Khu vực biên giới có 23 xã, 230 bản, 14.857 hộ với 76.443 nhân khẩu của 10 dân tộc sinh sống thuộc 4 huyện biên giới Phong Thổ, Mường Tè, Sìn Hồ, Nậm Nhùn. Có vị trí chiến lược quan trọng cả về kinh tế, chính trị và quốc phòng an ninh. Những năm qua khu vực biên giới của tỉnh cơ bản ổn định nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều phức tạp về an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Tình hình tội phạm, nhất là tội phạm về ma tuý, mua bán người, trộm cắp tài sản… với âm mưu thủ đoạn ngày càng tinh vi, phương thức manh động. Trong khi đó, các thế lực thù địch và các loại đối tượng luôn dùng nhiều thủ đoạn lợi dụng sự thiếu hiểu biết của một bộ phận quần chúng nhân dân và chính sách dân tộc, tôn giáo của Đảng, Nhà nước để tuyên truyền, kích động, lôi kéo đồng bào di dịch cư tự do; phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân nhằm gây mất ổn định tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.

Cán bộ, chiến sỹ Đồn BP Vàng Ma Chải thăm hỏi, động viên người uy tín trên địa bàn.

Phát huy vai trò của người có uy tín trong đồng bào DTTS trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo tinh thần Chỉ thị số 06/2008/CT-TTg ngày 01/02/2008 của Thủ tướng Chính phủ, Đảng ủy, Bộ chỉ huy BĐBP tỉnh Lai Châu đã đề ra nhiều chủ trương, giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo các đơn vị phối hợp chặt chẽ với cấp uỷ chính quyền các xã biên giới quan tâm thực hiện nghiêm túc. Hàng năm 100% các đơn vị đều xây dựng kế hoạch về “Công tác quản lý, vận động người có uy tín trên địa bàn”. Hiện nay, 23 xã biên giới có 214 người có uy tín là già làng, trưởng thôn bản, cán bộ trong các cơ quan, tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội của địa phương.

Đại tá Nguyễn Tất Hậu – Phó Chính ủy BĐBP tỉnh cho biết: Tạo điều kiện cho người có uy tín hoạt động hiệu quả, phát huy vai trò đối với từng lĩnh vực của đời sống xã hội, lực lượng BĐBP coi trọng công tác phổ biến kiến thức cho người có uy tín bằng nhiều hình thức phù hợp; nội dung chủ yếu là về các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Nhất là các chủ trương liên quan đến dân tộc, tôn giáo, về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, bảo vệ môi trường, kiến thức về quốc phòng, an ninh, phòng chống tội phạm, nêu cao tinh thần cảnh giác với những âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch…

Thường xuyên quan tâm và thực hiện tốt chế độ chính sách đối với người có uy tín. Phát hiện, bồi dưỡng, nêu gương những người có uy tín, người tiêu biểu trong đồng bào DTTS bằng các hình thức khen thưởng, tôn vinh kịp thời. Tổ chức cho người có uy tín tiếp kiến lãnh đạo Đảng, Nhà nước, tham quan, giao lưu học hỏi ở trong và ngoài tỉnh.

Do đó người có uy tín trên địa bàn đã phát huy tốt vai trò trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới quốc gia. Là lực lượng nòng cốt trong công tác đấu tranh, phòng ngừa, giải quyết những vụ tranh chấp, những mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân, các vụ việc về ANTT; tham gia kiểm điểm các đối tượng, các loại tội phạm và tệ nạn xã hội; vận động, giáo dục những ngư­ời lầm lỗi trở về với cộng đồng; nắm tình hình, tâm t­ư nguyện vọng của đồng bào các dân tộc và cùng cấp uỷ, chính quyền đoàn thể ở cơ sở vận động đồng bào tích cực thực hiện. Góp phần cùng BĐBP tỉnh quản lý, bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới.

Với vai trò là người có uy tín, ông Ly A Sa, dân tộc Hà Nhì ở bản Tỷ Phùng, xã Ma Ly Chải, huyện Phong Thổ đã tích cực vận động nhân dân chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; cùng bà con dân bản vận động thanh niên tham gia nghĩa vụ quân sự, thường xuyên cung cấp thông tin có liên quan đến ANTT trên địa bàn cho lực lượng biên phòng, phối hợp giải quyết. Ông Sa chia sẻ: Gia đình ông đã cam kết với Đồn biên phòng Sì Lở Lầu tự quản đoạn biên giới dài gần 11 km, qua hai cột mốc 70 và 71. Đó cũng là đoạn biên giới mà gia đình ông hiến đất xây kè, bảo vệ mốc giới cách đây hơn chục năm. Hằng ngày, cùng với việc lên nương chăm sóc thảo quả gần đường biên, ông và những người thân trong gia đình đều không quên thăm cột mốc. Nhờ đó mà luôn kịp thời phát hiện và ngăn chặn được việc xâm canh của bên ngoài, ảnh hưởng tới đường biên, cột mốc.

Do làm tốt công tác phát huy vai trò người có uy tín trong đồng bào DTTS, các vụ việc về ANTT đã được giải quyết ổn thỏa, không để thành phức tạp, bị động bất ngờ. Điển hình là việc giải quyết khiếu nại tranh chấp đất đai ở xã Pa Tần (huyện Sìn Hồ) với xã Huổi Luông (huyện Phong Thổ) kéo dài nhiều năm. Người có uy tín đã tác động đến nhân dân, phân tích lý giải, từ đó nhân dân đã nhận thức rõ việc khiếu kiện là không đúng và chấp hành nghiêm quyết định của UBND huyện về bàn giao 44,8 ha đất cho Công ty cao su Lai Châu, góp phần ổn định tình hình trên địa bàn.

Thông qua các đợt tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội, HĐND các cấp, những người có uy tín trong đồng bào DTTS đã phản ánh tâm tư, nguyện vọng của nhân dân. Đồng thời tham gia ý kiến đóng góp thiết thực vào chương trình phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng- an ninh, đặc biệt là công tác xây dựng Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể. Người có uy tín đã tích cực vận động con cháu, dòng họ và mọi người dân tham gia các tổ chức đoàn thể, phấn đấu được đứng vào hàng ngũ của Đảng. Nêu gương và vận động đồng bào xóa bỏ những tập tục lạc hậu, giữ gìn bản sắc văn hóa, phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc, phấn đấu xây dựng đời sống văn hóa mới ở khu dân cư.

Trên địa bàn huyện Mường Tè có 5 Đồn Biên phòng. Trong những năm qua các Đồn đã tập trung tác động vào người cao tuổi, người có uy tín để vận động đồng bào dân tộc La Hủ, Mảng về sinh hoạt, canh tác tập trung, xây dựng nông thôn mới. Nhờ đó mà bà con dân tộc La Hủ, Mảng ở các xã của huyện Mường Tè đã thay đổi hẳn phong tục tập quán sinh hoạt canh tác và tụ cư về các bản vùng thấp để làm ăn sản xuất, từng bước xoá bỏ các phong tục, tập quán lạc hậu như: Hôn nhân cận huyết thống, tảo hôn. Phụ nữ khi sinh con đến cơ sở y tế thay cho sinh tại nhà hay tại lán nương; ốm đau đến cơ sở y tế chứ không còn mời thầy cúng, thầy mo về làm phép; trực tiếp và vận động nhân dân đấu tranh chống các hoạt động vượt biên, khai thác lâm, khoáng sản trái phép, làm thuê, di cư tự do. Tích cực tham gia phong trào "Tự quản đường biên, cột mốc”, “giữ gìn an ninh thôn, bản" giữ gìn ANCT, trật tự ATXH địa bàn – Đồng chí Trần Đức Hiển – Phó chủ tịch UBND huyện Mường Tè cho biết.

Người uy tín còn nỗ lực vận động nhân dân tự giác giao nộp 1.751 khẩu súng các loại và nhiều vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ khác, phá nhổ 42.296 m2 cây thuốc phiện. Phối hợp tuyên truyền và tổ chức cai nghiện tại cộng đồng cho 558 đối tượng nghiện hút ở các xã biên giới. Hàng năm, vào Ngày Biên phòng toàn dân (3/3), Bộ Chỉ huy Biên phòng tỉnh chỉ đạo các đơn vị phối hợp với các xã tổ chức hội nghị gặp mặt già làng, trưởng bản, người có uy tín tiến hành trao đổi, rút kinh nghiệm và biểu dương, khen thưởng, động viên và đây cũng là dịp để kiểm tra, nắm lại đội ngũ người có uy tín để có biện pháp quản lý phù hợp.

Trong công tác đối ngoại nhân dân, thông qua người có uy tín đã tuyên truyền vận động nhân dân tham gia tổ chức kết nghĩa bản/bản hữu nghị hai bên biên giới, xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị. Thông qua đó vận động nhân dân, con cháu trong dòng họ nghiêm chỉnh chấp hành các hiệp định, hiệp nghị, quy chế về biên giới, tích cực cùng với lực lượng BĐBP và cấp ủy, chính quyền địa phương bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới quốc gia.

Thực tiễn cho thấy, người có uy tín trong đồng bào các DTTS là chỗ dựa quan trọng của cấp ủy, chính quyền, Mặt trận và các tổ chức đoàn thể các cấp và BĐBP trong việc tuyên truyền, vận động đồng bào các DTTS chấp hành tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Góp phần quan trọng vào việc phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương.