Lai Châu là tỉnh miền núi với đa dạng sinh thái, khí hậu thuận lợi để trồng nhiều loại cây đặc sản như: chè, lúa, cây ăn quả ôn đới... Tuy nhiên, sản phẩm nông nghiệp của tỉnh chủ yếu là sản phẩm thô, sản phẩm chế biến sâu còn rất ít, chưa khẳng định được thương hiệu. Việc hình thành các vùng sản xuất tập trung, sản phẩm chủ lực còn chậm. Sản xuất nông nghiệp hàng hóa mới chỉ phát triển tại những nơi có điều kiện về hạ tầng, giao thông; đối với các xã vùng sâu, xã biên giới của tỉnh, việc phát triển nông nghiệp hàng hóa còn hạn chế.

Do đó, tỉnh Lai Châu xác định: nông nghiệp là ngành quan trọng, là trụ đỡ của nền kinh tế, các địa phương tập trung phát triển sản phẩm nông nghiệp chủ lực, nông nghiệp hàng hóa tập trung. Dưới sự chỉ đạo của tỉnh, các xã, phường bắt đầu triển khai các dự án thí điểm công nghệ cao: vùng nguyên liệu có mã số, nhà màng trồng rau an toàn, hệ thống tưới nhỏ giọt cho đồi chè… Mục tiêu không chỉ là tăng sản lượng mà hướng tới sản phẩm tiêu chuẩn, truy xuất được nguồn gốc điều thiết yếu để tiến vào chuỗi giá trị cao hơn. Từ cách làm này, đến nay, Lai Châu hình thành các vùng sản xuất hàng hóa tập trung, sản phẩm chủ lực như: vùng lúa hàng hóa 4.000ha; vùng chè 11.000ha; vùng quế 13.000ha, mắc ca trên 7.400ha, cây ăn quả trên 8.000ha…

Ứng dụng khoa học - công nghệ là khâu đột phá để chuyển đổi từ canh tác truyền thống sang nông nghiệp công nghệ cao, nâng chất lượng và sức cạnh tranh. Hiểu được tầm quan trọng này, nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân thay đổi tư duy sản xuất, đầu tư nhà màng, đưa cơ giới hóa vào sản xuất. Cùng với đó, tỉnh hỗ trợ áp dụng công nghệ hiện đại như: tưới nhỏ giọt, tưới phun, mô hình nhà lưới, nhà kính và đưa vào sản xuất nhiều giống cây ăn quả mới. Các vùng nông nghiệp công nghệ cao được hình thành, hướng tới sản xuất an toàn, hữu cơ, đạt chuẩn VietGAP. Đến nay, toàn tỉnh có trên 6.000ha lúa áp dụng kỹ thuật canh tác lúa cải tiến (SRI), 200ha rau màu áp dụng quản lý dịch hại tổng hợp (IPM), có gần 57ha nhà màng, nhà lưới; 30ha tưới tiết kiệm; có 209,4ha cây trồng các loại được chứng nhận, trong đó, chứng nhận VietGAP với khoảng 180ha; chứng nhận GACP với cây sâm là 13,9ha; chứng nhận hữu cơ là 15,5ha.

Sau khi tìm hiểu hiệu quả của việc ứng dụng công nghệ cao trong nhà màng, nhà lưới giúp tăng năng suất, giảm lượng phân bón, từ đó, tăng thu nhập từ 35-40% so với sản xuất truyền thống, Hợp tác xã (HTX) An Bảy ở bản Hoa Vân (xã Bình Lư) là một trong những HTX tiên phong ở địa phương trong chuyển đổi đất canh tác kém hiệu quả sang sản xuất nhà màng công nghệ cao. Với diện tích 9,7ha HTX xây dựng thành công mô hình kinh tế tổng hợp như trồng cây ăn quả, gừng, dong riềng. Trong đó, 1.000m2 đầu tư làm nhà màng để trồng chuyên canh các loại rau, củ, quả. Nhờ vậy, năng suất, sản lượng đều tăng so với canh tác theo lối truyền thống. Trừ chi phí mỗi năm HTX thu nhập hơn 300 triệu đồng.

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, yêu cầu minh bạch nguồn gốc, truy xuất sản phẩm nông nghiệp ngày càng trở thành “giấy thông hành” bắt buộc để nông sản có thể vươn ra thị trường lớn. Đến nay, Lai Châu đã cấp được 36 mã số vùng trồng (trong đó có 30 mã số vùng trồng phục vụ xuất khẩu và 6 mã số vùng trồng phục vụ nội tiêu) với tổng diện tích trên 3.284ha.

Bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, trước yêu cầu đổi mới mô hình tăng trưởng nông nghiệp theo hướng xanh - tuần hoàn - bền vững, cần có các giải pháp đột phá về liên kết đầu tư, phát triển vùng sản xuất gắn với chế biến, tiêu thụ để khắc phục các tồn tại, hạn chế hiện nay, đồng thời, tạo ra sản phẩm nông sản hàng hóa chất lượng cao, có khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế. Đối với Lai Châu, tỉnh tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp; khai thác và phát huy tiềm năng, lợi thế của địa phương. Phấn đấu đến năm 2030, 100% diện tích chè sản xuất tập trung được quản lý, cấp mã số vùng trồng, mã cơ sở đóng gói, truy xuất nguồn gốc; có 2.400ha chè, 1.500ha lúa, 10.500ha mắc ca, 2.800ha quế, 2.500ha cây ăn quả theo hình thức sản xuất an toàn, hữu cơ; 70% trang trại và 50% HTX trên địa bàn tỉnh được tiếp cận với các quy trình quản lý, sử dụng chất thải, công nghệ xử lý tái chế, tải sử dụng phụ phẩm trong nông nghiệp. Lượng phân bón hữu cơ công nghiệp, thuốc bảo vệ thực vật sinh học sử dụng chiếm tối thiểu 30%; phấn đấu có trên 50% diện tích lúa, chè, cây ăn quả, rau màu… tại các vùng sản xuất hàng hóa tập trung được áp dụng đầy đủ IPHM.

Việc mạnh dạn ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất tạo hướng đi mới, góp phần đưa sản phẩm nông nghiệp từng bước chuyển dịch từ số lượng sang chất lượng, nâng cao giá trị sản xuất, giảm chi phí và giảm những tác động xấu đến môi trường để các sản phẩm nông sản của Lai Châu sẽ không còn là “nông sản địa phương” mà trở thành “hàng hoá giá trị cao” trên thị trường trong nước và quốc tế.