Theo số liệu của Sở y tế, hiện toàn tỉnh hiện có 57/103 xã, phường, thị trấn đạt chuẩn quốc gia về y tế  (CQGVYT) xã theo tiêu chí cũ (giai đoạn 2000 – 2010). Trên cơ sở đó, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định 3447 về việc thực hiện bộ tiêu chí CQGVYT xã (giai đoạn 2011 – 2020). Bộ tiêu chí này được xây dựng dựa trên chuẩn của giai đoạn cũ nhưng với mức độ cao hơn, phù hợp với các tiêu chuẩn, quy định mới được ban hành và khắc phục những mặt còn tồn tại.

Các phòng chức năng của Trạm Y tế xã San Thàng (thị xã Lai Châu) đã bị thấm dột, xuống cấp nghiêm trọng nên không đạt tiêu chí về cơ sở hạ tầng.

Vừa qua, Đoàn kiểm tra của Sở Y tế đã tổ chức kiểm tra, rà soát, chấm điểm theo Bộ Tiêu chí quốc gia mới về y tế xã giai đoạn 2011-2020 tại 50/57 trạm y tế xã, phường, thị trấn đã đạt chuẩn giai đoạn 2000 - 2010. Qua đó, không có xã nào đạt 90 điểm trở lên, đồng nghĩa với việc 100% xã, phường, thị trấn trong tỉnh không đạt Tiêu chí quốc gia về y tế xã giai đoạn 2011-2020.

Qua kiểm tra, có 19/50 xã (chiếm 38%), công tác chỉ đạo, điều hành về chăm sóc sức khỏe nhân dân còn hạn chế; Ban chỉ đạo công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân chưa được kiện toàn, không có quy chế hoạt động hoặc không đưa nội dung về chăm sóc sức khỏe nhân dân và việc triển khai các chương trình mục tiêu y tế quốc gia vào nghị quyết của cấp ủy.

43/50 trạm y tế (chiếm 86%) không có bác sỹ làm việc tại trạm thường xuyên hoặc định kỳ ít nhất 2 ngày/tuần. 25/50 trạm y tế (50%) cơ sở vật chất chưa đạt tiêu chuẩn quy định. Một số trạm mới được đầu tư xây dựng khang trang nhưng không đủ số phòng hoặc diện tích sử dụng theo quy định hoặc thiếu một số công trình phụ trợ khác.

43/50 trạm y tế (86%) không đủ danh mục trang thiết bị, thuốc và phương tiện khác theo quy định đối với tuyến xã. 42/50 xã (84%) không đạt tỷ lệ hộ có nhà tiêu hợp vệ sinh. 20/50 (40%) trạm y tế có tỷ lệ thực hiện dịch vụ kỹ thuật thấp, công tác khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền, quản lý người khuyết tật tại cộng động và theo dõi, quản lý sức khỏe người 80 tuổi trở lên còn hạn chế.

38/50 xã (76%) có tỷ lệ phụ nữ sinh con được khám thai từ 3 lần trở lên trong 3 kỳ thai nghén và tỷ lệ sinh con tại trạm y tế thấp; tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thể cân nặng/tuổi còn cao. 49/50 xã, phường, thị trấn (98%) chưa thực hiện tốt công tác dân số-KHHGĐ. Các chỉ tiêu về tỷ lệ tăng dân số tự nhiên hàng năm, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên cao; tỷ lệ cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ áp dụng biện pháp tránh thai thấp; công tác tuyên truyền và phối hợp nhằm giảm mất cân bằng giới tính khi sinh còn hạn chế.

Toàn tỉnh chỉ có 1 xã (xã Lê Lợi, huyện Sìn Hồ) đạt điểm tối đa tiêu chí dân số-KHHGĐ (đạt 10/10 điểm). 11/50 xã (22%) hạn chế trong việc phối hợp và tổ chức triển khai các hoạt động truyền thông giáo dục sức khỏe, dân số kế hoạch hóa gia đình tại cộng đồng và trong quá trình khám chữa bệnh cho nhân dân.

Xác định xây dựng y tế xã đạt chuẩn quốc gia là 1 trong 19 tiêu chí của  chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, vì thế việc xây dựng CQGVYT là nhiệm vụ quan trọng của tỉnh và ngành Y tế. Bác sỹ chuyên khoa I  Nguyễn Văn Đối - Phó Giám đốc sở Y tế cho biết: "Cơ sở vật chất của các trạm là khó khăn đầu tiên khi triển khai bộ tiêu chí mới. Có những trạm xây dựng lâu năm nên đã xuống cấp, thiếu phòng làm việc như: trạm y tế xã San Thàng (thị xã Lai Châu), trạm y tế xã Bản Bo (Tam Đường) hay trạm y tế thị trấn Tân Uyên (Tân Uyên)... Ngoài ra, một số trạm còn thiếu khối nhà phụ trợ như: nhà kho, nhà để xe, nhà bếp... Đặc biệt, về nhân lực thì trạm y tế phải có bác sỹ hoặc bác sỹ làm việc định kỳ tại trạm 1 - 2 ngày/tuần. Chính vì vậy, việc thực hiện CQGVYT xã theo bộ tiêu chí mới gặp rất nhiều khó khăn".

Thực hiện lộ trình xây dựng CQGVYT giai đoạn 2011 - 2020 của Bộ Y tế mới ban hành có nhiều tiêu chí đòi hỏi rất cao so với thực tế của địa phương như về cơ sở hạ tầng, mỗi trạm y tế đạt chuẩn phải có ít nhất 10 phòng, khối nhà chính phải được xây dựng từ cấp 4 trở lên, nếu xuống cấp thì không đạt tiêu chí.

Thời gian tới, Sở Y tế kiến nghị UBND tỉnh bổ sung kinh phí, đầu tư trang thiết bị cho các trạm y tế xã; tiếp tục thực hiện Đề án 1816 có hiệu quả bằng cách cử bác sỹ tuyến tỉnh, huyện tăng cường tại các trạm y tế xã. Các trung tâm Y tế tuyến huyện sẽ chọn những xã điểm để thực hiện mô hình CQGVYT xã giai đoạn 2011 - 2020. Phấn đấu năm 2012 có 30 xã đạt CQGVT.

Có thể nói, ngành Y tế đặt mục tiêu có 30 xã đạt CQGVYT năm 2012 theo tiêu chí mới, thể hiện quyết tâm cao nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ chăm sóc, bảo vệ, nâng cao sức khoẻ nhân dân. Nhưng để thực hiện mục tiêu đó không chỉ có sự nỗ lực của ngành Y tế mà cần có sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ đảng, chính quyền và sự vào cuộc của các ban, ngành, đoàn thể, đặc biệt là sự chung tay góp sức của người dân tại địa phương để các xã làm tốt 10 tiêu chí mà Bộ Y tế quy định.