Trong năm 2014, giá mủ cao su trên thị trường thế giới cũng như trong nước giảm mạnh, giảm sâu đã ảnh hưởng lớn đến nguồn thu của Tập đoàn Cao su Việt Nam. Để tháo gỡ những khó khăn về vốn tái đầu tư và đầu tư mới trong giai đoạn này, Tập đoàn Cao su Việt Nam có chủ trương cắt giảm suất đầu tư của các vườn cây mới trồng và hạn chế đến mức tối đa phát triển diện tích mới. Điều này đã ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và việc làm của công nhân trong các công ty mới thành lập. Trong đó có Công ty Cổ phần Cao su số 2 Lai Châu tại tỉnh ta.

Công nhân đội cao su Chăn Nưa 2 (Công ty Cổ phần Cao su Lai Châu 2) chăm sóc cây cao su.

Theo lãnh đạo Công ty Cổ phần Cao su 2 Lai Châu, việc Tập đoàn cắt giảm suất đầu tư cho vườn cây và hạn chế việc mở rộng diện tích trồng mới của đơn vị đã ảnh hưởng trực tiếp đến việc làm, đời sống của công nhân trong công ty. Hiện, toàn bộ vườn cao su của công ty hiện vẫn đang trong thời kỳ kiến thiết cơ bản, đúng ra phải cần suất đầu tư rất lớn. Tuy nhiên, do chủ trương của Tập đoàn đã cắt bớt những khâu đầu tư như: giảm lượt bón phân, làm cỏ xuống cho vườn cây từ 3 - 4 lần/năm xuống còn 1 - 2 lần/năm. Điều này đồng nghĩa với việc làm và thu nhập của công nhân trong công ty giảm đi. Vì thiếu việc làm nhiều công nhân của công ty xin nghỉ việc để chuyển sang làm những việc khác.

Theo tính toán của Tập đoàn Cao su Việt Nam, những năm trước suất đầu tư để trồng 1ha cao su đến lúc cạo mủ khoảng 200 triệu đồng, nhưng hiện tại Tập đoàn cắt giảm xuống còn 147 triệu đồng/ha. Như vậy, công nhân lao động sẽ mất gần 1/4 thu nhập/ha. Đã thế, còn hạn chế đến mức tối đa phát triển diện tích mới và chỉ tập trung vào chăm sóc vườn cao su làm giảm đáng kể lượng công việc của công nhân trong đơn vị. Sở dĩ vậy, bởi phần lớn diện tích vườn cây cao su của công ty hiện đã ổn định, thời gian chăm sóc đòi hỏi không nhiều, vườn cây cao su càng nhiều năm tuổi thì số lượt chăm sóc càng ít đi. Vì vậy, có nhiều đội quản lý cao su trung bình công nhân chỉ có việc làm thường xuyên khoảng 6 tháng, còn lại 6 tháng đi tìm việc khác làm thêm…

Thời gian vừa qua, công ty có trên 100 công nhân xin nghỉ việc. Nguyên nhân là do không có đủ việc để làm khiến thu nhập giảm nhiều, ảnh hưởng đến đời sống của công nhân. Anh Hoàng Đình Hải - Đội trưởng Đội cao su Chăn Nưa 2 cho biết: “Hiện nay đội có trên 150 công nhân, nhưng đến thời điểm này có hơn 1/3 công nhân không có việc làm. Trong đó có một số đã bỏ việc, còn lại tự tìm việc làm để có đủ tiền đóng bảo hiểm cho công ty. Còn lại 2/3 công nhân tuy có việc làm song cũng không ổn định”.

Hiện nay, Công ty Cổ phần Cao su số 2 Lai Châu đang có phương án vay ngân hàng khoảng 30 tỷ đồng để thanh toán, giải quyết số tiền lương còn nợ đọng cho công nhân và trả nợ cho các hợp đồng mua phân bón, vật tư của mùa vụ vừa qua. Tuy nhiên, do Ngân hàng đang thắt chặt cho vay vốn, đòi hỏi công ty phải có bảo hiểm vườn cây và phải một số thủ tục khác liên quan thì mới được vay vốn. 

Để giải quyết vấn đề việc làm, thu nhập và nợ đọng lương công nhân, vừa qua Công đoàn công ty trích quỹ sự nghiệp công đoàn cho một số công nhân vay vốn từ 3 - 5 triệu đồng/hộ để phát triển chăn nuôi gia cầm và sản xuất nhỏ lẻ. Cùng với đó, công ty đang xem xét xin ứng vốn của năm 2015 lấy nguồn chi trả lương cho công nhân trước tết Nguyên đán. Tuy nhiên, tất cả các nỗ lực trên của công ty cũng chỉ là giải pháp tạm thời, còn về lâu dài, công nhân không có việc làm sẽ bỏ việc là điều tất yếu và ảnh hưởng đến chương trình phát triển cây cao su của công ty.

Để hỗ trợ khó khăn cho công ty, năm 2014 vừa qua tỉnh đã tăng mức hỗ trợ cho công ty nhiều hơn những năm trước trong việc đầu tư xây dựng cơ sở vật chất tại các đội, vườn ươm; đồng thời đẩy nhanh tiến độ đo đạc cấp sổ đỏ để công ty thuận lợi cho việc vay vốn. Trong điều kiện này, công ty mong muốn tiếp tục có được sự hỗ trợ nhiều hơn nữa từ phía tỉnh. Đồng thời, mong muốn đội ngũ công nhân an tâm, tin tưởng, chia sẻ với khó khăn của công ty.