Bữa cơm chiều ba mươi tết có mặt đầy đủ họ hàng để ôn lại những việc đã làm được trong năm.

Tuy làn gió hội nhập đã thổi đến từng ngóc ngách xã, bản, song các gia đình dân tộc Dao xã Phăng Xô Lin, Tả Phìn, thị trấn huyện Sìn Hồ vẫn gìn giữ truyền thống ăn tết của mình.

Trong những ngôi nhà trình tường ấm cúng, không khí tết đã len lỏi từ những ngày giáp tết, cánh đàn ông vạm vỡ, khỏe mạnh hò nhau mổ lợn, những người phụ nữ khéo léo lọc tro của cây màng tang để làm bánh chưng đen cúng tổ tiên. Chiếc bánh có hương vị núi rừng ấy là “đặc sản” rất riêng để mời khách trong ngày tết. Ngoài ra, còn có món bánh mật được làm bằng bột nếp trộn với đường phên rồi đồ lên, sau đó đổ ra phên, cắt từng miếng ăn dần; món bánh bỏng được làm từ gạo nếp nổ trộn với đường phên đã đun kỹ, rải trên mâm và ép chặt thành bánh, cắt miếng vừa bằng bao diêm.

Thú ẩm thực người Dao thể hiện qua những món ăn tinh tế, món canh gừng đập dập nấu với thịt gà chặt miếng to; đậu phụ thái hình tam giác rồi nhồi thịt băm đã ướp gia vị và được rán vàng ươm; gạo nếp, tiết sống, bột thảo quả trộn đều rồi nhồi vào lòng lợn luộc…

Ở các bản Dao, dịp trước tết cũng là lúc các gia đình đi dọn dẹp phần mộ và hái cành mận, cành đào nhiều chồi, búp để trang trí bàn thờ tổ tiên. Theo quan niệm của người dân nơi đây, bàn thờ phải cắm đủ cả hai loại hoa là vì hoa đào tượng trưng cho linh hồn người nữ - màu đỏ, hoa mận, hoa lê tượng trưng cho linh hồn người nam - màu trắng.

 Bữa cơm chiều ba mươi được làm cầu kỳ, cẩn thận nhất trong những ngày tết vì đây là ngày sum họp của tất cả họ hàng để ôn lại những việc đã làm được trong năm.

Ngày tết của dân tộc Dao kéo dài đến ngày mùng 5, nhưng ngày mùng 1 là ngày phải kiêng kỵ nhiều nhất: kiêng không ăn rau để năm sau cỏ không mọc nhiều trên đồng ruộng, nương, rẫy; kiêng không ăn canh vì sợ khi cấy lúa sẽ gặp mưa; kiêng không đi chơi xa và không ăn cơm ở nhà người khác...

Bên cạnh văn hóa ẩm thực, dân tộc Dao còn có phong tục đi chơi phiên chợ tết cuối năm (còn gọi là tết dành cho trẻ em). Với người dân nơi đây, trước khi đón chờ một mùa xuân mới, thì phiên chợ tiễn mùa xuân năm cũ dành cho sự vui chơi giải trí. Phiên chợ ấy là niềm vui được đón đợi, mong ngóng của trẻ em dân tộc Dao trong suốt 1 năm ròng. Đến “ngày của mình”, các em thường mặc quần áo mới, được bố mẹ cho tiền để mua những đồ chơi giản dị như: viên bi, quả bóng bay hay nếm những món ăn dân dã. Phiên chợ ấy đã in hằn trong tâm trí của bất kỳ cô bé, cậu bé nào. Cái háo hức rất trẻ thơ ấy đã làm nên ý nghĩa cho phiên chợ cuối năm…

Ở Sìn Hồ, trong ngày mùng 3 – mùng 5, bạn sẽ không khỏi ngạc nhiên khi nghe thấy tiếng vỗ tay, cổ vũ nhiệt tình trên các xã, bản vùng cao vẳng vọng. Đến gần, lại càng ngỡ ngàng hơn khi thấy chỉ trong một khoảng đất bằng, có đến hơn chục chàng trai Dao khỏe mạnh đang chơi bóng rổ. Vòng người xem cứ đông dần và trận đấu càng trở nên quyết liệt.

Các chàng trai yêu thích và luyện tập môn bóng rổ không chỉ để rèn luyện sức khỏe mà còn để thi đấu vào những dịp lễ, tết. Đội chiến thắng sẽ là niềm tự hào của các bản, làng sau mỗi đợt so tài, đọ sức.

Mỗi dân tộc có những phong tục đón tết riêng biệt, dân tộc Dao Khâu với những nét đẹp văn hóa cổ truyền cũng đã đón một mùa xuân mới đầy ý nghĩa trên vùng cao nguyên sương giá Sìn Hồ. Truyền thống ấy sẽ mãi được lưu giữ qua các thế hệ, không mai một theo thời gian.