Chẳng phải ngẫu nhiên mà các chàng trai thích xuống chợ phiên. Đi để ngắm nhìn cả chợ như trăm hoa đua sắc bởi những bộ váy áo thổ cẩm được thêu tỉ mẩn của các cô gái dân tộc: Hà Nhì, Lự, Mông, Dao… Đi để xuyến xao khi ở góc khuất chợ, thấy các thiếu nữ Thái quấn lại cho nhau chiếc khăn Piêu duyên dáng.

Màu thổ cẩm chất chứa hồn người miền núi.

Các cô gái đi chợ thường dừng lại ngắm nghía, lựa chọn rất lâu ở những quán hàng bán chỉ thêu. Những sợi chỉ mỏng manh được lựa chọn màu sắc để phối hợp cho thật ăn ý trên nền vải chàm. Bức tranh thêu qua bàn tay khéo léo của các cô gái trở nên sống động, tươi đẹp. Đẹp không phải vì các cô đã “vẽ” lên màu miền núi, còn vì hồn đất, tình người nơi rẻo cao đã được gởi gắm cả vào sắc thổ cẩm thân quen.

Không hiểu sao, trong đau đáu tâm tư tôi luôn nghĩ rằng màu thổ cẩm đã luôn là màu tôi mong ngóng được nhìn thấy đầu tiên khi bước từ trên xe xuống mảnh đất quê hương. Cũng là màu chấp chới bao lần trong những giấc mơ nhớ nhà khi tôi ở nơi phồn hoa phố thị. Đối với riêng tôi, màu đèn điện, hào quang và ánh sáng chưa khi nào mang sắc đẹp hút hồn, giản dị như màu thổ cẩm – màu gợi những niềm riêng trong lòng người xứ núi.

Mỗi khi về quê, tôi thường ngẫu hứng đeo máy ảnh lang thang khắp các bản làng vùng cao. Dù hình ảnh cô gái, cụ già, em nhỏ cắm cúi thêu từng đường kim, mũi chỉ hay đang ngồi bên khung dệt là hình ảnh thường thấy ở vùng này, mà sao lần nào gặp lại, lòng tôi vẫn bồi hồi, chộn rộn. Khi ấy, tôi chỉ chú tâm vào ống kính máy ảnh, sao cho khung hình có thể ghi lại được những khoảnh khắc ấy, màu sắc ấy “đẹp” như chính tâm hồn của người đã gởi trong từng chi tiết nhỏ trên tấm khăn thêu…

Trong những chuyến đi, khi tình cờ qua những bản làng người Mông, tôi bất chợt nhớ đến phép so sánh tài tình, chính xác của nhà văn nổi tiếng Tô Hoài trong tập “Lên Tây Bắc”. Ông từng ví chiếc váy thổ cẩm của dân tộc Mông hoa phơi trên những tảng đá núi giống như con bướm khổng lồ, sặc sỡ nằm phơi mình trong ánh nắng vàng. Trên con đường đến các xã, bản hôm nay, tôi cũng đã bắt gặp những chiếc váy thổ cẩm nằm ngạo nghễ trên những tảng đá, dây phơi, bờ rào.

Cũng những chiếc váy thổ cẩm ấy, như chỉ đợi đến cuối tuần để chủ nhân ướm vào người, xúng xính từng nhịp bước xuống chợ trong tiếng trầm trồ của du khách, của những chàng trai trong phiên chợ tình huyền thoại…

Màu thổ cẩm – cái màu vĩnh cửu, trường tồn với thời gian ấy sẽ gắn kết mãi với bản làng vùng cao và trong lòng những người yêu quê hương như tôi, như bạn…