài cắm ngóc đầu dậy hoạt động tung tin gây chia rẽ trong nội bộ nhân dân, chống phá và tìm cách móc nối, liên kết với bọn phản động bên ngoài.

Trước tình hình đó, để chủ động tấn công, trấn áp bọn phản động, tháng 2/1961 Công an Lai Châu đã mở đợt giáo dục cải tạo đối với những đối tượng là tề, ngụy, phỉ cùng những phần tử trong các tổ chức phản động do địch lập ra trước đây. Lập hồ sơ số phần tử có nguy cơ gây hại đến an ninh xã hội, đưa đi tập trung cải tạo; vận động quần chúng trấn áp bọn phản cách mạng, đẩy mạnh sản xuất, xây dựng, củng cố phong trào bảo vệ trị an. Đồng thời ngăn chặn, bắt giữ nhiều toán gián điệp, biệt kích được Mỹ và tay sai tung ra phá hoại Miền Bắc trong đó có địa bàn Lai Châu, điển hình là vụ bắt toán gián điệp REMUS, ngày 16/4/1962, bắt được 5 tên và bắn bị thương 1 tên. Cũng trong thời kì này, Công an Lai Châu tiếp tục mở các đợt giáo dục cải tạo 127 đối tượng, trong đó có 102 đối tượng chính trị nhằm làm trong sạch địa bàn, phục vụ cho công cuộc vận động hợp tác hóa nông nghiệp.

Tháng 2 năm 1963, Công an Lai Châu tiếp tục công tác cải tạo tề, ngụy theo 6 tiêu chuẩn, giáo dục răn đe các đối tượng phản động; phát hiện và triệt phá tổ chức “Thanh niên đi tìm đường mới” lôi kéo người trốn sang Lào theo địch.

Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh, lực lượng Công an Lai Châu ra quân đẩy mạnh các mặt công tác, xây dựng  phong trào quần chúng bảo vệ trị an; tiếp tục truy quét các loại đối tượng chính trị, hình sự; đã bắt và đưa đi tập trung cải tạo 59 đối tượng chính trị, kịp thời ngăn chặn luận điệu tuyên truyền xưng vua ở một số xã thuộc huyện Sìn Hồ, Tủa Chùa. Tháng 9 năm 1964, Công an Lai Châu mở cuộc vận động trị an ở 25 xã xung yếu trong toàn tỉnh, tiến hành vây bắt một số toán gián điệp biệt kích. Tháng 2 năm 1965, phá tổ chức phản động tự xưng “Đảng Cộng sản Tây Bắc” do Bạc Cầm Dong làm thủ lĩnh.

1.4. Đẩy mạnh đấu tranh giữ vững ANTT góp phần đánh thắng chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, chi viện cho Miền Nam đấu tranh thống nhất đất nước

Công an Lai Châu đã phối hợp với các lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ nhiều toán gián điệp, biệt kích; đấu tranh ngăn chặn kịp thời một số tổ chức phản động nhen nhóm hoạt động, âm mưu gây bạo loạn, lật đổ chính quyền ở Hồ Thầu – Phong Thổ (nay là huyện Tam Đường), Mường Báng, Xá Nhè, Mường Đun – Tủa Chùa; vụ xưng vua bạo loạn do Tẩn A Lống cầm đầu ở Sìn Hồ…bảo vệ an toàn các cơ quan đầu não của tỉnh và chính quyền cơ sở mới được thành lập.

Tháng 10 năm 1965, lực lượng Công an Lai Châu mở đợt tấn công chính trị số đối tượng cũ có biểu hiện hoạt động chống phá chủ trương của Đảng và Nhà nước trong thời điểm đế quốc Mỹ leo thang đánh phá Miền Bắc, đưa 59 đối tượng đi cải tạo, bắt 11 tên hoạt động hiện hành, kiểm điểm trước dân 62 tên; vô hiệu hóa hoạt động 12 tên.

Tháng 2 năm 1966, ty Công an Lai Châu mở đợt củng cố và đẩy mạnh phong trào bảo vệ trị an ở 15 xã của huyện Điện Biên, Tủa Chùa, Sìn Hồ, Phong Thổ, bắt 41 đối tượng chính trị và hình sự đưa đi tập trung giáo dục, cải tạo. Thực hiện chuyên án câu nhử biệt kích, mang kí hiệu SAMSON được Mỹ, ngụy cho xâm nhập vào địa bàn Điện Biên để thu thập tình hình, ta đã thu 45 kiện hàng Mỹ, ngụy tiếp tế cho toán biệt kích. Ngày 03/12/1966 kết thúc chuyên án, bắt sống 4 tên, bắn chết 3 tên, thu 18 khẩu súng các loại, 24 quả lựu đạn, 3 máy vô tuyến điện.

Tháng 6 năm 1967, bọn đặc vụ Tưởng cho 4 tên thâm nhập vào biên giới nước ta tại khu vực Leng Su Sìn, huyện Mường Tè. Lực lượng Công an cùng với đồn Công an vũ trang Ka Lăng bao vây tiêu diệt 1 tên, bắn bị thương 1 tên, thu 2 súng và 162 viên đạn, 2 quả lựu đạn và nhiều tài liệu tuyên truyền chiến tranh.

Tháng 12 năm 1967, theo yêu cầu của nước bạn Lào, Tỉnh ủy Lai Châu đã cử 2 tiểu đoàn lực lượng vũ trang, trong đó có nhiều cán bộ, chiến sỹ Công an sang giúp đỡ lực lượng vũ trang Lào tiêu diệt bọn phản động do Vàng Chung cầm đầu. Lực lượng của Vàng Chung bị động nên chống đỡ yếu ớt, nhanh chóng tan rã và bị tiêu diệt.

Trong thời kì này, lực lượng Công an Lai Châu đã chọn cử hơn 30 cán bộ, chiến sỹ ưu tú chi viện cho an ninh Miền Nam, cùng quân dân cả nước làm nên đại thắng mùa xuân 1975.

1.5. Đập tan âm mưu “ngoài đánh vào, trong nổi dậy”, phục vụ đắc lực cho cuộc chiến tranh Biên giới đi đến thắng lợi

Ngày 17 tháng 2 năm 1979, Trung Quốc phát động chiến tranh xâm lược Việt Nam. Công an Lai Châu chỉ đạo Công an các huyện thành lập 34 đội công tác gồm 158 đồng chí để củng cố cơ sở chính trị tại các xã. Đồng thời triển khai 01 tiểu đoàn Cảnh sát cơ động lên biên giới huyện Phong Thổ phối hợp với Bộ đội chiến đấu, đập tan âm mưu, hoạt động xâm nhập, phá hoại của bọn thám báo, gián điệp góp phần làm thất bại kiểu chiến tranh phá hoại nhiều mặt của địch.

Trong 10 năm (1976 - 1986), Công an Lai Châu đã bóc gỡ 11 vụ hoạt động gián điệp. Điển hình như: vụ thành lập tổ chức phản động “Đảng dân chủ dân lập” (1978) do tên Bạc Cầm Oan cầm đầu gồm 36 tên; vụ thành lập tổ chức phản động “Đảng Thái an” (1979) do Lò Văn Ấng cầm đầu gồm 35 tên; vụ thành lập tổ chức phản động ở xã Giào San (1979) gồm 42 tên trong đó có 11 tên công tác trong các cơ quan nhà nước và chính quyền cơ sở.

Cũng trong thời gian này, Công an Lai Châu đã điều tra làm rõ nhiều vụ án hình sự nghiêm trọng góp phần đảm bảo trật tự an toàn xã hội. Điển hình như: vụ giết người, cướp của ở đèo Tàng Quái, huyện Tuần Giáo (1983); vụ phát hiện bắt giữ 4 lái xe đoàn quá cảnh 15 thu 251 kg thuốc phiện (1983); vụ giết nữ sinh trường Trung học Sư phạm Tuần Giáo (1986)…

1.6. Đẩy mạnh các mặt công tác phục vụ đắc lực công cuộc đổi mới

Sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI (1986), lực lượng công an Lai Châu đã tăng cường cán bộ, chiến sỹ xuống cơ sở thực hiện “3 cùng” với nhân dân. Tiếp tục giải quyết tốt các vấn đề an ninh trật tự ngay tại cơ sở góp phần đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội; củng cố hệ thống chính trị cơ sở. Liên tục mở các cuộc vận động quần chúng nhân dân: không tin, không nghe và không làm theo luận điệu tuyên truyền của kẻ xấu.

Chủ động xây dựng, triển khai thực hiện nhiều chuyên đề, kế hoạch và đề án về phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm trên các lĩnh vực. Tỷ lệ điều tra làm rõ các vụ án hàng năm đều đạt từ 90 đến 96% đối với các vụ thường án và 98 – 100% đối với các vụ trọng án. Điển hình: năm 1992, Công an tỉnh đã đấu tranh làm rõ vụ Công ty Thiên Hà buôn lậu qua biên giới với giá trị hàng hóa hơn 7 tỷ đồng; năm 1993 làm rõ vụ làm giả hồ sơ ô tô, xe máy buôn lậu qua biên giới, thu hồi cho Nhà nước hơn 6 tỷ đồng, góp phần bảo vệ chủ trương, chính sách kinh tế của Đảng và Nhà nước; vụ Đinh Văn Phác và đồng bọn vận chuyển 123 kg thuốc phiện năm 1993; vụ Lý Đôn mua bán, vận chuyển hơn 100 bánh Hêrôin (1993); vụ Trần Hùng Sơn cùng đồng bọn phạm tội cố ý làm trái trong dự án phát triển kinh tế ở huyện Mường Tè (1999) tham ô hơn 6 tỉ đồng…

Trên mặt trận phòng chống tội phạm về ma túy, lực lượng Công an Lai Châu đã phát hiện, điều tra và làm rõ 3.127 vụ, bắt 4.914 đối tượng, thu 61,350 kg Hêrôin, 693,8 kg thuốc phiện, 4.125 viên ma túy tổng hợp và hàng ngàn liều, gói chất ma túy cùng nhiều tài sản có trị hàng chục tỷ đồng liên quan đến hoạt động phạm tội về ma túy.

2. Ổn định tổ chức, thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ an ninh chính trị và giữ gìn trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh từ 2004 đến nay

Ngay sau khi có Quyết định số 25/2004/QĐ-BCA(X13) ngày 08/1/2004 của Bộ trưởng Bộ Công an về việc chia tách và thành lập Công an tỉnh Lai Châu, một mặt, động viên cán bộ, chiến sỹ khắc phục khó khăn, nhanh chóng ổn định công tác được xác định là nhiệm vụ hàng đầu; một mặt, nhanh chóng củng cố, kiện toàn tổ chức đào tạo, nâng cao trình độ nghiệp vụ, chính trị, pháp luật cho cán bộ, chiến sỹ.

Mặt khác, kịp thời tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh quyết định các chủ trương, kế hoạch và biện pháp tổ chức thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Trung ương Đảng, của Đảng ủy Công an Trung ương về lĩnh vực bảo vệ an ninh chính trị, giữ gìn trật tự an toàn xã hội và xây dựng lực lượng Công an Lai Châu. Đồng thời phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể, lực lượng vũ trang trong tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm và vi phạm pháp luật với các hình thức phù hợp, hiệu quả. Thông qua công tác đấu tranh chống tội phạm đã phát hiện, kiến nghị cấp có thẩm quyền, các ngành chức năng khắc phục những sơ hở trong quản lý kinh tế - xã hội.

2.1. Công tác đảm bảo an ninh chính trị

Đảng ủy - Ban Giám đốc Công an tỉnh thường xuyên chỉ đạo các đơn vị chức năng chủ động nắm chắc tình hình, phân tích, đánh giá dự báo tình hình, kịp thời tham mưu đề xuất cấp ủy, chính quyền các cấp ban hành nhiều chủ trương, giải pháp và tổ chức nhiều biện pháp tuyên truyền, đấu tranh phản bác các luận điệu sai trái, xuyên tạc, phá hoại tư tưởng, lợi dụng dân chủ, nhân quyền của các thế lực thù địch, phản động tác động vào địa bàn tỉnh Lai Châu. Tập trung chỉ đạo đấu tranh quyết liệt với các loại tội phạm; nhằm bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới lãnh thổ, an ninh quốc gia phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Tiếp tục duy trì lực lượng tại các địa bàn trọng điểm, phối hợp với các cấp, các ngành làm tốt công tác tuyên truyền vận động quần chúng, củng cố hệ thống chính trị tại cơ sở xã, bản bị ảnh hưởng luận điệu tuyên truyền lập “Nhà nước Mông”. Đồng thời tham mưu cho Tỉnh uỷ, UBND tỉnh chỉ đạo các ngành chức năng phối hợp với cấp uỷ, chính quyền các huyện, tập trung củng cố cơ sở chính trị ở những xã, bản yếu kém, triển khai kế hoạch phòng ngừa đấu tranh ngăn chặn hoạt động thành lập "Nhà nước Mông" tại các địa bàn trọng điểm vùng đồng bào dân tộc Mông trong tỉnh. Kết quả: đã bóc gỡ nhiều nhóm đối tượng hoạt động lập “Nhà nước Mông” tụ tập học võ, rèn dao kiếm, thu giữ nhiều bộ quần áo “Công an Mông”, “Bộ đội Mông”; ngăn chặn có hiệu quả hoạt động lôi kéo người Mông di cư vào Mường Nhé với mục đích cầu nguyện lập “Nhà nước Mông”; đấu tranh ngăn chặn hoạt động của gần 200 đối tượng liên quan đến hoạt động tuyên truyền lập "Nhà nước Mông; điều tra, làm rõ, bắt 04 đối tượng truy tố trước pháp luật với tội danh: Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân.

Chủ động tham mưu cho Ban chỉ đạo công tác tôn giáo tỉnh thực hiện tốt Chỉ thị số 01/TTg của Thủ tướng Chính phủ, quản lý các điểm nhóm tôn giáo; tăng cường lực lượng tại các địa bàn trọng điểm để phối hợp thực hiện công tác tuyên truyền vận động quần chúng sinh hoạt tôn giáo thuần túy, tuân thủ pháp luật; lựa chọn người có uy tín để xây dựng lực lượng cốt cán, phục vụ công tác đảm bảo ANTT, đồng thời thực hiện tốt các kế hoạch nghiệp vụ để nắm tình hình và quản lý đối tượng trong công tác Tôn giáo, quản lý sinh hoạt Tôn giáo.

Tăng cường nắm tình hình và kịp thời tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền các cấp chỉ đạo các ban, ngành tiếp tục vận động quần chúng định canh, định cư không di cư tự do, giải quyết dứt điểm các vụ tranh chấp, khiếu kiện ngay tại cơ sở, không để kéo dài, gây phức tạp về ANTT. Đồng thời chủ động tham mưu, đề xuất với cấp ủy, chính quyền các cấp về biện pháp phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, bảo vệ an ninh văn hóa, an ninh kinh tế, an ninh thông tin. Điển hình, Công an tỉnh đã phối hợp với Cục A65 - Tổng cục An ninh, Bộ Công an và Công an các tỉnh Lào Cai, Hà Giang phá thành công chuyên án TL13, vô hiệu hóa đối tượng bị cơ quan đặc biệt nước ngoài móc nối vào nội bộ ta. Đã làm rõ được âm mưu, ý đồ của cơ quan đặc biệt nước ngoài và bảo vệ được cán bộ của ta ở các cơ quan của tỉnh Lai Châu, Lào Cai, Hà Giang và một số Bộ, Ngành Trung ương.

Thường xuyên phối hợp chặt chẽ với lực lượng Biên phòng tỉnh, cấp ủy, chính quyền các huyện biên giới trong bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới quốc gia, giữ gìn an ninh trật tự địa bàn biên giới, duy trì mối quan hệ phối hợp giữa Công an tỉnh Lai Châu và Công an Châu Hồng Hà (tỉnh Vân Nam – Trung Quốc) trong công tác phòng, chống tội phạm.

2.2. Công tác giữ gìn trật tự an toàn xã hội

Lực lượng Công an từ tỉnh đến cơ sở luôn nắm chắc tình hình, xác định đúng đối tượng, tuyến, địa bàn trọng điểm; chủ động tham mưu cho Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh chỉ đạo các cấp, các ngành, các đoàn thể chính trị - xã hội, triển khai thực hiện có hiệu quả các chương trình, đề án của Chính phủ về phòng chống tội phạm như: Chương trình Quốc gia về phòng chống tội phạm; chương trình hành động phòng chống tội phạm về ma tuý, tội phạm buôn bán người... Liên tục mở các đợt cao điểm tấn công trấn áp, truy quét các loại tội phạm, giữ gìn trật tự xã hội, nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước trong lĩnh vực bảo vệ ANTT. Do đó tình hình hoạt động của tội phạm hình sự được kiềm chế, trọng án giảm, không để hình thành các băng, ổ nhóm tội phạm hoạt động theo kiểu xã hội đen. Tỷ lệ điều tra khám phá án đạt trên 90%, trong đó trọng án điều tra làm rõ 100%; thu giữ nhiều tài sản có trị giá và tiền trao trả cho người bị hại.

Điển hình như: vụ đập vỡ kính và đèn của 17 xe ô tô vào đêm ngày 02/01/2011 rạng ngày 03/01/2011 tại địa bàn thị xã Lai Châu, đã điều tra làm rõ bắt giữ 7 đối tượng về hành vi Hủy hoại tài sản. 02 vụ trộm cắp thuốc nổ với số lượng là 642 kg xảy ra trên địa bàn huyện Than Uyên. Vụ án giết người, cướp tài sản tại Km 387 + 950 quốc lộ 32 thuộc địa phận bản Bó Đun - xã Pắc Ta - huyện Tân Uyên, điều tra làm rõ bắt 05 đối tượng. Phá thành công chuyên án trinh sát 414G do đối Giàng A Pao, 32 tuổi, ở Nhóm Chăn Nuôi, xã Nà Khoa, huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên về hành vi giết người, cướp tài sản.

Trong công tác phòng, chống tội phạm về ma túy cán bộ, chiến sỹ Công an Lai Châu luôn nêu cao bản lĩnh chính trị vững vàng, nắm vững pháp luật, tinh thông nghiệp vụ, không quản ngại khó khăn gian khổ, hy sinh, mưu trí, dũng cảm lập nhiều chiến công xuất sắc. Điển hình: Phá chuyên án truy xét 208T, trên địa bàn huyện Than Uyên, bắt 03 đối tượng thu giữ 12 bánh Hêrôin; chuyên án 210C bắt quả tang 03 đối tượng, thu giữ 19,5 bánh hêrôin; vụ bắt giữ 18.400 viên ma túy tổng hợp có trọng lượng 1.720 gam;...

Trong công tác phòng chống tội phạm về kinh tế và môi trường, lực lượng Công an đã chủ động triển khai thực hiện đề án bảo vệ tài sản XHCN, chống thất thoát, tiêu cực; phòng ngừa, đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật bảo vệ môi trường; chủ động đề xuất với Tỉnh ủy, UBND tỉnh và các ngành chức năng kiện toàn công tác quản lý kinh tế, quản lý môi trường. Do vậy, trong những năm qua không để xảy ra thất thoát lớn về kinh tế, tài sản của nhà nước, các vi phạm về luật môi trường cũng không xảy ra những hậu quả nghiêm trọng.

2.3. Công tác quản lý Nhà nước về ANTT

Các đơn vị chức năng đã thực hiện tốt công tác đăng ký quản lý cư trú, thường trú cho nhân dân trên địa bàn tỉnh; tiếp nhận và cấp mới, cấp đổi CMND cho công dân.

Tiếp tục thực hiện tốt quản lý, tuyên truyền vận động nhân dân tham gia thu hồi vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ tàng trữ và sử dụng trái phép. Chỉ đạo tăng cường công tác tuyên truyền, kiểm tra về PCCC; triển khai thực hiện tốt các giải pháp cấp bách nhằm kiềm chế tai nạn giao thông và ùn tắc giao thông; TTKS phát hiện lập biên bản, xử lý các trường hợp vi phạm luật giao thông đường bộ, làm giảm đáng kể tình trạng tai nạn giao thông trên cả 3 tiêu chí (số vụ, số người chết, số người bị thương).

Bên cạnh đó đã chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ thực hiện tốt các phương án bảo vệ tuyệt đối an toàn các mục tiêu quan trọng về chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội, AN - QP... bảo vệ các đồng chí Lãnh đạo Đảng, Nhà nước đến thăm và làm việc tại tỉnh. Tăng cường tuần tra canh gác tại các mục tiêu; bảo đảm lực lượng thường trực chiến đấu 24/24 giờ. Bảo vệ tuyệt đối an toàn các chuyến hàng Z, di lý phạm nhân, các đối tượng đưa vào CSGD, trường giáo dưỡng và các phiên tòa xét xử lưu động.

III. NHỮNG KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC TRONG 10 NĂM THỰC HIỆN NGÀY HỘI TOÀN DÂN BẢO VỆ AN NINH TỔ QUỐC TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH

Từ khi Quyết định số 521/QĐ-TTg  được ban hành, cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể và nhân dân trong tỉnh càng hiểu rõ mục đích, ý nghĩa tầm quan trọng của “Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”. Qua đó đã từng bước hoàn thiện cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ trên lĩnh vực bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở”.

Phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” luôn được gắn với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” và các phong trào thi đua yêu nước khác, tạo ra nhiều chuyển biến mới trong công tác an ninh trật tự. Qua 10 năm thực hiện Quyết định 521-QĐ/TTg của Thủ tướng Chính phủ, “Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” đã có sức lan tỏa mạnh mẽ, thu hút đông đảo nhân dân tham gia. “Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” đã liên tục được đổi mới về nội dung, hình thức, nâng cao chất lượng. Ngày hội không chỉ là dịp tập hợp đông đảo quần chúng mà còn là đợt biểu dương lực lượng tham gia phòng, chống tội phạm và tệ nạn xã hội. Lực lượng Công an Lai Châu đã phối hợp chặt chẽ với Mặt trận Tổ quốc các các ban, ngành, đoàn thể ký kết thực hiện Chương trình quốc gia phòng, chống tội phạm; phòng, chống ma túy, phòng chống mua bán người. Đã củng cố, xây dựng được 31/108 xã, phường, thị trấn không có tệ nạn ma tuý, 582 thôn, bản không có tệ nạn ma tuý. Quần chúng nhân dân tham gia thu hồi 29.865 khẩu súng săn tự chế; 635 khẩu súng hơi cồn và nhiều  súng quân dụng, lựu đạn, bom, mìn, và các loại đạn khác. Đã phối hợp xây dựng được các mô hình, điển hình tiên tiến thiết thực mang lại hiệu quả về phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ nổi bật là các mô hình “Phụ nữ không có chồng con, nghiện ma túy”; “Câu lạc bộ phòng chống bạo lực gia đình”; “Người chấp hành xong án phạt tù, tái hòa nhập cộng đồng cùng nhau phát triển”...

Thường xuyên rà soát củng cố, kiện toàn duy trì và hướng dẫn hoạt động cho 12 Ban bảo vệ dân phố; 734 tổ hòa giải, 792 tổ ANND; 188 Tổ dân phòng; 92 tổ liên gia tự quản; 77 dòng họ đăng ký tự quản, tự phòng về an ninh trật tự; 1.071 người có uy tín; 08 Tổ thanh tra nhân dân; 22 cụm liên kết giáp ranh về ANTT.

Chỉ đạo các đơn vị, cá nhân trong lực lượng Công an Lai Châu đẩy mạnh thực hiện các hoạt động xã hội, từ thiện, xóa đói giảm nghèo giúp nhân dân ở vùng sâu vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, phân công các đồng chí lãnh đạo trong Đảng ủy Công an tỉnh và các chi bộ tham gia củng cố hệ thống chính trị ở 17 xã trọng điểm với các hoạt động, như: giúp chính quyền xã củng cố hệ thống tổ chức, định hướng phát triển kinh tế - xã hội, ổn định cuộc sống cho nhân dân, tổ chức các đoàn khám chữa bệnh, cấp phát thuốc miễn phí, xây nhà tình nghĩa... Trong 10 năm qua tổng số tiền, hiện vật quy ra tiền Công an Lai Châu đã thực hiện là 12.113.352.000 đồng, trong đó: CBCS Công an tỉnh Lai Châu đã quyên góp thực hiện được 5.945.984.000 đồng; phối hợp với các tổ chức, đơn vị, cá nhân đã quyên góp thực hiện được 5.867.237.000 đồng; tổ chức cho đoàn viên thanh niên hiến máu nhân đạo, giúp dân khắc phục thiên tai…

Qua 10 năm tổ chức thực hiện “Ngày hội toàn dân bảo vệ ANTQ” có thể khẳng định rằng các huyện, thành phố trong toàn tỉnh đã chỉ đạo và tăng cường sự phối hợp, phát huy sức mạnh tổng hợp của các cấp các ngành, của cả hệ thống chính trị, gắn kết chặt chẽ phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ với các cuộc vận động “Xây dựng chỉnh đốn Đảng”; “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” với phong trào “Xóa đói giảm nghèo”; “Đền ơn đáp nghĩa”; gắn kết với việc tổ chức các hoạt động tiến tới kỷ niệm “ Ngày hội toàn dân bảo vệ ANTQ” với “Ngày quốc phòng toàn dân” ,“Ngày hội đại đoàn kết dân tộc”… Qua đó, nhiều thuần phong, mỹ tục, truyền thống tốt đẹp trong nhân dân được khôi phục phát huy. Đặc biệt trong phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ, các cấp ủy, chính quyền đã quan tâm chỉ đạo sơ, tổng kết công tác xây dựng mô hình điển hình tiên tiến theo hướng tự phòng, tự quản, tự bảo vệ ANTT ở cơ sở, có tính xã hội hóa ngày càng cao…. Đã phát huy được vai trò làm chủ của nhân dân trong công tác giữ gìn ANTT cở cơ sở, tạo môi trường xã hội lành mạnh, góp phần đổi mới và phong phú thêm các hoạt động của “Ngày hội toàn dân bảo vệ ANTQ”.

IV. NHỮNG PHẦN THƯỞNG CAO QUÝ

62 năm qua, lực lượng Công an Lai Châu vinh dự được Đảng và Nhà nước tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý:

1. Giai đoạn từ 1953 đến 2003

- 01 Huân chương Hồ Chí Minh, 05 Huân chương Quân công, 05 Huân chương chiến công, 07 lần được tặng Cờ luân lưu của Chính phủ và Chủ tịch nước, 12 lần được Bộ Công an tặng Cờ thi đua xuất sắc; 03 tập thể và 04 cá nhân được tuyên dương danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân;

- Hàng trăm lượt tập thể, cá nhân được tặng thưởng Huân chương Quân công, chiến công các hạng và hàng ngàn lượt tập thể, cá nhân được cấp tặng Bằng khen, Giấy khen.

2. Giai đoạn từ 2004 đến nay (tính đến tháng 5/2015)

09 năm (2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2010, 2011, 2012, 2014) được Bộ Công an tặng Cờ thi đua xuất sắc trong phong trào thi đua “Vì An ninh Tổ quốc”.    Năm 2009 được Chính phủ tặng cờ thi đua xuất sắc dẫn đầu trong phong trào thi đua “Vì An ninh Tổ quốc”.

 Năm 2014 được UBND tỉnh tặng Cờ nhất cho đơn vị dẫn đầu khối cấp ngành;

Năm 2013 được Bộ Công an tặng Bằng khen trong phong trào thi đua “Vì An ninh Tổ quốc”; Bộ Công an tặng 35 cờ cho đơn vị cơ sở dẫn đầu phong trào thi đua “Vì An ninh Tổ quốc”;

UBND tỉnh tặng 03 cờ thi đua trong phong trào thi đua hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, kế hoạch năm;

Năm 2012, Công an tỉnh Lai Châu được tặng thưởng Huân chương quân công hạng Nhì;

09 tập thể, 28 cá nhân được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Chiến công các hạng; 26 tập thể, 62 cá nhân được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc các hạng;

36 tập thể, 125 cá nhân được Chính phủ tặng Bằng khen;

02 cá nhân được Thủ tướng Chính phủ công nhận “CSTĐ toàn quốc”và hàng nghìn lượt tập thể, cá nhân được các cấp tặng Bằng khen, Giấy khen.

Tóm lại, trải qua 62 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực lượng Công an Lai Châu không ngừng trưởng thành và lớn mạnh; luôn khẳng định được vị trí quan trọng của mình trong công tác đảm bảo an ninh chính trị và giữ vững trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.