Những ngày tháng 11, chúng tôi có dịp về công tác tại xã Nậm Mạ, những con đường bê tông trải dài phong quang, sạch đẹp; bên mé sông người dân đang đánh bắt cá, tôm, tiếng nói cười vang rộn... chúng tôi cảm nhận cuộc sống ấm no đang về với người dân nơi đây. Nậm Mạ là xã có 100% hộ dânthuộc diện tái định cư TĐC Thủy điện Sơn La. Do đó, xã có điều kiện quy hoạch, sắp xếp lại dân cư, cơ sở hạ tầng được đầu tư cơ bản. Việc thực hiện chương trình NTM có nhiều điều kiện thuận lợi hơn so với các xã khác đó là xã thực hiện chỉnh trang lại trên cơ sở quy hoạch có sẵn của chương trình TĐC. Hệ thống đường giao thông đến nay tương đối đồng bộ, 7/7 bản có đường giao thông được cứng hóa đến trung tâm bản, đáp ứng nhu cầu đi lại vào mùa mưa. Việc xây dựng và hoàn thiện các hạng mục trong chương trình TĐC những năm qua đã tác động tích cực đến đời sống kinh tế, xã hội của địa phương, đây là động lực, tiền đề cơ bản giúp Nhân dân xây dựng NTM.

Bà con xã Nậm Mạ làm đường giao thông nông thôn.

Theo ông Nông Văn Phòng - Phó Chủ tịch UBND xã, trên cơ sở quy hoạch, kế hoạch và đề án xây dựng NTM, UBND xã đã tập trung chỉ đạo đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung, thâm canh tăng vụ, khai thác triệt để quỹ đất có khả năng canh tác, tích cực đưa các giống mới vào sản xuất. Đồng thời, chỉ đạo và quản lý người dân khai thác hiệu quả bền vững diện tích rừng được giao. Cùng với các chương trình vay vốn với lãi suất ưu đãi để phát triển kinh tế hộ gia đình, UBND xã còn chú trọng đến việc nâng cao tỷ lệ đào tạo nghề cho lao động nông thôn như: phối hợp với Trung tâm Dạy nghề huyện, các đơn vị đào tạo mở nhiều lớp tập huấn, dạy nghề nghề cho nông dân trên địa bàn xã. Nhờ đó, tỷ lệ lao động qua đào tạo hàng năm tăng từ 12% (năm 2011) lên 38% (năm 2015). Qua đó đã phổ biến kịp thời kiến thức khoa học kỹ thuật giúp Nhân dân áp dụng vào sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh tế.

Đặc biệt, xã đã sử dụng hiệu quả các nguồn hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi qua Chương trình 30a như: hỗ trợ giống gà, lợn sinh sản, giống ngô và thí điểm mô hình giống lúa thuần PC6, thực hiện sản xuất lúa theo quy hoạch cánh đồng tập trung... đã đem lại hiệu quả thiết thực. Từ đó góp phần nâng thu nhập bình quân đầu người lên 11 triệu/người/năm 2015; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 21,4%. Công tác giáo dục tiếp tục phát triển, chất lượng dạy và học được nâng lên. Tỷ lệ huy động học sinh vào lớp 1 đúng độ tuổi đạt 100%, duy trì tốt sỹ số học sinh ở 3 bậc học, tỷ lệ chuyển lớp, chuyển cấp ở tất bậc học đều đạt 100%; giữ vững kết quả phổ cập mầm non, phổ cập tiểu học đúng độ tuổi và phổ cập trung học cơ sở.

Cơ sở y tế của xã tiếp tục được quan tâm đầu tư về cơ sở vật chất và trang thiết bị. Đến nay số cán bộ y tế hiện có là 7 đồng chí, trong đó, trạm y tế có 3 y sỹ, 4 y tá bản; thực hiện tốt việc khám chữa bệnh cho người nghèo theo thẻ bảo hiểm y tế. Công tác tuyên truyền giáo dục về dân số, phổ biến kiến thức chăm sóc sức khỏe sinh sản, chính sách kế hoạch hóa gia đình, phòng chống các tệ nạn xã hội được thực hiện định kỳ mang lại hiệu quả cao. Hàng năm, xã thực hiện tốt công tác tiêm chủng các loại vắc xin cho trẻ em đảm bảo kịp thời. Công tác vệ sinh an toàn thực phẩm, phòng chống dịch bệnh được quan tâm thực hiện.

Để đẩy mạnh chương trình xây dựng NTM, cùng với việc tăng cường công tác tuyên truyền, Ban Chỉ đạo xã đã chỉ đạo các thôn bản triển khai cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” gắn với xây dựng NTM. Tính đến năm 2013, xã có 5/7 bản đạt tiêu chuẩn văn hóa, số hộ đạt gia đình văn hóa chiếm 66,7%. Cùng với đó là quan tâm chỉ đạo thực hiện tiêu chí môi trường như: tổ chức phát quang đường giao thông, khơi thông cống rãnh, vệ sinh bản, tu sửa chỉnh trang nhà cửa, xây dựng môi trường sống xanh, sạch đẹp.

Cũng theo ông Nông Văn Phòng, hiện xã Nậm Mạ còn 5 tiêu chí:  trường học, thu nhập, hộ nghèo, hình thức tổ chức sản xuất, y tế chưa đạt tiêu chuẩn NTM theo quy định. Trong năm tới xã tập trung huy động nguồn lực, kêu gọi các doanh nghiệp, sự hỗ trợ của nhà nước để thực hiện tiêu chí về trường học và y tế. Bên cạnh đó, hướng cho Nhân dân tập trung phát triển kinh tế bằng nuôi cá lồng trên lòng hồ thủy điện để nâng cao thu nhập, xóa đói giảm nghèo. Với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị và đồng lòng của Nhân dân trong xã, hy vọng NTM ở Nậm Mạ sẽ về đích đúng hẹn.

Trong 5 năm (2011-2015), tổng kinh phí thực hiện chương trình xây dựng NTM là 13,526 tỷ đồng (chưa tính nguồn vốn đầu tư các công trình do TĐC thủy điện Sơn La). Trong đó: nguồn vốn lập quy hoạch chung, khảo sát lập đề án: 201 triệu đồng; nguồn ngân sách (cả lồng ghép) 1.350 triệu đồng; nguồn tín dụng: 5.981,3 triệu đồng; nguồn vốn NTM: 4.200 triệu đồng; dân đóng góp: 1.795.000 đồng (ngày công lao động)...