Theo kế hoạch, vụ đông xuân năm nay, huyện Phong Thổ gieo cấy 738ha lúa. Với các giống chủ yếu là lúa lai, lúa thuần, đặc sản địa phương như: Nghi hương 2308, xuyên hương 178, LC25, bắc thơm số 7, hương thơm số 1, IR64, tẻ râu. Lúa được gieo cấy theo 3 trà chính: trà sớm gieo mạ từ 15-31/12/2023, cấy từ 5-20/1/2024; trà trung gieo mạ từ 1-18/1, cấy từ 21/1-10/2; trà muộn gieo mạ từ 19/1-10/2, cấy từ 15-29/2/2024.
Để đảm bảo đúng khung lịch thời vụ, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) huyện phối hợp với các xã, thị trấn tuyên truyền, vận động nhân dân tập trung tối đa máy móc, nhân lực làm đất chuẩn bị gieo cấy; lựa chọn giống, gieo và chăm sóc mạ cẩn thận. Tuy nhiên, thời gian qua, thời tiết trên địa bàn diễn biến phức tạp, có những ngày trời rét, nhiệt độ giảm sâu làm ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng, phát triển của cây mạ, nhất là mạ mới gieo.
Trước tình hình đó, Phòng NN&PTNT tham mưu UBND huyện ban hành Công văn số 17/UBND-NN ngày 4/1/2024 về việc đẩy nhanh tiến độ sản xuất lúa vụ đông xuân 2023-2024 trên địa bàn huyện. Theo đó, yêu cầu UBND các xã chỉ đạo, hướng dẫn nhân dân thực hiện các biện pháp phòng, chống rét cho cây trồng, nhất là mạ, lúa mới cấy. Chỉ gieo mạ vào những ngày nắng ấm (nhiệt độ trên 150C), áp dụng che phủ nilon 100% diện tích mạ để chống rét và hạn chế sự truyền virút lùn sọc đen hại lúa. Khi thời tiết rét đậm, rét hại kéo dài giữ đủ ẩm, bón thêm phân chuồng hoai mục, tro bếp, phân lân, tuyệt đối không bón thúc đạm cho mạ. Có kế hoạch gieo mạ dự phòng với tỷ lệ 5-10% bằng các giống lúa ngắn ngày để ứng phó kịp thời do rét đậm, rét hại gây ra. Với sự vào cuộc từ huyện đến xã, bà con chủ động trong việc gieo và chăm sóc mạ.

Nông dân xã Khổng Lào (huyện Phong Thổ) che phủ nilon phòng, chống rét cho mạ.

Chị Trần Thị Thủy - Phó trưởng Phòng NN&PTNT huyện cho biết: Hiện nay, 100% diện tích mạ trà sớm và trà trung đã được bà con gieo xong, đang tiếp tục làm đất gieo mạ trà muộn. Nông dân đã biết dùng nilon che phủ luống mạ; bón bổ sung tro bếp, phân chuồng hoai mục lên mặt luống giúp cây mạ cứng cáp, chống rét tốt hơn; ruộng mạ luôn được duy trì mực nước phù hợp để giữ ấm... Đến nay, mọi công tác phòng, chống rét cho mạ đang được bà con các địa phương nghiêm túc thực hiện, cơ bản diện tích mạ đang sinh trưởng, phát triển tốt.
Đến thăm cánh đồng xã Khổng Lào những ngày này, chúng tôi được hòa vào không khí lao động hối hả của nông dân. Điều đáng chú ý là luống mạ nào cũng được che phủ nilon cẩn thận, bên trong mạ phát triển tốt.
Ông Pờ Văn Xuân ở bản Cang chia sẻ: Năm nay, gia đình tôi cấy 1.400m2 lúa. Để có một vụ lúa đông xuân thắng lợi cùng với làm đất, tôi gieo mạ đúng lịch chính quyền đã thông báo (đầu tháng 1). Rút kinh nghiệm từ những năm trước, tôi chủ động mua nilon về che phủ luống mạ. Những ngày đầu thì che phủ kín hết luống mạ, gieo khoảng 10 ngày, nếu trời ấm mới mở cho thoáng. Hằng ngày vào cuối các buổi chiều, tôi đều ra ruộng kiểm tra kết hợp điều tiết lượng nước cho mạ phát triển. Hiện, mạ phát triển tốt, chờ đủ ngày để cấy.
Tương tự, gia đình chị Lành Thị Thanh ở bản Cang cũng dành nhiều thời gian, công sức chăm sóc mạ trong những ngày trời mưa, nền nhiệt giảm sâu. Áp dụng đúng kỹ thuật, mạ không có sâu bệnh, lên xanh, cứng cây, sẵn sàng cấy 1.000m2 lúa trong cuối tháng 1.
Trao đổi thêm với ông Teo Văn Thín - Chủ tịch UBND xã Khổng Lào chúng tôi được biết, vụ đông xuân năm nay, xã gieo cấy 103ha lúa. Ngay từ đầu vụ, xã đã chỉ đạo các bản vận động nhân dân làm đất, áp dụng các biện pháp phòng, chống rét cho cây mạ. Vào cuối buổi chiều, khi nhiệt độ xuống thấp, hướng dẫn bà con tăng cường kiểm tra mạ để phát hiện sớm các loại sâu bệnh, xử lý kịp thời, đảm bảo có đủ mạ cho toàn bộ diện tích ruộng.
Thời gian tới, dự báo thời tiết còn tiếp tục diễn biến phức tạp, nền nhiệt tiếp tục giảm sâu, có nơi rét đậm, rét hại, Phòng NN&PTNT huyện khuyến cáo nông dân thực hiện theo hướng dẫn sản xuất. Đặc biệt, chỉ gieo mạ trà muộn vào những ngày trời ấm; quan tâm lượng nước trong ruộng. Đối với diện tích mạ trà trung, tiếp tục kiểm tra thường xuyên, giữ ấm để mạ phát triển, đảm bảo cây khỏe, hướng đến vụ đông xuân thắng lợi.