Lenin diễn thuyết trước các chiến sĩ cách mạng Hồng vệ binh tại Quảng trường đỏ Moscow trong Cách mạng Tháng Mười Nga. Ảnh: Internet 

Ngày 11-3-1917, tại nước Nga đã nổ ra một cuộc cách mạng, lịch sử gọi là “Cách mạng Tháng Hai’’. Cách mạng Tháng Hai đã lật đổ sự thống trị chuyên chế của Sa Hoàng, nhưng xuất hiện hai chính quyền cùng tồn tại. Một là Chính phủ lâm thời của giai cấp tư sản và địa chủ, hai là Xô Viết đại biểu công nhân và binh lính của quần chúng nhân dân. Ngày 16-4, Lenin từ nước ngoài trở về Petrograd, thủ đô nước Nga. Sau khi ra khỏi nhà ga, ông xuất hiện trên một chiếc xe bọc thép giữa tiếng hoan hô chào mừng của đám đông quần chúng. Tại đây, ông kêu gọi nhân dân giành lấy thắng lợi cho cách mạng xã hội chủ nghĩa và đưa ra khẩu hiệu “Toàn bộ chính quyền thuộc về Xô Viết’’. Ngày 16-7, hàng ngàn công nhân và binh lính đã giương cao biểu ngữ “Đả đảo chiến tranh!’’, “Đả đảo 10 Bộ trưởng tư sản!’’, “Toàn bộ chính quyền thuộc về Xô viết!” tiến hành một cuộc biểu tình thị uy rầm rộ. Chính phủ lâm thời đã đàn áp cuộc biểu tình bằng bạo lực hòng chấm dứt tình trạng cùng song song tồn tại của hai chính quyền. Sau đó, Tổng tư lệnh quân đội Nga, Tướng Kornilov đã điều quân về Petrogad, nhằm lật đổ Chính phủ lâm thời, đồng thời tiêu diệt chính quyền Xô Viết, xây dựng thể chế quân sự độc tài. Trước tình thế đó, Đảng Bolshevik do Lenin lãnh đạo đã tổ chức nhân dân đập tan kế hoạch phản loạn này. Mặt khác, thấy tình thế không ổn, Chính phủ lâm thời đã câu kết với quân Đức, mượn tay để bóp chết chính quyền cách mạng của giai cấp công nông.

Tối 29-l0, trong một ngôi nhà gác hai tầng ở ngoại ô Petrograd, ban lãnh đạo Đảng Bolshevik đã tổ chức một cuộc họp quan trọng. Lenin phát biểu thẳng thắn tại hội nghị: “Tình thế rất rõ ràng: hoặc là chuyên chính của Kornilov hoặc là chuyên chính của giai cấp vô sản và nông dân’’. Lenin chủ trương phải khởi nghĩa ngay lập tức. Hội nghị nhanh chóng tán thành đề nghị của Lenin và thành lập một trung tâm quân sự cách mạng để lãnh đạo cuộc khởi nghĩa. Ngày 6-11 (lịch Nga là 24-l0), trên đường phố Petrograd bán đầy những tờ báo đăng tin Chính phủ lâm thời chuẩn bị tấn công Bolshevik. Bước đầu tiên của kế hoạch đó là đóng cửa tờ báo “Tiếng nói công nhân’’, Cơ quan Trung ương của Đảng Bolshevik. 10 giờ sáng, Thủ tướng Chính phủ lâm thời Kerenski đắc ý tuyên bố với các Bộ trưởng trong Cung điện Mùa Đông: “Bolshevik không thể tuyên truyền lật đổ chính phủ được nữa”. Tuy nhiên, ngay chiều hôm đó, những người Bolshevik đã chiếm lại được xưởng in báo “Tiếng nói công nhân”. Kerenski ra lệnh giới nghiêm toàn thành phố. Các cửa hàng đều đóng cửa, các ngân hàng nghỉ việc. Lúc bấy giờ, các lãnh tụ của Đảng Bolshevik đều tập trung ở điện Smolniy.

Sáng sớm ngày 7-11 (lịch Nga là ngày 25-l0) bắt đầu cuộc chiến đấu giành chính quyền. Đội xích vệ Bolshevik đã chiếm được bưu điện, ga xe lửa, nhà máy điện, trạm điện thoại. 11 giờ sáng, những người Bolshevik dùng điện đài trên Tuần dương hạm Aurora (Rạng Đông) để phát đi ‘’Bức thư gửi các công dân Nga’’ của Lênin, tuyên bố chính quyền Nhà nước đã thuộc về Xô Viết công nhân và binh lính Petrograd. Tuần dương hạm Rạng Đông trên sông Neva ở thủ đô Petrograd bắn một phát đại bác. Tiếng súng của chiến hạm Rạng Đông đã tuyên bố với toàn nhân loại về một kỷ nguyên mới, một Nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới đã ra đời. Ngay sau đó, cuộc chiến đấu đánh chiếm Cung điện Mùa Đông bắt đầu. Tiếp theo tiếng pháo, đội xích vệ và anh em thuỷ thủ đã xông vào Cung điện Mùa Đông, trụ sở của Chính phủ lâm thời. Phần lớn các quan chức của Chính phủ lâm thời đều bị bắt. Thủ tướng Chính phủ lâm thời Kerenski đã bỏ trốn. 2 giờ sáng ngày hôm sau, quân khởi nghĩa đã hoàn toàn chiếm lĩnh được Cung điện Mùa Đông. Cách mạng thắng lợi, Đại hội Xô Viết toàn Nga lần thứ hai đã bầu ra được Chính phủ cách mạng mới, do Lenin làm Chủ tịch. Nhà nước chuyên chính vô sản đầu tiên trên thế giới đã ra đời.

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười Nga đã làm rung chuyển thế giới. Chủ nghĩa Mác - Lenin cũng theo tiếng súng của chiến hạm Rạng Đông lan truyền trên khắp các châu lục Âu, Á và Mỹ Latinh. Nhờ ảnh hưởng của Cách mạng Tháng Mười, sau đó, trên thế giới có nhiều nước đi trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội. Tinh hoa và giá trị thời đại của cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga vẫn tỏa sáng và là một nguồn động lực lớn khơi dậy tinh thần cách mạng của những người cộng sản và nhân dân tiến bộ trên toàn thế giới, trong đó có nhân dân Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam trên con đường đấu tranh giành độc lập cho dân tộc, đổi mới phát triển đất nước và hội nhập quốc tế ngày nay.