Bộ Tư lệnh Hải quân duyệt tấm bản đồ đầu tiên tại Hà Nội. (Ảnh: Quang Thắng).

Tấm bản đồ hoành tráng này vừa được gắn thành công tại Nhà khách Thủ đô, đảo Trường Sa Lớn (thị trấn Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa). Trong tương lai, tất cả các điểm đảo thuộc quần đảo Trường Sa sẽ đều có tấm bản đồ CHXHCN Việt Nam bằng gốm như thế.

Tác giả của tấm bản đồ là họa sĩ Nguyễn Thu Thủy, tác giả Con đường gốm sứ Thăng Long Hà Nội và Cờ Tổ quốc bằng gốm lớn nhất Việt Nam, cùng sáu bức tranh gốm đề cao hình tượng người chiến sĩ hải quân, sức mạnh đại đoàn kết dân tộc trên đảo Trường Sa Lớn.

Họa sĩ Nguyễn Thu Thủy và các chiến sĩ bên tấm bản đồ Việt Nam bằng gốm.(Ảnh: Quang Thắng).

Ông Đinh Thái Hương, Chủ tịch Công đoàn Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, một trong các đơn vị tài trợ dự án cho biết: “Chúng tôi đánh giá cao và đồng cảm với ý tưởng của họa sĩ Nguyễn Thu Thủy. Tấm bản đồ Biển đảo Việt Nam bằng gốm này không chỉ độc đáo mà còn có ý nghĩa lớn lao! Đó cũng là tình cảm của hàng triệu người dân đất Việt nơi đất liền gửi gắm một niềm tin vững mạnh vào các chiến sĩ nơi quần đảo tiền tiêu của Tổ quốc”.

Ý tưởng về tấm bản đồ Việt Nam bằng gốm này đến với họa sĩ Nguyễn Thu Thủy từ rất lâu. Là nghệ sĩ tạo hình, chị rất yêu hình dáng tấm bản đồ Việt Nam cong cong hình chữ S từng được học từ thủa vỡ lòng, trong những sách địa lý, sách giáo khoa lịch sử, trong thơ, trong nhạc...

Họa sĩ Thu Thuỷ tâm sự: “Nhìn lại chiều dài lịch sử, dân tộc ta đã trải qua nhiều cuộc chiến tranh, chịu biết bao hy sinh gian khổ để gìn giữ bảo vệ biên cương lãnh thổ, cũng chính là để bảo vệ tấm bản đồ Việt Nam vô cùng quý giá này”.

Tuy nhiên, ở Trường Sa chỉ có sự bền bỉ của chất liệu gốm sứ mới chịu được mưa nắng ngoài trời, nắng gió biển Đông và bền vững cùng thời gian. Do vậy, dù không dễ dàng, nhưng họa sĩ Thu Thủy vẫn quyết tâm thực hiện những tấm bản đồ CHXHCN Việt Nam bằng gốm hoành tráng.

Từ mẫu Bản đồ Biển đảo Việt Nam của Bộ Tư lệnh Hải quân, tại xưởng gốm Bát Tràng, nữ họa sĩ đã cùng họa sĩ Phan Thanh Sơn và nhóm sinh viên trường ĐH Mỹ thuật Công nghiệp chuyển thể từ bản đồ vẽ trên giấy sang tấm đất sét lớn, chia cắt thành các tấm nhỏ theo đường lượn của biên giới giữa Việt Nam với các nước láng giềng, đường bờ biển, các đảo và quần đảo.

Hoạ sĩ Thu Thủy cho biết: “Chúng tôi phải khéo léo làm sao vừa tuân thủ được độ chính xác, tính khoa học của bản đồ, vừa thể hiện được vẻ đẹp mỹ quan của những tấm gốm ghép lại, thể hiện men màu đúng với độ nông sâu của mực nước biển”.

Sau đó, họa sĩ Thu Thủy đã dùng kỹ thuật in trên gốm nặng lửa, nắn nót in từng địa danh, từng tên đảo, bán đảo, quần đảo, bãi cạn, bãi ngầm dọc suốt chiều dài 3.260km đường bờ biển Việt Nam. Mỗi lần in gốm vẽ hình đất nước, nữ họa sĩ lại xúc động khi in tên từng đảo chìm đảo nổi trên quần đảo Trường Sa, nơi chị đã từng đến, đồng thời nhớ lại những kỷ niệm in sâu vào ký ức mà suốt cuộc đời chị không thể nào quên.

Khi ghép 88 miếng gốm lại, bản đồ CHXHCN Việt Nam với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa cùng các hòn đảo khác dọc chiều dài lãnh thổ Việt Nam hiện ra rõ nét, chính xác đến từng chi tiết nhỏ.

Họa sĩ Thu Thủy đang ghép tấm bản đồ Việt Nam bằng gốm.(Ảnh: Quang Thắng).

Trong quá trình thực hiện những tấm bản đồ Biển đảo Việt Nam bằng gốm này, nữ họa sĩ được các sĩ quan ở Phòng Bản đồ, Bộ Tư lệnh Hải quân tích cực giúp đỡ. 

Qua những lần trao đổi, làm việc, họa sĩ đã biết thêm 11 đảo ven bờ có vị trí quan trọng được sử dụng làm các điểm mốc quốc gia trên biển để thiết lập đường cơ sở ven bờ lục địa Việt Nam, từ đó xác định vùng nội thủy, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa, làm cơ sở pháp lý để bảo vệ chủ quyền quốc gia trên các vùng biển.

Để kiểm chứng độ chính xác của từng bản đồ, các chi tiết nhỏ cũng được chỉnh sửa nhiều lần mới đạt yêu cầu, khiến họa sĩ gần như thuộc mọi địa điểm, địa danh trên Bản đồ Biển đảo Việt Nam.

Khi tấm bản đồ đầu tiên được phê duyệt, họa sĩ Nguyễn Thu Thủy và các nghệ nhân Công ty Nghệ thuật Tân Hà Nội đã ra Trường Sa để ghép tấm bản đồ CHXHCN Việt Nam bằng gốm đầu tiên tại Nhà khách Thủ đô (đảo Trường Sa Lớn) trước sự chứng kiến của Chuẩn đô đốc Đặng Minh Hải, đảo trưởng Phạm Văn Hòa và đông đảo các thành viên của đoàn công tác Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, đơn vị tài trợ công trình.

Ngoài ra, nữ họa sĩ cũng đến thăm lại các điểm đảo, khảo sát các vị trí phù hợp để gắn các bản đồ còn lại tại 21 hòn đảo với 33 điểm đảo chủ quyền thuộc quần đảo Trường Sa.

Nữ họa sĩ mong muốn: “Tấm Bản đồ CHXH CN Việt Nam bằng gốm sẽ góp thêm tiếng nói khẳng định chủ quyền của Việt Nam bằng chính chất liệu truyền thống lâu đời của cha ông. Hoàng Sa, Trường Sa là một phần lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc và mỗi người dân Việt Nam sẽ làm hết sức mình để bảo vệ và gìn giữ chủ quyền biển đảo cho các thế hệ người Việt Nam hôm nay và mai sau”.