Xã Nùng Nàng có 99% đồng bào dân tộc Mông sinh sống, địa bàn rộng, trình độ, nhận thức của người dân còn hạn chế nên việc thực hiện sinh đẻ có kế hoạch gặp rất nhiều khó khăn. Anh Sùng A Nhà – cán bộ chuyên trách dân số xã Nùng Nàng cho biết: “Khó khăn lớn nhất là do tâm lý của người phụ nữ Mông không muốn đến Trạm Y tế khám, chữa bệnh. Khi tổ chức các hoạt động truyền thông giáo dục nâng cao nhận thức của người dân về công tác dân số kế hoạch hóa gia đình (DS – KHHGĐ) kết hợp đưa dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản thì rất khó vận động chị em đến Trạm Y tế để hướng dẫn áp dụng các biện pháp tránh thai và chăm sóc sức khỏe.

Đây là những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tỷ lệ sinh con thứ 3 ở xã còn cao. 2 năm trở lại đây, tỷ lệ sinh con thứ 3 của xã giảm nhiều so với những năm trước, năm 2013 có 20 trường hợp, năm 2014 là 9 trường hợp và 4 tháng đầu năm 2015 có 3 trường hợp. Đây là tín hiệu mừng vì nhận thức của bà con trên địa bàn xã đã có chuyển biến rõ nét”.

Cán bộ dân số xã tuyên truyền, vận động bà con bản Lao Tỷ Phùng (xã Nùng Nàng) không sinh con thứ 3.

Bản Lao Tỷ Phùng có 70 hộ với 366 nhân khẩu, mặc dù bản có rất nhiều cặp vợ chồng sinh con một bề nhưng cũng chỉ dừng lại ở 2 con. Điển hình như gia đình anh Sùng A Sinh ở bản Lao Tỷ Phùng có 2 cô con gái. Do tư tưởng phải “Có nếp, có tẻ” nên anh chị luôn khao khát có con trai để nối dõi. Nắm bắt được tâm lý của gia đình, nhiều lần cán bộ dân số xã cùng cộng tác viên dân số bản trực tiếp đến tận nhà tuyên truyền, vận động vợ chồng anh không sinh con thứ 3. Sau một thời gian kiên trì động viên, phân tích, vợ chồng anh Sinh thống nhất không sinh con thứ 3.

Anh Sinh chia sẻ với chúng tôi: “Phong tục của dân tộc Mông là trong gia đình phải có con trai, đông con mới có người lao động trên nương, rẫy. Khi nghe cán bộ dân số vận động không nên sinh con thứ 3, vợ chồng tôi đã suy nghĩ, bàn bạc và quyết định dừng lại 2 con để nuôi dạy con tốt hơn”. Sau 3 năm tập trung phát triển kinh tế, giờ đây vợ chồng anh Sinh đã có của ăn của để, vươn lên thoát nghèo, 2 con gái được học hành đến nơi đến chốn.

Những năm trước, bản Phan Chu Hoa là một trong những bản có tỷ lệ sinh con thứ 3 cao nhất xã. Cặp vợ chồng sinh nhiều thì 9 con, sinh ít thì 3 con. Kinh tế khó khăn cộng với việc sinh nhiều con khiến cuộc sống của nhiều cặp vợ chồng trong bản đói nghèo, nhiều trẻ em phải theo bố mẹ lên nương, đi làm thêm kiếm tiền phụ giúp bố mẹ.

Năm 2012, bản có 4 trường hợp sinh con thứ 3 trở lên, năm 2013 có 10 trường hợp. Vận động người dân sinh đẻ có kế hoạch là bài toán khó đối với cấp ủy chính quyền, cán bộ làm công tác dân số. Với phương châm "Đi từng ngõ, gõ cửa từng nhà, rà từng đối tượng", cán bộ dân số xã cùng với cộng tác viên dân số của bản rà soát từng cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ để tuyên truyền, vận động các cặp vợ chồng sử dụng các biện pháp tránh thai: đặt vòng, uống thuốc tránh thai, dùng bao cao su...

Các thôn bản có quy ước xử phạt: gia đình sinh con thứ 3 phạt 150kg thóc; cán bộ, đảng viên sinh con thứ 3 phạt 200kg thóc và tăng gấp đôi số thóc nếu sinh con thứ 4. Nhờ đó, tỷ lệ sinh con thứ 3 ở bản Phan Chu Hoa đã có bước chuyển rõ nét, năm 2014 cả bản chỉ có 2 trường hợp sinh con thứ 3.

Được biết, xã Nùng Nàng đã thành lập Ban chỉ đạo công tác DS KHHGĐ, các tổ truyền thông tại 8/8 bản, duy trì giao ban tổ tư vấn và cộng tác viên tình nguyện mỗi tháng/lần. Tích cực triển khai mô hình can thiệp giảm tình trạng tảo hôn, kết hôn cận huyết thống, lồng ghép tuyên truyền công tác DSKHHGĐ vào các buổi họp bản.

Năm 2014, các tổ tư vấn, cộng tác viên dân số xã thảo luận nhóm được 90 buổi với 1.780 người tham gia; tư vấn tại hộ 125 lần cho 232 hộ các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, bà mẹ mang thai, lứa tuổi vị thành niên. Nội dung tuyên truyền chủ yếu là: cách sử dụng các biện pháp tránh thai, chăm sóc sức khoẻ sinh sản, phòng chống lây nhiễm HIV, lợi ích của việc sinh ít con, tác hại của tình trạng tảo hôn, kết hôn cận huyết thống.

Sự vào cuộc của các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể xã cùng với sự nỗ lực của cán bộ làm công tác DS KHHGĐ góp phần giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 ở xã Nùng Nàng, giảm số trẻ dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng, bà con tập trung phát triển kinh tế, vươn lên xóa đói giảm nghèo.