Với diện tích khá rộng (hơn 17ha), những mảnh đất xung quanh Trại Tạm giam Công an tỉnh (đóng trên địa bàn xã San Thàng, thị xã Lai Châu) chủ yếu là đất đồi, nhiều sỏi đá. Để cải tạo đất, cán bộ quản giáo đã hướng dẫn phạm nhân làm vườn trồng ngô, đỗ nhưng tỷ lệ cây sống sót, cho quả rất thấp, một phần do điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu; một phần do phạm nhân chưa có kỹ thuật chăm sóc các loại cây trên vùng đất khó.

Phạm nhân chăm sóc các khay ươm dưa chuột.

Tình cờ, tháng 7/2011, Sở Khoa học và Công nghệ phối hợp với Trường Đại học Tây Bắc xây dựng mô hình trồng dưa chuột, cà chua trên diện tích trên 1.000m2 ở trại. Để trồng rau, quả thì quỹ đất và nhân lực đều phải được đảm bảo và cả hai yếu tố trên, trại đều đáp ứng được.

Được đầu tư vốn, giống, lại có cán bộ trực tiếp hướng dẫn từ khâu làm đất, gieo hạt, bắc giàn, thu hoạch, không khí trồng rau ở trại náo nhiệt như một công trường lao động. Các phạm nhân tự phân thành từng tổ đào xới đất, nhặt bỏ đá sỏi, ủ phân chuồng, phân xanh cải tạo đất. Do chất đất ở đây khô hạn, rau khó sinh trưởng, phát triển, nắng mưa lại thất thường nên Sở Khoa học và Công nghệ đã đầu tư thêm màng phủ nông nghiệp và máy bơm tưới để trồng theo quy trình kỹ thuật mới, giữ ẩm đều cho các luống rau.

Những luống rau xanh mướt gợi sự sống mới ở Trại Tạm giam.

Giám thị Bùi Đức Thắng – người đã gắn bó với trại nhiều năm qua cho biết: “Hơn 50 phạm nhân tham gia mô hình trồng rau, quả là những phạm nhân đã thành án, án ít nghiêm trọng, phạm tội dưới 5 năm. Chúng tôi nghĩ rằng khi phạm nhân là người trực tiếp trồng, họ sẽ trang bị cho mình những kiến thức về trồng trọt, thấy yêu lao động, cuộc sống và cố gắng cải tạo tốt để sớm nhận được sự khoan hồng của pháp luật”.

Quả vậy, 3 tháng trồng rau là 3 tháng các phạm nhân cùng dõi theo sự phát triển của từng cây trồng với niềm hứng khởi. Và, đất không phụ công người, “mùa quả ngọt” thu được 1 tấn cà chua ruột đỏ, nhiều bột, có vị chua thanh, ngọt dịu; 1 tấn dưa chuột quả to, giòn, vỏ xanh nõn. Với giá 8.000 đồng/kg cà chua, 5.000 đồng/kg dưa chuột, mô hình thu được 13 triệu đồng cho lứa đầu tiên.

Từ mô hình trồng dưa chuột, cà chua thành công, trên mảnh đất đã được cải tạo ấy, phạm nhân tiếp tục trồng su hào, bắp cải, rau cải, hành trong vụ đông, xuân. Áp dụng được kỹ thuật chăm, bón, tưới nước, giữ ẩm cho luống rau nên các loại rau vụ đông cũng cho năng suất cao, góp phần cải thiện bữa ăn của các phạm nhân. Ngoài ra, việc trồng được rau đã giúp cho việc nuôi lợn (25 con) và 1ha ao thả các loại cá: mè, trôi, trắm… có thêm phụ phẩm, hoàn thiện mô hình V.A.C ở Trại Tạm giam.

Những hạt giống mới đã được ươm trong các khay nhựa, các phạm nhân lại cùng nhau đánh luống, làm đất để chuẩn bị trồng cà chua, dưa chuột vào tháng 3. Vừa chăm sóc vườn ươm dưa chuột với những chiếc lá non đầu tiên, phạm nhân Đàm Minh Quân vừa nói: “Được cán bộ Sở Khoa học và Công nghệ hướng dẫn phương pháp trồng trọt, thấy được năng suất của các loại cây do chính bàn tay mình trồng lên, tôi dự định sau khi ra trại sẽ cải tạo đất, trồng rau ở vườn nhà, làm giàu bằng chính bàn tay của mình, trở thành người có ích cho xã hội”.

Tâm sự ấy, suy nghĩ ấy của các phạm nhân mới chính là “mùa rau quả ngọt lành” mà mô hình đã thu hái được trong năm qua.