Dưới chân cầu là …rác

Ngày cuối tuần, chúng tôi có dịp xuống chợ phiên San Thàng (xã San Thàng, thị xã Lai Châu). Đằng sau phiên chợ với đủ loại đặc sản mang hương vị núi rừng là một cây cầu bắc ngang dòng suối nhỏ. Bên kia suối là bản văn hóa du lịch San Thàng 1 với những nét đẹp văn hóa còn vẹn nguyên của dân tộc Giáy: từ phục trang đến ẩm thực, trò chơi, lễ hội... Song cũng ngay chân cây cầu gỗ là một đống rác thải rất lớn. Đủ loại rác được thải ra từ chợ: bã mía, các loại vỏ bánh và nhiều nhất là túi ni-lông đủ màu… dọc con suối. Mùa nước lên, nhân dân bản San Thàng 1 khơi nước vào ruộng, vô tình nước cuốn theo đủ loại… rác thải. Còn mùa nắng nóng, oi bức, con suối dần cạn khô, chỉ còn đá và rác. Đi qua cầu, mùi tanh lợm xộc lên rất khó chịu.

Đằng sau phiên chợ, dưới chân cầu là nơi bà con vô tư “xả” rác.

Bà Phan Thị Kẹn (bản San Thàng 1) bức xúc: “Trước đây, thấy lao công quét dọn chợ và đổ ra đầu suối, chúng tôi đã kiến nghị lên xã. Sau đó người dân trong bản và Đoàn thanh niên của xã đã dọn dẹp, đốt rác ở chân cầu. Ban Quản lý chợ cũng sắp xếp xe rác đổ ở bãi rác tạm ở bản Phan Lìn. Những tưởng bãi rác sẽ “biến mất”, song chỉ được vài tháng, bãi rác lại xuất hiện sau những buổi chợ phiên. Dòng suối bị ô nhiễm, cây cầu – con đường duy nhất dẫn vào bản lúc nào cũng có rác, gây mất mỹ quan”.

Cái thở dài của bà Kẹn cũng là nỗi niềm của hàng chục hộ dân sinh sống ở bản San Thàng 1…

Chưa có giải pháp hữu hiệu

Khi chúng tôi hỏi về giải pháp xử lý rác thải ở con suối đầu bản San Thàng 1 thì anh Nguyễn Xuân Thơm – Trưởng Ban quản lý chợ phiên San Thàng lắc đầu: “Chúng tôi đã dán thông báo cấm đổ rác xuống con suối đằng sau chợ phiên ở cổng chợ và nhắc nhở các hàng, quán trong chợ, song tình trạng đổ rác vẫn không giảm. Có phiên chợ đông tới hàng nghìn lượt người, chen chân vào chợ đã khó, nói gì đến việc nhắc nhở từng người. Sau các phiên chợ, chúng tôi thu gom rác đổ vào bãi rác tạm ở xã Phan Lìn. Tuy nhiên, ngay bãi rác tạm này cũng đang có tình trạng ô nhiễm môi trường nên xử lý rác đang là vấn đề khó khăn chung của xã”.

Vậy là tình trạng xả rác chủ yếu phụ thuộc vào ý thức của mỗi người dân khi đến mua, bán ở chợ phiên. Rất đáng tiếc là ý thức này chưa cao nên các cơ quan, ban, ngành chức năng chưa đưa ra được giải pháp thiết thực để giảm thiểu tình trạng trên. Còn về vấn đề xử lý rác thải sao cho không ô nhiễm môi trường thì anh Hoàng Chí Tình – Phó Chủ tịch UBND xã San Thàng cho biết: “Cách đây 4 năm, UBND tỉnh đã phê duyệt dự án xây dựng nhà máy xử lý chất thải rắn ở bản Phan Lìn. Theo đó, rác thải sẽ được xử lý thành gạch, phân bón hữu cơ... Hiện nay, khu vực ấy đã giải tỏa đất và đền bù cho 9 gia đình ở bản Phan Lìn, Cắng Đắng, còn 23 hộ trong diện giải tỏa chưa chuyển đi. Người dân trong xã rất mong nhà máy sớm được xây dựng để không còn tình trạng rác vứt tràn lan như ở suối San Thàng 1”.

Việc xả rác vẫn đang diễn ra sau các buổi chợ phiên San Thàng. Người dân cũng đã phản ánh, chính quyền cũng đã nhập cuộc, song để tình trạng này không còn tiếp diễn, cần đến sự tuyên truyền rộng khắp để nâng cao ý thức của tất cả mọi người đến với chợ phiên.