Xã Khun Há có hai bản du lịch cộng đồng tiêu biểu là Bản Thẳm và bản Lao Chải 1. Cả hai bản đều mang trong mình nét đẹp hoang sơ, bình dị của miền sơn cước, đồng thời, gìn giữ được bản sắc văn hóa đặc trưng của mỗi dân tộc, tạo nên sức hấp dẫn riêng biệt đối với du khách gần xa.

Bản Thẳm nằm giữa không gian núi rừng thơ mộng, là nơi sinh sống lâu đời của đồng bào dân tộc Lự - một trong những cộng đồng còn lưu giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống độc đáo.

Bản Lao Chải 1 lại mang một sắc thái khác, đậm đà bản sắc của đồng bào Mông vùng cao. Nằm tựa lưng vào núi, nhìn xuống những thung lũng mờ sương, bản Lao Chải 1 gây ấn tượng bởi những nếp nhà gỗ giản dị, con đường đá được chính những bàn tay chăm chỉ, khéo léo của người dân tạo nên. Đến đây, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, mà còn có cơ hội trải nghiệm các hoạt động sinh hoạt thường ngày như: giã bánh dày, thêu váy áo truyền thống, chế tác nhạc cụ, hay tham gia các lễ hội mang đậm nét văn hóa dân tộc Mông.

Hiện, cả 2 bản du lịch cộng đồng của Khun Há đều đang từng bước phát huy tiềm năng du lịch gắn với xây dựng nông thôn mới. Người dân tích cực tham gia làm du lịch, mở rộng các dịch vụ lưu trú homestay, bảo tồn kiến trúc truyền thống và gìn giữ môi trường sinh thái. Nhờ vậy mà Khun Há không chỉ trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài tỉnh, mà còn là minh chứng cho mô hình phát triển du lịch cộng đồng bền vững, góp phần nâng cao đời sống, giữ gìn bản sắc và làm giàu thêm “hồn quê” nơi vùng cao Tây Bắc.

Nhờ phát triển du lịch cộng đồng gắn với xây dựng nông thôn mới, bản du lịch cộng đồng Lao Chải 1 (xã Khun Há) ngày càng thu hút nhiều du khách tới tham quan, trải nghiệm. 

Đến bản Lao Chải 1, du khách không khỏi ngỡ ngàng trước vẻ đẹp mộc mạc mà tinh tế của con đường đá dẫn vào bản. Điều đặc biệt, con đường ấy không phải do máy móc hiện đại tạo nên, mà là thành quả của những ngày tháng cần mẫn, khi người dân nơi đây nhặt từng viên đá cuội, ghép nối bằng đôi bàn tay khéo léo và tình yêu quê hương. Hai bên lối nhỏ, những chậu địa lan, khóm hoa rực rỡ đua nhau khoe sắc, điểm tô cho bức tranh làng bản thêm sinh động. Không cần đến những công trình hoành tráng hay cảnh quan nhân tạo, Lao Chải 1 vẫn cuốn hút bằng vẻ đẹp giản dị, được tạo nên từ chính sự chăm chút, vun đắp thầm lặng của người dân.

Vào mỗi dịp cuối tuần, bà con lại cùng nhau quét dọn đường bản, trồng thêm hoa và cây cảnh, giữ cho không gian luôn sạch đẹp, tươi mới. Chính những việc làm nhỏ bé ấy đã góp phần gìn giữ và tô điểm thêm cho bản làng.

Được biết, bản Lao Chải 1 hiện có 47 hộ dân với hơn 250 nhân khẩu, 100% là đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Trước đây, cuộc sống của người dân trong bản chủ yếu dựa vào nông nghiệp, thu nhập bấp bênh, đời sống còn nhiều khó khăn. Những năm gần đây, nhờ chủ trương đúng đắn trong xây dựng nông thôn mới gắn với phát triển du lịch cộng đồng, Lao Chải 1 đã có bước chuyển mình mạnh mẽ. Người dân được tuyên truyền, tập huấn kỹ năng làm du lịch, dần thay đổi tư duy sản xuất từ nông nghiệp thuần túy sang phát triển dịch vụ bền vững.

Đến nay, trong bản đã có 8 hộ mạnh dạn đầu tư mô hình homestay với cơ sở vật chất khang trang, đa dạng loại hình lưu trú từ phòng đơn đến phòng tập thể, đáp ứng nhu cầu nghỉ dưỡng, khám phá và trải nghiệm văn hóa của du khách trong và ngoài nước. Sự phát triển của du lịch cộng đồng không chỉ mang lại nguồn thu ổn định, nâng cao đời sống cho người dân, mà còn góp phần gìn giữ, lan tỏa các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Mông. Nhờ đó, bản Lao Chải 1 từng bước khẳng định vị thế là điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch của tỉnh Lai Châu. Năm 2024, bản Lao Chải 1 đã vinh dự được công nhận là bản du lịch cộng đồng đạt chuẩn OCOP 3 sao, đây là minh chứng rõ nét cho sự đổi thay từ chính tinh thần đoàn kết và khát vọng vươn lên của người dân nơi đây.

Thời gian qua, nhằm xây dựng nông thôn mới gắn với phát triển du lịch bền vững, xã Khun Há đã tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân tại 2 bản du lịch cộng đồng tích cực giữ gìn vệ sinh môi trường, thường xuyên quét dọn đường bản; trồng hoa, cây cảnh tạo cảnh quan sáng - xanh - sạch - đẹp.

Cùng với đó, định hướng cho người dân phát triển mô hình homestay để đón khách lưu trú; khuyến khích mở rộng các dịch vụ đi kèm như: ẩm thực dân tộc, quán café, bán đồ lưu niệm;  trưng bày các sản phẩm nông sản đặc trưng của địa phương như: mật ong, chè rừng... để bán cho du khách. Những hoạt động này không chỉ góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, mà còn tạo động lực thúc đẩy du lịch cộng đồng phát triển theo hướng thân thiện và bền vững.

Với những cách làm sáng tạo trong xây dựng nông thôn mới gắn với phát triển du lịch cộng đồng, xã Khun Há đã từng bước nâng cao các tiêu chí về thu nhập và môi trường, tạo sinh kế bền vững cho người dân. Những chuyển biến tích cực ấy không chỉ góp phần xóa đói, giảm nghèo mà còn mở ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương, hướng tới một vùng quê giàu đẹp, văn minh và đậm đà bản sắc dân tộc.