Tuyên truyền giáo dục phòng tránh bom, mìn tại Trường tiểu học Hồ Chơn Nhơn, thị trấn Cam Lộ (Quảng Trị).

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Quảng Trị là địa bàn chiến tranh ác liệt. Ðến nay, chưa có số liệu thống kê đầy đủ về bom, mìn còn sót lại, song các chiến dịch, trận đánh lớn như Ðường 9 - Khe Sanh, Thành Cổ, Làng Vây, Cồn Tiên, Dốc Miếu... Mỹ- ngụy đã dội xuống trên đất này một khối lượng bom đạn khổng lồ. Chỉ tính riêng dọc hai bên sông Bến Hải đã có hơn một triệu tấn bom đạn của kẻ thù dội xuống; hay như ở thị xã Quảng Trị mùa hè năm 1972 đã phải hứng chịu hàng trăm nghìn tấn bom đạn.

Những ngày này, dù trời mưa khá to và se lạnh, đội rà phá bom, mìn hiện trường cố định của Dự án Renew vẫn cần mẫn, tỉ mỉ từng công đoạn với công việc thường nhật của mình trên hiện trường hơn 5 ha đất tại thôn Tân Trúc (Cam Hiếu, Cam Lộ) để kịp thời bàn giao đất an toàn cho 39 hộ gia đình xây dựng nhà ở trước năm mới đến. Ðầu năm 2011 trở về trước, tại thôn Tân Trúc có 92 hộ gia đình sinh sống, do mật độ bom, mìn còn sót lại sau chiến tranh ở nơi đây khá dày đặc, nên trong quá trình khai hoang đất sản xuất toàn thôn đã có 5 người chết, bốn người bị thương do vấp phải  bom, mìn. Ðể bảo vệ tính mạng và giúp bà con yên tâm phát triển, sản xuất,  trong quá trình rà phá, Dự án Renew đã thu gom và phá hủy an toàn 370 quả bom, mìn các loại, trong đó đa số là bom bi (đây là nguyên nhân chủ yếu gây hậu quả thương vong đối với người dân ở tỉnh Quảng Trị, theo thống kê có khoảng 40% số vụ tai nạn bom, mìn do bom bi gây nên).

Hơn 10 năm qua, tại các địa bàn hoạt động chính của dự án (ba huyện Cam Lộ, Hải Lăng và Triệu Phong) số vụ thương vong do bom, mìn gây ra giảm rõ rệt (giảm trung bình 18 vụ/năm). Các đội rà phá bom, mìn của dự án đã phá hủy, di dời 15.350 quả bom, mìn các loại, làm sạch và bàn giao 57 ha đất để xây dựng trường học, trạm y tế, nhà sinh hoạt cộng đồng, nhà ở, ruộng lúa... Ðặc biệt, qua gần hai năm rà phá hiện trường ô nhiễm bom, mìn ở thị trấn Ái Tử và Vùng Hà (sát bờ sông Thạch Hãn), đội rà phá hiện trường sử dụng công nghệ cao đã xử lý 2.857 vật liệu nổ, bàn giao 40 ha đất sạch cho địa phương sử dụng an toàn. Riêng năm 2011, dự án đã làm sạch bom, mìn trên diện tích 6 ha đất, bàn giao cho Trường trung cấp Mai Lĩnh xây dựng trường học, đào tạo mỗi năm hơn 800 học sinh, sinh viên...

Dự án Renew chăm lo đến việc giáo dục phòng tránh tai nạn bom, mìn cho người dân, đặc biệt là trẻ em. Thông qua chính quyền, địa phương, trường học, dự án đã triển khai các hoạt động tại cộng đồng như họp dân, sinh hoạt ở lớp học, ngoại khóa, diễu hành, tổ chức cho học sinh cắm trại và nhóm thiếu nhi biểu diễn văn nghệ với chủ đề an toàn và nhận thức về hiểm họa bom, mìn. Phối hợp Hội Nông dân và Hội Phụ nữ, dự án triển khai các chương trình phát triển kinh tế bằng việc hỗ trợ vốn tín dụng quay vòng cho hàng trăm hộ gia đình nạn nhân mua trâu, bò giống chăn nuôi và giới thiệu chương trình trồng cỏ năng suất cao cung cấp thức ăn cho đàn gia súc. Chị Nguyễn Thị Mễ, nạn nhân bom mìn ở huyện Hải Lăng cho biết: "Nhờ có nguồn vốn tín dụng quay vòng của Dự án Renew, gia đình tôi lúc đầu được hỗ trợ một con bò, đến nay đã có một đàn bò gồm bảy con. Giờ đây cuộc sống gia đình tôi đỡ vất vả hơn trước, các thành viên trong nhà ai cũng phấn khởi, quyết tâm chăn nuôi để thoát nghèo bền vững".

Hiện nay, Dự án Renew đang xây dựng trung tâm sản xuất và chế biến nấm hàng hóa, chọn lựa các hộ gia đình tham gia chương trình trồng nấm hữu cơ chất lượng cao. Các gia đình tham gia chương trình được hỗ trợ ban đầu về vốn và kỹ thuật, thương hiệu sản phẩm, thị trường tiêu thụ trong nước và xuất khẩu trong tương lai để tạo thu nhập cao. Sản phẩm nấm của người dân được thu mua với giá bảo đảm. Dự kiến sẽ có khoảng 1.000 hộ gia đình hưởng lợi trực tiếp từ chương trình này, trước mắt đã có 100 hộ nạn nhân bom, mìn được hỗ trợ trồng nấm bước đầu cho thu nhập khá. Dự án cũng đã hỗ trợ nhà xưởng, thiết bị sản xuất tăm tre, chổi đót và các hạng mục khác cho Hội Người mù huyện Hải Lăng, giúp 25 người mù là nạn nhân bom, mìn nơi đây có thêm thu nhập ổn định.

Việc đào tạo đội ngũ y tế trong cấp cứu chấn thương do bom, mìn gây nên cũng được Dự án Renew quan tâm. Hiện toàn tỉnh có một đội ngũ giảng viên 21 người được đào tạo bài bản để trở thành giảng viên tại chỗ, 2.300 bác sĩ, y tá, kỹ thuật viên và nhân viên y tế thôn, bản được đào tạo về các kỹ năng cứu sinh và điều trị chấn thương. Dự án đã cấp phát 133 túi y tế di động chứa 45 dụng cụ cho các trạm y tế ở bảy huyện, thị xã toàn tỉnh. Các dụng cụ sơ cứu ban đầu cũng được cung cấp cho 538 nhân viên y tế ở 4 huyện và các bệnh viện huyện, tỉnh. Nhằm giúp cho các nạn nhân bom, mìn thuận lợi hơn trong sinh hoạt, dự án đã phối hợp với Bệnh viện Ða khoa tỉnh cung cấp chân, tay giả và các thiết bị chỉnh hình khác cho 463 người khuyết tật trên địa bàn. Riêng từ năm 2008 đến tháng 6 -2011, chương trình phục hồi chức năng của dự án phối hợp với Bệnh viện Ða khoa tỉnh Quảng Trị tổ chức khám bệnh cho 480 nạn nhân ở hai huyện Hướng Hóa và Ðakrông, trong đó có 275 người được cấp dụng cụ chỉnh hình. Ngoài ra, dự án còn tiến hành cung cấp các trang thiết bị giúp thực hiện các ca phẫu thuật đối với các trường hợp nghiêm trọng tại tuyến huyện. Ông Hồ Văn Xay, nạn nhân bom, mìn ở huyện Hướng Hóa cho biết: "Sau 40 năm đi lại, sinh hoạt khó khăn bởi bị mất một chân do bom, mìn, tôi rất vui khi được chương trình phục hồi chức năng của dự án tài trợ chân giả. Giờ đây tôi có thể làm được nhiều việc hơn, giúp gia đình tăng gia sản xuất để có thêm thu nhập. Chiếc nạng gỗ gắn bó với tôi 40 năm qua thật khó khăn, giờ chỉ còn là ký ức".

Tháng 8-2011, Dự án Renew đã phối hợp Sở Ngoại vụ và các tổ chức, dự án rà phá bom, mìn trên địa bàn xây dựng Trung tâm trưng bày hoạt động bom, mìn nhân đạo trên diện tích 600 m2 để cung cấp cho khách tham quan tại Quảng Trị những hình ảnh trung thực  của sự nỗ lực rà phá bom, mìn ở địa phương.