Những tín hiệu khả quan                    

Trao đổi với ông Ngô Thanh Tình - Chủ nhiệm HTX Quyết Thắng huyện Sìn Hồ chúng tôi được biết: “Với lĩnh vực kinh doanh đa ngành nghề, song chủ lực của HTX vẫn là khai thác đá và sản xuất vật liệu xây dựng. Năm 2011 doanh thu của HTX đạt 4.523 triệu đồng, giải quyết việc làm cho 20 – 25 lao động địa phương với mức thu nhập bình quân của 3 – 3,5 triệu đồng/tháng/xã viên. Nhờ đó, đơn vị đã thực hiện tốt nghĩa vụ nộp ngân sách nhà nước 330 triệu đồng/năm”.

Có thể nói, các loại hình tổ hợp tác, HTX ngày càng phát triển phong phú, đa dạng phù hợp với nhu cầu thực tế ở các địa phương trong tỉnh. Nhiều HTX đã nỗ lực vươn lên trở thành các đơn vị điển hình tiên tiến như: HTX Phương Nhung huyện Than Uyên, HTX Xuân Thanh huyện Phong Thổ, HTX Thương mại Dịch vụ Bình Lư huyện Tam Đường, HTX Quyết Thắng huyện Sìn Hồ, HTX Thành Gia, HTX Thành Biên thị xã Lai Châu có thu nhập bình quân của xã viên đạt trung bình 3 triệu đồng/người/tháng, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế và tăng ngân sách của địa phương.

Công nhân HTX Quyết Thắng (huyện Sìn Hồ) khai thác đá.

Có được điều đó là nhờ các HTX đã đổi mới nội dung hoạt động theo hướng sản xuất, kinh doanh dịch vụ tổng hợp đa ngành. Căn cứ vào quy hoạch chung và kế hoạch phát triển của địa phương và năng lực tài chính, Ban quản trị HTX thống nhất xây dựng phương án sản xuất kinh doanh dịch phù hợp đưa ra Đại hội xã viên cùng thảo luận, biểu quyết và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Cùng với đó, nhiều đề án được tỉnh ban hành đã hỗ trợ hoạt động của các HTX như: Đề án Quy hoạch sản xuất nông lâm nghiệp và ngành nghề nông thôn; Đề án cơ khi hoá nông nghiệp; Đề án củng cố và phát triển Kinh tế tập thể tỉnh Lai Châu giai đoạn 2012 – 2015; Đề án xây dựng nông thôn mới… Trên cơ sở đó, các HTX lựa chọn để phát triển như: Dịch vụ bảo vệ thực vật; Dich vụ khuyến nông tiểu thủ công nghiệp và ngành nghề chế biến và thu mua nông sản, Dịch vụ điện nước sinh hoạt, tín dụng nội bộ, xây dựng cơ sở hạ tầng, quản lý chợ, dịch vụ thu gom rác thải…

Số HTX làm ăn hiệu quả ngày càng phát triển, tham gia đầy đủ quyền và nghĩa vụ với người lao động như: các chế độ bảo hiểm lao động, bảo hiểm y tế, tạo điều kiện cho lao động yên tâm lao động sản xuất. Đặc biệt, hoạt động của các tổ hợp tác, HTX đã góp phần giải quyết việc làm cho người lao động nhất là ở khu vực nông thôn làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế địa phương gắn với chủ trương xây dựng nông thôn mới.

Cần có những giải pháp đồng bộ và hiệu quả

Tuy nhiên, cũng phải thừa nhận hoạt động của các tổ hợp tác, HTX còn nhều hạn chế. Hiện toàn tỉnh còn 146 HTX hoạt động trung bình, chừng chiếm 66,4%; còn lại là HTX yếu kém hoặc ngừng hoạt động chiếm 16,3%.

Để nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX, trước hết cần  rà soát kết quả hoạt động của các HTX và tổ hợp tác, các địa phương cần đánh giá đúng thực trạng tình hình hoạt động của từng đơn vị để có định hướng nâng cao hiệu quả hoạt động cho từng HTX theo nguyên tắc: Củng cố và nâng cao năng lực hoạt động dịch vụ của các HTX theo hướng hạ giá thành, nâng cao chất lượng phục vụ xã viên và người lao động; mở rộng mô hình các HTX hoạt động đa ngành nghề.

Chú trọng phát triển các loại hình HTX nhận uỷ thác kinh doanh nông sản cũng như các sản phẩm hàng hoá do xã viên làm ngay tại địa phương thông qua hệ thống cửa hàng giới thiệu mua bán sản phẩm của HTX. Đặc biệt cần phát triển loại hình HTX hoạt động tín dụng theo hướng huy động vốn góp cổ phần của xã viên, cùng các nguồn khác để đáp ứng nhu cầu vay vốn của xã viên.

Đối với các HTX được thành lập mới cần hoạt động theo mô hình kinh doanh dịch vụ đa năng. Theo đó các HTX sẽ đảm nhiệm các khâu dịch vụ từ phục vụ sản xuất đến tiêu thụ chế biến sản phẩm…

Tỉnh cần có những chính sách triển khai để hỗ trợ tích cực cho các HTX mới thành lập (hoạt động theo luật HTX năm 2003) chưa có trụ sở nếu có nhu cầu xây dựng trụ sở sẽ được xem xét giao đất không thu tiền sử dụng đất (theo Nghị định 88/2005/NĐ-CP ngày 11/7/2005 của Chính phủ). Ưu tiên vị trí được giao đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho HTX được thuận lợi trong hoạt động sản xuất kinh doanh.

Ưu tiên hỗ trợ đầu vào cho một số sản phẩm trong chương trình kinh tế trọng điểm. Miễn thuế thu nhập doanh nghiệp đối với phần thu nhập tạo ra từ hoạt động dịch vụ trực tiếp phục vụ đời sống xã viên HTX. Các tổ chức tín dụng tăng mức cho vay và tạo điều kiện thuận lợi về thủ tục vay vốn đối với các HTX...

Ngoài ra, các HTX cần được tăng cường đầu tư hỗ trợ kinh phí xây dựng cơ sở hạ tầng như: đường giao thông nội đồng, đường điện, công trình thuỷ lợi đầu mối và kênh mương... Đồng thời, giao cho các HTX quản lý và sử dụng các công trình thuỷ lợi, giao thông do nhà nước đầu tư xây dựng đã được hoàn thành.

Thực hiện được các giải pháp trên không chỉ đảm bảo mục tiêu mỗi năm thành lập mới 7- 10 HTX, 10 – 15 tổ hợp tác mà mô hình kinh tế tập thể mới thực sự phát huy được hiệu quả hoạt động, góp phần đắc lực vào công cuộc xóa đói giảm nghèo của địa phương.