Văn hóa
Lễ hội Then Kin Pang: Linh hồn của người Thái trắng
Hồng Vân
Nhấn để tìm kiếm tin cùng tác giả
Thứ tư, 22/09/2010 08:29
lc-icon - (BLC) – Lễ hội Then Kin Pang là nét văn hoá đặc sắc, là hình thức diễn xướng dân gian độc đáo của dân tộc Thái trắng khu vực Mường So, huyện Phong Thổ.

Dòng Nậm Na ngàn đời vẫn chảy

Suối Nậm So vẫn oằn gánh nặng phù sa…
Qua bao thăng trầm biến cố của lịch sử dân tộc, người Thái đã đúc kết được kho tàng văn hoá văn nghệ phong phú, đa dạng, giàu bản sắc. Thể hiện sự trường tồn qua thời gian với ý nghĩa tâm linh to lớn là Lễ hội “Then Kin Pang” – được ví như linh hồn của người Thái trắng ở khu vực Mường So, huyện Phong Thổ.
Thi té nước tại Lễ hội.
Khi những cơn mưa cuối xuân, đầu hạ về; lúa trên đồng đang thì trổ bông; hoa Bó mạ nở vàng khắp các triền đồi, ven bờ suối thì người dân nơi đây lại nô nức trẩy hội Then Kin Pang. Lễ hội diễn ra trong 3 ngày, 3 đêm vào trung tuần tháng 3 âm lịch hàng năm.
Theo truyền thuyết của dân tộc Thái trắng kể lại rằng: Sau Pô Phà (vua trời) là Then. Các vị Then đều có lòng bao dung độ lượng, yêu thiên nhiên cỏ cây, con người. Vì vậy vua trời đã phái các thần Then xuống hạ giới đầu thai thành người phàm trần để cứu nhân độ thế. Ai đau ốm thì được Then cho thuốc. Người nào gặp rủi ro, vận hạn Then sẽ cầu phúc cho tai qua nạn khỏi. Then cũng là người đại diện để cầu nguyện các vị thần linh trên trời tạo phúc cho dân, ban cho mưa thuận gió hoà, mùa màng bội thu, bản Mường yên vui no ấm. Đây cũng là ngày các Lụ liệng - Lụ hương (tức là những người con nuôi được Then cầu hồn, chữa bệnh) dâng lễ tạ ơn Then.
Bàn thờ Then được trang trí rực rỡ, nhiều màu sắc. Hoa Bó mạ là lễ vật chủ đạo. Vì loài hoa này được xem là biểu tượng của Then Kin Pang – có hoa Bó mạ mới có ngày hội Then.
Người Thái có câu:
Bó pục púng Then cả
Bó mạ púng Then sương
(Hoa bưởi nở Then sướng
Hoa Bó mạ nở Then vui).
Ngoài ra, trên bàn thờ còn có con én gấp bằng giấy màu, đàn tính tẩu, quả còn; trên mâm có một con lợn, một con gà luộc để nguyên con, xôi nếp, rượu, nước... Các lễ vật cúng đã thể hiện sự đầy đủ của vạn vật cỏ cây hoa lá, để báo hiệu một năm mới no đủ, tươi mới đã về.
Ngoài ra, Then Kin Pang bao giờ cũng có một mâm lễ cúng tạ ơn những người có công lập bản dựng Mường; tạ ơn những vị anh hùng đã có công đánh giặc giữ Mường.
Mọi người đến với lễ hội đều tâm niệm thắp hương lên bàn thờ Then để cầu nguyện một năm may mắn, cuộc sống an lành, gia đình hạnh phúc. Các gia đình có người chết cũng dâng các lễ vật để nhờ Then xin với các vị thần linh cho các hồn ma về hưởng.
Ngày đầu tiên làm lễ, ông (bà) Then kiêng kị không ăn thịt các con vật; các cô gái được chọn làm Sao chẩu phải có sắc đẹp và chưa chồng để hầu hạ các vị thần xuống trần gian vui chơi.
Bước vào hành lễ, người đủ tiêu chuẩn được dân bản bầu ra mặc trang phục của Then, tay đánh đàn tính tẩu trông uy nghi như một vị tướng.
Những hành động dâng hoa, dâng lễ, mời rượu, cùng những lời diễn xướng của Then như đối thoại được với các đấng thần linh tối cao trên trời. Con người đã làm cho thiên nhiên say đắm. 
Kết thúc phần lễ, Then và các Sao chẩu múa điệu quát bó héo (quét hoa tàn):
Hoa héo hoa về gốc
Hoa úa hoa về thân
Tất cả cây cối chết trơ
Nhưng hoa vẫn nảy mầm.
Đó là niềm tin vào sự luân hồi bất diệt. Con người chết đi không phải là chết mà vẫn còn tiếp tục sống ở thế giới mới, cũng như những bông hoa kia héo tàn lại trở về với thân, cây lại đâm chồi nảy lộc. Cũng như quá khứ không mất mà luôn hiện hữu ở trong chúng ta.
Bước vào phần Hội, mọi người cùng nắm tay nhau đoàn kết chất ngất điệu xoè:
Không múa hát thì lúa nương không mảy hạt,
 Hoa không kết trái,
Gái không tìm được đôi,
Trai không tìm được bạn.
Như vậy, Then Kin Pang là dịp để trai bản, gái mường gặp gỡ và thể hiện mình qua những câu hát, điệu múa. Sau lễ hội, nhiều đôi trai gái đã nên vợ chồng.
Lễ hội Then có sức mạnh lan toả ra một vùng và thu hút các dân tộc khác cùng tham gia. Người Thái ở Mường Là, huyện Kim Bình, Vân Nam (Trung Quốc) ở xa cũng về dự hội; người Mông từ núi cao xuống; người Dao ở bản bên sang… Đàn ông thì mang theo dây song dài để chơi trò chặc vai (kéo co), phụ nữ thì mang theo quả còn, én cáy để cùng chơi với chị em người Thái. Đây cũng chính là hạt nhân để cố kết cộng đồng các dân tộc. Qua đó tạo ra sức mạnh to lớn để xây dựng, phát triển bản mường, chống giặc ngoại xâm và thiên tai.
Trong hai ngày còn lại, các già bản, già mường ngồi trong nhà Then kể cho con cháu nghe về lịch sử bản mường, kể về các anh hùng có công đánh giặc giữ Mường. Còn lớp trung niên, nam thanh nữ tú thì múa hát, chơi các trò chơi dân gian như: ném còn, tó má lẹ, kéo co, đẩy gậy, té nước, bơi lội.
Các trò chơi được mọi người tham gia hào hứng với mong ước chinh phục tự nhiên, cầu có sức khoẻ cường tráng. Đồng thời cũng thể hiện sự khéo léo, tài giỏi và gắn bó giữa các thành viên trong cộng đồng thôn bản.
Đến với lễ hội chúng ta còn được thưởng thức những món ăn dân gian truyền thống của người Thái như: cơm lam, rau gai, cà rừng, cá bống nướng, ve sầu, bọ xít, dế mèn… bỏ vào miệng nhai kỹ ta mới thấy được vị thơm ngon của từng món ăn, mang đậm hương rừng Tây Bắc. Đồng thời, ta cũng thấy được đôi bàn tay khéo léo của người phụ nữ Thái.
Lễ hội Then Kin Pang là nét văn hoá đặc sắc, là hình thức diễn xướng dân gian độc đáo, góp phần vào việc xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
 
Ý kiến bạn đọc

Tin đọc nhiều

Có thể bạn quan tâm
Tin cùng chuyên mục
Lai Châu đẩy mạnh phát triển du lịch thông minh
Lai Châu đẩy mạnh phát triển du lịch thông minh
Du lịch
13/10/2025 22:46
Những năm gần đây, tỉnh Lai Châu đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt công tác chuyển đổi số trong lĩnh vực du lịch, thể hiện qua việc ban hành nhiều văn bản chỉ đạo và chính sách thiết thực nhằm khuyến khích, thu hút đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển, đặc biệt, ưu tiên ứng dụng công nghệ số vào hoạt động du lịch - dịch vụ. Nhờ những bước đi đồng bộ và đúng hướng, du lịch Lai Châu đang ghi nhận chuyển biến tích cực với lượng khách đến tham quan, trải nghiệm ngày một tăng, khẳng định sức hút ngày càng lớn của địa phương trên bản đồ du lịch Tây Bắc nói riêng và cả nước nói chung.
Giữ gìn nghề truyền thống đan lát
Giữ gìn nghề truyền thống đan lát
Văn hóa
12/10/2025 14:35
Trong số các nghề truyền thống được lưu truyền, giữ gìn của người Khơ Mú có nghề đan lát. Hình ảnh bên chái nhà, góc sân, đàn ông, đàn bà cười, nói ngồi đan những chiếc gùi, mâm, rổ, nong… đã trở nên quen thuộc trong cuộc sống hằng ngày của bà con.
Lai Châu bảo tồn bản sắc văn hoá dân tộc Thái
Lai Châu bảo tồn bản sắc văn hoá dân tộc Thái
Văn hóa
11/10/2025 07:37
Trong bức tranh đa sắc màu văn hóa của 20 dân tộc ở Lai Châu, dân tộc Thái có dân cư đông nhất (chiếm trên 31% dân số toàn tỉnh); có lịch sử lâu đời với kho tàng phong tục, tập quán, lễ hội, trang phục, văn nghệ, ẩm thực, trò chơi dân gian phong phú. Chính vì vậy, đồng bào người Thái luôn tự hào và nâng cao ý thức, trách nhiệm bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trước những biến đổi của đời sống hiện đại.
Giữ gìn nét đẹp văn hóa dân tộc Mông
Giữ gìn nét đẹp văn hóa dân tộc Mông
Văn hóa
07/10/2025 22:39
Dân tộc Mông ở xã Sin Suối Hồ còn lưu giữ nhiều nét đẹp văn hóa truyền thống, có thể kể đến như trang phục, trò chơi dân gian, nghi lễ, tập quán…, đến nay, các nét đẹp đó vẫn được duy trì, phát huy. Đó là kết quả từ những cách làm hiệu quả, kịp thời của cấp ủy, chính quyền xã và sự đồng thuận của Nhân dân.
Vui tết Trung thu
Vui tết Trung thu
Văn hóa
07/10/2025 11:12
Tối 6/10, Nhóm Cháo từ thiện Lai Châu phối hợp cùng Hội Chữ thập đỏ tỉnh, Chi đoàn Phòng Quản lý xuất nhập cảnh (Công an tỉnh); Chi đoàn Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh; Trường Phổ thông DTBT Tiểu học và THCS Nùng Nàng và các mạnh thường quân tổ chức chương trình “Vui Tết Trung thu năm 2025 ” cho gần 700 học sinh Trường Phổ thông DTBT Tiểu học và THCS Nùng Nàng.
Nơi chắp cánh đam mê sáng tạo
Nơi chắp cánh đam mê sáng tạo
Văn hóa
26/09/2025 09:17
Câu lạc bộ (CLB) khâu, thêu “Nắng” Trường Tiểu học và Trung học cơ sở (TH&THCS) Sùng Phài (phường Đoàn Kết) là 1 trong 40 câu lạc bộ giữ gìn bản sắc dân tộc theo Quyết định số 1405/KH-SGDĐT ngày 4/7/2022 của Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT). Đến nay, CLB đã góp phần phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc gắn với phát triển du lịch tại địa phương, là nơi chắp cánh đam mê sáng tạo cho học sinh.
Chương trình văn nghệ “Bài ca Đại đoàn kết”
Chương trình văn nghệ “Bài ca Đại đoàn kết”
Văn hóa
24/09/2025 10:18
Tối 23/9, tại Trung tâm Hội nghị - Văn hóa phường Đoàn Kết, Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam phường Đoàn Kết và phường Tân Phong tổ chức chương trình văn nghệ với chủ đề “Bài ca Đại đoàn kết” chào mừng Đại hội Đại biểu MTTQ Việt Nam phường Tân Phong, phường Đoàn Kết lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030.
Làn điệu dân ca, dân vũ ngân vang trên rẻo cao
Làn điệu dân ca, dân vũ ngân vang trên rẻo cao
Văn hóa
24/09/2025 08:22
Tại tỉnh Lai Châu, nơi có hơn 20 dân tộc cùng sinh sống, kho tàng dân ca, dân vũ là sợi dây gắn kết cộng đồng, đồng thời là “hồn cốt” của núi rừng Tây Bắc. Nhiều xã, bản không chỉ lớp người cao tuổi mà thế hệ trẻ đang trở thành hạt nhân giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, để những làn điệu dân ca, dân vũ mãi ngân vang trên rẻo cao.

Đọc báo in

Báo Lai Châu Số 3088 ngày 03/11/2025
Báo Lai Châu Số 3087 ngày 31/10/2025
Báo Lai Châu Số 3086 ngày 30/10/2025
Báo Lai Châu Số 3085 ngày 29/10/2025
Báo Lai Châu Số 3084 ngày 27/10/2025
Báo Lai Châu Số 3083 ngày 24/10/2025
Báo Lai Châu Số 3082 ngày 23/10/2025
Báo Lai Châu Số 3081 ngày 22/10/2025
Báo Lai Châu Số 3080 ngày 20/10/2025
Báo Lai Châu Số 3079 ngày 17/10/2025