Những đứa trẻ tự đùm bọc nuôi nhau

Vượt chặng đường hơn chục cây số từ trung tâm xã Khun Há, chúng tôi tới bản Ngài Thầu Thấp. Trong căn nhà nhỏ phía cuối bản, em Cứ A Dê (12 tuổi) đang cùng cô em gái Cứ Thị Sau (9 tuổi) chuẩn bị bữa cơm tối. Qua câu chuyện với em chúng tôi được biết, mẹ em là Lù Thị Sua (27 tuổi) bỏ đi từ tháng 8/2012 đến nay không có tin tức, bố đợi mãi không thấy mẹ về đã lấy vợ hai và ở dưới lán ruộng, vài tuần mới về nhà thăm con một lần. Ông bà nội đã già, không giúp gì được cũng chỉ biết ngậm ngùi thương con thương cháu. Lo cho em gái ở nhà một mình, Dê đang theo học lớp 7 ở trung tâm xã đã không dám ở bán trú mà về nhà để chăm sóc em.

Em Cứ A Dê được ông bà nội thường xuyên động viên, an ủi.

Em Cứ A Mẩy (14 tuổi) cùng bản với Dê cũng có mẹ là Lù Thị Pằng bỏ nhà đi đâu không rõ. Bố đi lấy vợ hai rồi xuống lán ruộng ở. Mẩy kể lại: Mẹ bỏ đi vài ngày gọi điện về bảo không về được, các con phải tự nuôi nhau. Rồi tắt điện từ đó không thấy liên lạc gì cả. Hai em gái mới mười hai, mười ba tuổi cũng bỏ học để đi làm cùng với anh trai, nuôi em út là Cứ A Tô, 12 tuổi tiếp tục học lớp 6. Khi chúng tôi đang trò chuyện với các anh chị của Tô thì cậu bé trở về, quần đùi ướt sũng, tay xách mấy con cá suối nhỏ mừng rỡ khoe với anh chị. Điều đó có nghĩa là bữa tối nay các em có một bữa tối tươm tất hơn vì có cá.

Trong căn nhà thưng gỗ nằm tựa lưng vào núi theo lối kiến trúc riêng dân tộc Mông, những ngày này không khí của gia đình bà Hàng Thị Dở ở bản Chù Khèo cao thật nặng nề. Bà dường như chưa nguôi cú sốc vì không biết cô con gái Giàng Thị Sua giờ đang phương trời nào. Gặp chúng tôi, bà không giấu nổi xúc động: Một ngày tháng 7, có một đám thanh niên đến rủ chị Sua xuống chợ chơi rồi từ đấy không thấy về. Gia đình cũng đã báo chính quyền xã, cùng mọi người đi tìm nhưng đến nay vẫn bặt vô âm tín. Vì chồng Sua mất sớm, bà Dở phải thay con chăm sóc cho 2 đứa cháu mới 4 - 5 tuổi…

Chị em Cứ A Mẩy sàng mèn mén để chuẩn bị bữa ăn chiều.

Đêm ở Khun Há mỗi lúc một lạnh hơn, chúng tôi ghé thăm thầy và trò của Trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS. Được biết, năm học này, Nhà trường có 309 em học sinh, trong đó học sinh người Mông chiếm 99% học sinh nữ chỉ có 31 em. Thầy Nguyễn Hợi - Hiệu trưởng Nhà trường cho biết: “Thời gian gần đây, nhiều phụ nữ trong xã không hiểu biết nên nghe lời kẻ xấu bỏ đi với mong muốn lấy chồng giàu sang. Bố thì mặc con cái bỏ đi lấy vợ, chị em phải đùm bọc nhau để sống, do vậy nhiều em gái ở nhà nuôi các em, sau ít năm chưa đến tuổi kết hôn vẫn đi lấy chồng. Các thầy cô giáo luôn gần gũi động viên các em ở lại trường thậm chí thầy cô thường xuyên về bản để vận động các em quay lại trường, nhưng kết quả cũng không mấy khả quan”.

Những hệ lụy buồn

Chị Hàng Thị Mai, 30 tuổi ở bản Ngài Thầu Thấp (xã Khun Há) là một trong những người bỏ nhà đi sang bên kia biên giới lấy chồng với mơ ước được sung sướng, không phải lao động mệt nhọc như ở quê. Nhưng chị bị lừa bán cho một ông già, bị gia đình chồng giam cầm, hành hạ, chị không chịu được nên bỏ trốn. Trong thời gian lưu lạc nơi đất khách, chị phải sống cảnh bơ vơ, rồi ở đợ cho người ta. Về lại quê hương năm 2009, chị Mai đã được người dân ông trong bản thông cảm lấy làm vợ, gây dựng cuộc sống ổn định. Gặp chúng tôi, chị kể: “Tôi nghe người xấu rủ rê rồi bỏ nhà qua biên giới. Bị bán về làm vợ cho một ông già hơn cả tuổi bố mình, sống khổ quá nên bỏ trốn, may mà tìm được về quê hương”.

Cấp ủy, chính quyền địa phương thường xuyên xuống tuyên truyền thăm hỏi và động viên nhân dân không nghe, tin theo lời kẻ xấu.

Trường hợp của chị Lù Thị Dinh, 25 tuổi ở bản Ngài Thầu thấp dù sao vẫn còn may mắn hơn nhiều chị em bỏ nhà ra đi. Chị nghe theo kẻ xấu trốn sang Trung quốc và bị ép làm vợ của một ông già gần 60 tuổi. Chồng chị nhốt chị trong nhà không cho tiếp xúc với những người xung quanh. Khi sinh được một bé trai thì chồng mới “giam lỏng” và chị đã tìm cách trốn về quê. Trốn được khỏi nhà chồng, chị may mắn lấy một người đàn ông 45 tuổi, khi sinh con thì nhà chồng cho về Việt Nam thăm gia đình.  

Về vấn đề phụ nữ bỏ nhà lấy chồng bên kia biên giới đã không còn lạ lẫm song nhiều người phụ nữ ở các bản làng vùng sâu vùng xa trong tỉnh vẫn nhẹ dạ cả tin để rồi bị lừa bán chịu biết bao khổ cực. Đồng chí Đào Xuân Bắc - Bí thư Đảng uỷ xã Khun Há được biết: “Từ đầu năm đến nay, trên địa bàn xã đã có 6 phụ nữ Mông nhẹ dạ nghe lời dụ dỗ của kẻ xấu bỏ nhà đi. Họ thường bỏ đi vào đêm khuya, không ai biết nên việc tìm được tung tích, manh mối rất khó khăn. Có trường hợp gặp may thì lấy được người tử tế, nhưng nhiều trường hợp thì bị ruồng bỏ, bơ vơ nơi xứ người. Đảng ủy, các đoàn thể Hội phụ nữ, Đoàn thanh niên đã về bản tuyên truyền, vận động chị em không nghe lời người xấu xúi dục, chịu khó làm kinh tế xây dựng gia đình. Dù vậy, nhưng một số người vẫn cứ đi”.

Với tình hình phức tạp như vậy, mong rằng các ban ngành, đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở cần nhanh chóng phối hợp vào cuộc để tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức chị em phụ nữ không nghe lời dụ dỗ kẻ xấu. Đồng thời, các lực lượng chức năng vào cuộc hơn nữa triệt phá những đường dây buôn bán phụ nữ qua biên giới mang lại bình yên cho bản làng.