Thực hiện Nghị quyết số 58/ NQ - TƯ của Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng (Khóa II), ngày 3/3/1959, Thủ tướng Chính phủ ra Nghị định số 100/TTg thành lập lực lượng Công an nhân dân vũ trang. Theo đó, ngày 23/4/1959 Công an nhân dân vũ trang khu Tây Bắc được thành lập. Theo Chỉ thị số 27 của Công an nhân dân vũ trang khu Tây Bắc, ngày 7/2/1963 Công an vũ trang Lai Châu được thành lập. Là một tỉnh biên giới ở khu vực Tây Bắc của Tổ quốc, có vị trí chiến lược quan trọng về quốc phòng, an ninh và đối ngoại. Trải qua các giai đoạn cách mạng, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) Lai Châu đã phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, truyền thống của dân tộc, của Quân đội nhân dân và Công an nhân dân vượt qua mọi khó khăn, thử thách, nêu cao ý chí quyết tâm phấn đấu, rèn luyện, tinh thần đoàn kết đã góp phần xây đắp nên truyền thống vẻ vang của lực lượng, xứng đáng với lòng tin yêu của Đảng và nhân dân.

Trên đường tuần tra biên giới.

Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp toàn diện của Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh và Đảng ủy Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, sự quan tâm, giúp đỡ và phối hợp chặt chẽ của các ban, ngành, đoàn thể, sự đùm bọc thương yêu của đồng bào các dân tộc, BĐBP Lai Châu đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị qua các giai đoạn cách mạng.

Hiện nay lực lượng BĐBP Lai Châu quản lý đoạn biên giới Việt - Trung dài 265,095km. Khu vực biên giới gồm: 22 xã, 13.031 hộ với 70.116 nhân khẩu của 10 dân tộc anh em sinh sống thuộc 3 huyện (Phong Thổ, Mường Tè, Sìn Hồ). Trong điều kiện còn nhiều khó khăn, dân cư phân bố không đều, địa hình rừng núi hiểm trở, hạ tầng cơ sở chậm phát triển, đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào biên giới và BĐBP còn thấp kém; trên địa bàn biên giới còn nổi lên nhiều vấn đề phức tạp…

Trước tình hình đó, BĐBP Lai Châu đã làm tốt công tác tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền địa phương các cấp, phối hợp chặt chẽ với các ngành, các lực lượng có liên quan; tổ chức lực lượng tuần tra kiểm soát bảo vệ biên giới, kịp thời phát hiện và xử lý các vụ việc vi phạm  Quy chế biên giới, giữ vững chủ quyền biên giới quốc gia; phục vụ tốt cuộc diễn tập khu vực phòng thủ tỉnh, huyện và cụm tác chiến biên phòng. 

 Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh đã phối hợp với Sở Ngoại vụ tiến hành phân giới cắm mốc, đến tháng 11/2008 đã hoàn thành chỉ tiêu trước thời gian 1 năm, là tỉnh thứ hai hoàn thành việc phân giới cắm mốc trên đất liền tuyến Việt Nam - Trung Quốc; xây dựng mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị cùng phát triển.

Các đơn vị biên phòng đã triển khai toàn diện các biện pháp công tác biên phòng, nắm chắc tình hình nội, ngoại biên. Phối hợp tốt với các lực lượng có liên quan tấn công tội phạm ma tuý, trộm cắp, bắt cóc trẻ em, buôn bán người, tiêu thụ tiền giả; giải quyết tình hình tuyên truyền đạo trái pháp luật, dân di cư tự do, hoạt động tuyên truyền thành lập “Vương quốc Mông”. Đã đấu tranh, điều tra xác minh làm rõ hàng trăm vụ việc với hàng trăm đối tượng. Xác lập, tổ chức đấu tranh, kết thúc thắng lợi 20 chuyên án. Tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch xây dựng điển hình tiên tiến, phát huy vai trò nòng cốt của đội ngũ già làng, trưởng bản, người có uy tín, củng cố hệ thống chính trị cơ sở, giới thiệu cán bộ biên phòng tăng cường xã giữ chức danh bí thư, phó bí thư các xã biên giới, tập trung trọng điểm ở các xã yếu kém. Thực hiện nhiệm vụ giúp dân phát triển kinh tế - xã hội (KT - XH), xóa đói giảm nghèo, các đồn biên phòng đẩy mạnh công tác tuyên truyền làm cho đồng bào thay đổi cách nghĩ, cách làm, tập quán canh tác lạc hậu, nâng cao năng suất cây trồng, vật nuôi, khảo sát tìm mô hình giúp dân phát triển kinh tế phù hợp với điều kiện thực tế của từng địa phương, nổi bật là Đề án bảo tồn và phát triển bền vững dân tộc La Hủ. Trong công tác tuyên truyền, bám sát đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thành lập Đài truyền thanh ở khu vực biên giới, mở chuyên mục "Vì chủ quyền an ninh biên giới" trên đài PT-TH tỉnh, Báo Lai Châu để tuyên truyền rộng rãi về BĐBP và hoạt động của cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân các dân tộc trên biên giới, các văn bản pháp lý về biên giới quốc gia. Phối hợp tuyên truyền đặc biệt đối với nhân dân và lực lượng vũ trang phía đối diện. Qua đó nhận thức của nhân dân từng bước được chuyển biến tích cực, đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Đã thực hiện tốt công tác kiểm soát xuất nhập cảnh; duy trì tốt mối quan hệ với lực lượng biên phòng Trung Quốc trong điều tra trấn áp tội phạm, giải quyết các vấn đề nảy sinh trên biên giới. Trong công tác đối ngoại luôn đảm bảo nguyên tắc phù hợp với thông lệ quốc tế.

Trong công tác xây dựng lực lượng, Bộ đội Biên phòng tỉnh đã làm tốt công tác giáo dục chính trị, công tác giáo dục truyền thống. Tổ chức triển khai có hiệu quả Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và lời dạy của Bác Hồ đối với BĐBP".

Trải qua quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực lượng BĐBPLai Châu đã không ngừng phát huy bản chất, truyền thống tốt đẹp của anh bộ đội Cụ Hồ đoàn kết thống nhất, dũng cảm ngoan cường, chịu đựng gian khổ, hy sinh, bền bỉ vượt mọi khó khăn vươn lên, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền an ninh biên giới quốc gia, góp phần quan trọng tạo thế và lực mới cho phát triển KT - XH, củng cố QP - AN trong thời kỳ mới, thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước.

 Nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ biên giới trong giai đoạn cách mạng mới đặt ra nặng nề song BĐBP Lai Châu luôn phấn đấu xứng đáng là lực lượng nòng cốt chuyên trách trong xây dựng và bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới. Hiện nay, nhiệm vụ xây dựng, quản lý, bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới quốc gia rất toàn diện và nặng nề. Vì vậy việc giữ vững và phát huy bản chất truyền thống của BĐBP luôn coi “Đồn là nhà, biên giới là quê hương, đồng bào các dân tộc là anh em ruột thịt ” là hết sức quan trọng cả trước mắt cũng như lâu dài. Để phát huy truyền thống tốt đẹp của lực lượng BĐBP tỉnh trong nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới trong thời kỳ mới, lực lượng BĐBP tỉnh tiếp tục quán triệt và thực hiện tốt một số vấn đề cơ bản:

Cấp ủy, chỉ huy các cấp trong lực lượng BĐBP tỉnh phải làm tốt công tác giáo dục cho cán bộ, chiến sỹ nắm vững quan điểm chủ nghĩa Mác- Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tình hình nhiệm vụ của cách mạng, của Quân đội và của BĐBP để mỗi cán bộ, chiến sĩ có nhận thức đúng đắn, xác định trách nhiệm, quyết tâm phấn đấu vì sự nghiệp bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới quốc gia. Tiếp tục thực hiện Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và lời dạy của Bác Hồ đối với BĐBP” và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, giữ vững kỷ cương, sống có tình thương, đề cao trách nhiệm” sâu rộng, thường xuyên liên tục trong lực lượng BĐBPtỉnh.

 Thường xuyên nắm chắc tình hình, kịp thời giải quyết có hiệu quả những vấn đề nảy sinh trên biên giới, tăng cường đổi mới đồng bộ, toàn diện các biện pháp công tác biên phòng, chủ động phối hợp chặt chẽ với các lực lượng, các ngành, các cấp tạo nên sức mạnh tổng hợp trong xây dựng nền biên phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân; góp phần xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị với nước láng giềng; phục vụ đắc lực đường lối đổi mới của Đảng trong tình hình mới.

Chủ động bồi dưỡng nâng cao kiến thức về mọi mặt cho cán bộ, chiến sĩ các đồn biên phòng, nhất là cán bộ chỉ huy đồn, cán bộ tăng cường xã giữ chức danh, cán bộ các tổ, đội công tác về kiến thức kinh tế, văn hóa, xã hội... để tuyên truyền vận động, hướng dẫn nhân dân thực hiện các chương trình tham gia phát triển KT - XH, AN - QP...

Tích cực tham mưu cho Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chính quyền địa phương quan tâm đầu tư để phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, xây dựng khu vực biên giới vững mạnh về mọi mặt, phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, có chính sách thu hút để khuyến khích tạo điều kiện cho các lực lượng, các nghành, nghề trong xã hội “an cư lạc nghiệp” ở khu vực biên giới.