Nguy cơ “mất mùa”

Năm nay, theo nhiệm vụ của UBND tỉnh giao cho ngành Thuế tỉnh thu ngân sách trên địa bàn là 350 tỷ đồng. Đây là nhiệm vụ không quá khó nếu xét theo mức thu ngân sách địa phương năm 2010 và tình hình kinh tế của tỉnh phát triển bình thường như những năm trước đây. Tuy nhiên tình hình kinh tế trong nước đã tác động mạnh mẽ tới tỉnh ta.

Người dân đến nộp thuế tại Chi cục Thuế thị xã. Ảnh: Thu Hiền

Trong thời kỳ kinh tế suy giảm, lạm phát gia tăng thì các doanh nghiệp là đơn vị bị ảnh hưởng nhiều bởi cả đầu ra và đầu vào của quá trình sản xuất kinh doanh đều bị tác động. Đầu vào nhỏ giọt do việc tiếp cận các nguồn vốn từ các ngân hàng gặp khó khăn bởi chính sách kiềm chế lạm phát đã bắt buộc các ngân hàng thương mại tăng lãi suất cho vay để hạn chế lượng cung tiền trên thị trường, bình ổn giá cả. Cùng với đó, đầu ra của sản phẩm cũng bị ảnh hưởng vì lượng cung tiền trên thị trường giảm nên các hoạt động giao dịch của thị trường cũng giảm đi dẫn đến sức mua nói chung đều giảm.

Những khó khăn đó thực sự là những thử thách lớn đối với các doanh nghiệp và nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ đã phải đứng trước ranh giới của sự phá sản (nhất là những doanh nghiệp có ít tiềm lực).

Trong khi các doanh nghiệp đang gặp những khó khăn chồng chất thì nghĩa vụ nộp thuế cũng khó thực hiện. Thực tế những doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng cơ bản đa phần đều do các đơn vị Nhà nước quản lý trong khi thực hiện việc đình, hoãn, giãn tiến độ công trình cộng với tiết kiệm chi tiêu của các đơn vị nên các doanh nghiệp đã hoàn thành công trình, đã nghiệm thu, bàn giao công trình nhưng chậm được thanh toán thì họ cũng không có nguồn để nộp thuế. Nhiều doanh nghiệp trong tỉnh và nhất là những doanh nghiệp “vãng lai” luôn tìm mọi biện pháp để trốn tránh, giảm lượng tiền phải nộp thuế cho Nhà nước. Bên cạnh đó, các tổ thợ xây dựng, các doanh nghiệp hoạt động ở vùng sâu, vùng xa, những người kinh doanh vận tải nhỏ lẻ lại luôn là những đối tượng khó thu thuế.

Các tổ thợ xây dựng thì hoạt động nay đây mai đó, không có hoá đơn, không có mã số thuế và đương nhiên cũng không có tài khoản, không có trụ sở kinh doanh thì việc tìm gặp để tuyên truyền chính sách thuế, thu thuế, cưỡng chế nộp thuế, hoặc các căn cứ để thu thuế thường không thể làm được. Cũng giống như vậy, các hộ kinh doanh vận tải nhỏ lẻ không thành lập hợp tác xã, không đăng ký kinh doanh, hoạt động như “gánh hàng rong” lúc có, lúc không nên rất khó thu thuế. Các hoạt động khai thác khoáng sản, đặc biệt là khai thác vàng sa khoáng rất khó quản lý và thu thuế…

Cần mẫn để “được mùa”

Nguy cơ thất thu thuế là hiển nhiên. Tuy nhiên ông Nguyễn Anh Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Thuế tỉnh khẳng định: “Đến thời điểm này ngành Thuế tỉnh đã thu đạt 90% nhiệm vụ năm và đến hết năm 2011, ngành Thuế tỉnh sẽ hoàn thành và thậm chí là vượt chỉ tiêu khoảng từ 7%  - 10% nhiệm vụ được giao”.

Không phải ngẫu nhiên mà giữa lúc “thiên tai” ngành Thuế tỉnh lại “được mùa” thậm chí là bội thu như vậy. Ông Nguyễn Anh Tuấn cho biết những điều được coi là bí quyết giúp ngành Thuế tỉnh có được những kết quả đó: “Phải kiên trì đó là đức tính đầu tiên mà nhất định những người làm công tác thu thuế phải có. Kiên trì tuyên truyền vận động những tổ chức cá nhân, người nộp thuế về chính sách thuế để họ thực hiện tốt. Kiên trì các biện pháp cải cách thủ tục hành chính, giảm phiền hà cho người nộp thuế. Tăng cường công tác thanh kiểm tra cũng như đẩy mạnh các biện pháp chống thất thu thuế… là những biện pháp mà ngành Thuế tỉnh đang áp dụng”.

Những điều đó nói ra thì dễ, đến khi thực hiện được thì thật gian nan gấp cả trăm lần. Tuyên truyền cho người dân về chính sách thuế thì dễ nhưng tuyên truyền làm sao để người dân tự giác nộp thuế, không gian lận thuế thì lại là vấn đề lớn mà chắc chỉ có cán bộ ngành Thuế mới thực hiện được. Bên cạnh công tác tuyên truyền ngành Thuế tỉnh còn có các biện pháp hỗ trợ người nộp thuế. Trong thời buổi kinh tế khó khăn việc giãn, hoãn nộp một vài khoản thuế giúp người dân, doanh nghiệp tăng thêm vốn tích luỹ giống như liều thuốc tăng lực giúp các doanh nghiệp hồi sinh nhanh hơn.

Cải cách thủ tục hành chính là biện pháp mà ngành Thuế tỉnh áp dụng rất triệt để để giảm phiền hà, giảm thời gian chờ đợi, tạo tâm lý thoải mái cho người nộp thuế. Những biện pháp như để người nộp thuế tự kê khai thuế, đưa ứng dụng tin học vào áp dụng với việc thu thuế… được ngành thực hiện rất triệt để và được không chỉ lãnh đạo tỉnh mà ngay cả người nộp thuế cũng đánh giá cao.

Tăng cường các biện pháp thanh tra, kiểm tra sẽ giúp ngành Thuế tìm được những điểm chưa hợp lý cũng như những hành vi vi phạm, gian lận, trốn thuế. Trong năm qua, nhờ biện pháp này, ngành Thuế tỉnh đã truy thu cho Nhà nước hàng tỷ đồng. Từ đó đảm bảo tính công bằng, nghiêm minh của pháp luật, làm lợi cho tỉnh, cho đất nước những khoản tiền không nhỏ và hơn nữa là bài học răn đe cho những hành vi vi phạm khác. Cùng với đó việc tăng cường đốc thúc thu nợ thuế được ngành triển khai mạnh mẽ.

Ông Tuấn nhấn mạnh: “Trong những tháng cuối năm 2011 ngoài những biện pháp chung ngành còn triển khai việc quản lý, thu nợ. Ngành đã phối hợp với các cơ quan, lực lượng chức năng khác để áp dụng từng bước các biện pháp thu nợ thuế; đồng thời chỉ đạo quyết liệt tới Chi cục Thuế các huyện, thị thành lập các đoàn chống thất thu thuế. Tin rằng năm nay ngành Thuế tỉnh sẽ đạt và vượt kế hoạch giao!”.