Vỉa hè tại nhiều tuyến phố ở Hà Nội ngang nhiên bị chiếm dụng làm nơi đỗ xe.

Thời gian gần đây, câu chuyện về cái… vỉa hè tại Hà Nội là một trong những câu chuyện được báo chí đề cập nhiều. Đó là những viên đá lát vỉa hè được cho là có độ bền 70 năm tại Thủ đô, mới sử dụng vài năm đã vỡ, thậm chí nham nhở khiến chính quyền phải thay thế trên một số tuyến phố. Điều đáng nói là tình trạng vỉa hè hư hỏng, xuống cấp nhanh chóng, liên tục phải sửa chữa, thay thế đã được đưa ra bàn luận rất nhiều nhưng vẫn chưa có… hồi kết.

Tìm hiểu nguyên nhân thì được biết, có muôn kiểu xâm hại vỉa hè như lấn chiếm để làm nơi buôn bán; xe máy “leo lên” vỉa hè di chuyển mỗi lần đường tắc mà kể cả là không tắc vẫn “leo lên” đi cho nhanh… Với nhiều người, cái vỉa hè thực sự đã trở thành nơi kiếm kế sinh nhai. Thậm chí, có người chỉ ngồi vỉa hè bán nước cũng đủ thu nhập nuôi con cái ăn học và trang trải mọi chi phí sinh hoạt của gia đình.

Đặc biệt tình trạng chiếm dụng vỉa hè làm bãi trông giữ xe ô tô đã gây ra rất nhiều hệ lụy đáng bàn. Có những tuyến phố mà vỉa hè vừa lát xong đã bị các bãi trông giữ ô tô “giày xéo”. Đây cũng là một trong những nguyên nhân chính làm gãy vỡ, sụt lún bề mặt.

Và vì vỉa hè trở thành bãi đỗ xe nên những người đi bộ ở các vỉa hè đó bị “đánh bật” xuống lòng đường. Người viết bài này đã có không dưới một lần nhìn thấy những “ông tây” cứ đứng trên vỉa hè lắc lắc cái đầu đầy vẻ thất vọng và phân vân không biết phải đi thế nào trên cái vỉa hè đã được chất đầy ắp những xe máy, xe đạp và hàng hoá của những người bán hàng… Và giải pháp cuối cùng của “ông tây” là “bắt chước” người Việt chúng ta là đi xuống lề đường với bao nhiêu nguy cơ có thể xảy ra.

Điều đáng nói, trong các tuyến vỉa hè trông giữ ô tô, có những tuyến được cấp phép, có những tuyến thì không. Vì thế, những vỉa hè không được cấp phép trông giữ ô tô mà thực hiện hoạt động này có nghĩa là nguồn lợi từ hoạt động kinh doanh này chảy vào túi các tổ chức, cá nhân riêng lẻ, còn chi phí xây dựng, sửa chữa thì người dân phải gánh chịu vì đó là tiền… thuế của dân. Đó là sự bất công, gây bức xúc cho người dân Hà Nội nói riêng, cả nước nói chung.

Chưa hết, kể cả những vỉa hè được cấp phép trông giữ xe thì người dân cũng băn khoăn với câu hỏi: Chính sách trông giữ ô tô trên vỉa hè có mâu thuẫn với chính sách chỉnh trang, thay “áo mới” cho vỉa hè hằng năm? Và đằng sau những công trình nhà nước, những quán ăn, bãi xe lấn chiếm vỉa hè có sự bảo kê của "ai đó"?

Trước phản ứng của dư luận, mới đây, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội yêu cầu rà soát tạm dừng ngay việc sử dụng hè phố làm các điểm đỗ xe ô tô, tập kết vật liệu xây dựng gây hư hỏng, lún nứt hè phố, báo cáo UBND thành phố kết quả thực hiện trong tháng 12/2022. Trong trường hợp có vi phạm cần chấm dứt ngay. Thành phố giao Sở Giao thông Vận tải, Sở Xây dựng tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm đối với các phương tiện xe ô tô tải trọng lớn đi trên hè phố, các hành vi dừng, đỗ xe trên hè phố không đúng quy định, các công trình xây dựng có hoạt động thi công làm hỏng kết cấu hè phố…

Thực hiện chỉ đạo này, trong thời gian qua, lực lượng chức năng Hà Nội đã tích cực vận động, dẹp bỏ nhiều điểm trông giữ ô tô trên vỉa hè. Nhưng ai dám chắc, sau cao điểm xử lý, vi phạm không tái diễn. Bởi cứ có cung thì sẽ có cầu. Chừng nào nhu cầu đỗ ô tô còn lớn và tiếp tục gia tăng, vẫn có thể có những người bất chấp tất cả để chiếm dụng vỉa hè vào mục đích thu lợi cá nhân. Bãi trông giữ xe tự phát trên vỉa hè cũng như mảng cỏ dại, không nhổ tận gốc, chỉ cắt ngọn, một thời gian sau, cỏ sẽ mọc lại như ban đầu.

Đáng chú ý, trong bối cảnh hiện nay, quyết định cấm dừng đỗ ô tô trên vỉa hè cũng rất cần cân nhắc thận trọng. Bởi không đỗ ô tô trên vỉa hè thì đỗ ở đâu? Nghe thì có vẻ mâu thuẫn nhưng không thể bỏ qua bởi trong khu vực nội đô, những điểm đủ tiêu chuẩn được cấp phép đỗ xe của Hà Nội chỉ chiếm có… 10% nhu cầu. Vì thế, từ trước đến nay, những bãi trông giữ ô tô tự phát, không đáp ứng tiêu chuẩn nhưng lại góp phần giải quyết một nhu cầu cũng không kém phần bứt thiết của Thủ đô. Do đó, muốn thực hiện nghiêm lệnh cấm dừng đỗ xe trên vỉa hè, Hà Nội cần phải giải được bài toán “điểm đỗ xe”.

Thiết nghĩ, Hà Nội cần đưa ra một nhóm giải pháp tổng thể, căn cơ và chắc chắn, vừa giải quyết nhu cầu cho người dân, vừa ngăn chặn hiệu quả các hình thức xâm hại vỉa hè. Không thể trông chờ vào một lệnh cấm sẽ giải quyết được những tồn tại, bất cập kéo dài nhiều năm qua. Bằng không, vỉa hè sẽ mãi mãi chỉ là “con tin” của Hà Nội trong việc tìm kiếm các giải pháp đô thị tình thế, tạm thời và vụn vặt mà thôi…/.