Chuyển đổi số “mở lối” cho kinh tế về bản

Cùng với tích cực hoạt động ổn định sau sáp nhập, chính quyền 2 cấp tại tỉnh Lai Châu đang triển khai nhiều cách làm sáng tạo, biến chuyển đổi số thành động lực cho bứt phá, kinh tế phát triển nhanh, mạnh hơn. Trưởng bản dùng zalo thông tin những sự kiện, hoạt động, hay những văn bản mới đến người dân nhất là những thông tin được đông đảo người dân quan tâm như: khung lịch thời vụ, công tác phòng chống dịch bệnh cho cây trồng, vật nuôi. Thanh niên, phụ nữ ứng dụng công nghệ livestream quảng bá, bán đặc sản quê hương trên các nền tảng mạng xã hội. Nhiều người dân đã biết sử dụng điện thoại thông minh đặt mua phân bón, giống cây trồng tại các địa điểm uy tín trên trang mạng xã hội... Đó là cuộc cách mạng từ sự thay đổi nhận thức tới hành động của người dân, được khơi nguồn từ sự vào cuộc trực tiếp của cấp ủy, chính quyền - những người dám đến, dám nghe, dám làm.

Lần đầu chứng kiến một phiên livestream giới thiệu nông sản địa phương, tôi đã cảm nhận được sự đổi thay của người nông dân Lai Châu. Từ những người quanh năm chỉ quen gùi ngô, hái chè, nay đã tự tin đứng trước ống kính, mời chào sản phẩm quê mình bằng giọng nói rộn ràng, ánh mắt sáng lên niềm tin mới. Mỗi gói chè, túi gạo, thảo quả, mắc ca… không chỉ là hàng hóa mà còn mang theo câu chuyện của núi rừng Lai Châu.

Chúng tôi về Dào San, một xã biên giới với 97% đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Nhờ chủ động ứng dụng chuyển đổi số đã giúp xã rút ngắn thời gian và nâng cao hiệu quả trong giải quyết công việc. Ông Trần Ngọc Khẩn - Phó Chủ tịch UBND xã Dào San chia sẻ: “Không chỉ sâu sát cơ sở để nắm tình hình, giúp nhân dân phát triển kinh tế, xã còn lên kế hoạch bảo tồn giống chè cổ thụ và phát triển cây dược liệu dưới tán rừng (xã phấn đấu trồng được 150ha sâm Lai Châu vào năm 2030). Các chủ trương, kế hoạch, mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của xã đều được triển khai qua zalo nhóm để bà con nắm được cùng chung tay thực hiện”.

Điểm nhấn trong phát triển nông nghiệp của xã là đưa các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao vào sản xuất. Xã triển khai mô hình liên kết chuỗi với sự tham gia của người dân - doanh nghiệp chế biến đồ uống đóng hộp đối với quả chanh leo; tổng kinh phí trên 900 triệu đồng từ nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi… Qua đó tạo điều kiện để xã chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nâng cao nguồn thu nhập cho người dân.

Song song với đó, xã chỉ đạo các tổ chức đoàn thể hướng dẫn người dân phát triển mô hình kinh tế phù hợp. Rà soát, xét duyệt nhu cầu vay vốn của các hộ nghèo, cận nghèo và hộ mới thoát nghèo lập hồ sơ vay vốn ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội. Anh Vàng A Cu - bản Sểnh Sảng A, xã Dào San nói: “Trước tôi chỉ trồng trọt chăn nuôi chưa cần nhiều vốn, nhưng khi quyết định làm du lịch sinh thái tôi cần nhiều vốn nên mạnh dạn vay ngân hàng. Được cán bộ xã tận tình hướng dẫn tôi vay vốn rất nhanh, cùng với số tiền của gia đình đầu tư 150 triệu đồng làm chòi ngắm cảnh, chòi nghỉ chân, nhà ăn, nhà nướng, xấy thịt phục vụ du khách. Tôi cũng trồng đào, lê, dâu tây xung quanh. Trung bình điểm du lịch của gia đình thu hút 250 lượt khách/tháng với giá vé 20.000 đồng/người. Ngoài ra, cán bộ xã còn hướng dẫn gia đình tôi cách livestream về khu nghỉ dưỡng và các loại đặc sản chào bán trên zalo, facebook… góp phần nâng tổng thu nhập của gia đình đạt gần 100 triệu đồng mỗi năm. Cuộc sống khá giả ổn định, con cái cũng có điều kiện ăn học đầy đủ, chúng tôi rất phấn khởi, cảm ơn Đảng, Nhà nước rất nhiều”.

Còn anh Lý De Cà - Trưởng bản U Ní Chải (xã Dào San) chia sẻ: “Mỗi cuộc họp bản giờ chúng tôi không chỉ bàn chuyện nương rẫy, mà còn nói chuyện số hóa, đầu ra sản phẩm, học nghề online, kết nối thị trường, làm sao để nông sản địa phương có thể đến được với mọi miền đất nước".

Chuyển đổi số không chỉ là xu thế tất yếu, mà đang thực sự mở ra một lối đi mới cho kinh tế cho các bản vùng cao ở Lai Châu. Từ những mô hình điển hình của doanh nghiệp, hợp tác xã đến sự chủ động của người dân, công nghệ số đã và đang làm thay đổi phương thức sản xuất, quản lý và tiêu thụ sản phẩm, giúp nâng cao giá trị hàng hóa, kết nối thị trường, tạo thêm việc làm và thu nhập ổn định. Đó chính là nền tảng để kinh tế bản vùng cao từng bước thoát khỏi tình trạng manh mún, tiến tới chuyên nghiệp, hiện đại và bền vững hơn. Thành công bước đầu ấy khẳng định: khi có quyết tâm chính trị, sự đồng hành của chính quyền và tinh thần sáng tạo của người dân, kinh tế vùng cao sẽ khởi sắc và phát triển bền vững.

Chú trọng đầu tư hạ tầng số - nền móng cho chuyển đổi số toàn diện

Việc triển khai chuyển đổi số trong quản lý, điều hành đã được cộng hưởng mạnh mẽ nhờ sự nỗ lực của Sở Khoa học và Công nghệ trong việc xây dựng, hoàn thiện hạ tầng số, tạo nên sự đồng bộ và hiệu quả trong phát triển kinh tế - xã hội.

Về hạ tầng số, dù xuất phát điểm thấp, nhưng tỉnh đã phát triển 2.104 trạm BTS; 100% cơ quan nhà nước cấp xã kết nối Internet cáp quang. Đặc biệt, IOC và SOC đi vào vận hành từ cuối 2024 đã giúp tỉnh quản lý, điều hành dựa trên dữ liệu thời gian thực và bảo đảm an toàn thông tin trong bối cảnh nguồn lực còn hạn chế. Để phổ cập công nghệ số tới toàn dân, các doanh nghiệp viễn thông đã hoàn tất việc chuyển đổi thuê bao 2G sang 4G, mở rộng vùng phủ sóng đến vùng sâu, vùng xa, biên giới.

Cùng với đó, cấp uỷ, chính quyền xã cùng lực lượng chức năng phối hợp đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn kỹ năng số cho cán bộ, đoàn viên, hội viên, đồng bào dân tộc thiểu số; khuyến khích người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến, thương mại điện tử, thanh toán không tiền mặt. Những kết quả trên cho thấy, dù còn nhiều khó khăn, nhưng Lai Châu đã từng bước hình thành nền tảng số đồng bộ, đưa công nghệ đến gần hơn với mọi người dân, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững.

Trong hành trình này, các xã vùng biên mang trong mình đặc thù địa hình cách trở, hạ tầng công nghệ còn hạn chế, lực lượng Bộ đội Biên phòng không chỉ am hiểu địa bàn và gắn bó mật thiết với người dân mà còn trở thành cầu nối đưa công nghệ số về bản làng. Họ trực tiếp hướng dẫn bà con cài đặt, sử dụng các ứng dụng số như: VNeID, dịch vụ công trực tuyến, ngân hàng số, thanh toán không dùng tiền mặt, sổ sức khỏe điện tử… Thiếu tá Phạm Minh Trí – Chính trị viên Đồn Biên phòng Vàng Ma Chải cho biết: “Những ngày này, lực lượng biên phòng đứng chân trên các địa bàn biên giới trong tỉnh đang đang toả về các bản làng, tích cực phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức các buổi tuyên truyền, hướng dẫn bà con cài đặt và sử dụng các nền tảng số. Mỗi chiến sĩ Biên phòng là một tuyên truyền viên công nghệ, góp phần rút ngắn khoảng cách số, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và củng cố thế trận lòng dân nơi phên dậu của Tổ quốc”.

Chưa bao giờ, những bản làng cheo leo vùng biên giới Lai Châu lại chứng kiến nhiều đổi thay mạnh mẽ như hôm nay. Từ tư duy đến hành động của mỗi người dân Lai Châu - tất cả đang dần vươn lên dưới sự lãnh, chỉ đạo quyết liệt của chính quyền hai cấp. Chuyển đổi số không chỉ giúp Lai Châu bước qua “vùng trũng”, mà còn trở thành động lực phát triển mới của tỉnh vùng cao nơi biên cương Tổ quốc.