Tinh gọn bộ máy là bước đi mang tính chiến lược, đánh dấu bước chuyển quan trọng trong tiến trình phát triển của mỗi địa phương. Nhận thức rõ vai trò và ý nghĩa của công cuộc này, tỉnh Lai Châu đã chủ động vào cuộc từ sớm, triển khai bài bản với quyết tâm chính trị cao. Lai Châu từng bước xây dựng nền hành chính tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Tạo ra những chuyển biến sâu rộng, thay đổi từ gốc rễ phương thức quản lý và phục vụ nhân dân.

“Sau sáp nhập, chúng tôi không còn giữ tư duy cũ”

Sì Lở Lầu - xã vùng cao biên giới của tỉnh Lai Châu còn gặp muôn vàn thách thức do địa hình phức tạp, trình độ nhận thức của nhân dân không đồng đều. Đời sống bà con còn nhiều khó khăn, một bộ phận người dân không biết chữ, chưa nói thạo tiếng phổ thông. Sau sáp nhập, địa bàn xã rộng hơn, dân số đông hơn, số bản tăng lên, lượng công chức mỏng so với khối lượng công việc, một số công chức được sắp xếp chưa đúng vị trí việc làm trước đây nên phải vừa học vừa làm, ảnh hưởng đến tiến độ công việc… Mặc dù vậy, đội ngũ cán bộ xã vẫn luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, thích ứng linh hoạt, vận hành mô hình mới thông suốt ngay từ những ngày đầu.

Theo đó, xã Sì Lở Lầu đã phân công các đồng chí ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ xã, cán bộ, công chức phụ trách theo từng bản, cử cán bộ nhiều kinh nghiệm, giỏi chuyên môn, biết tiếng đồng bào đến nơi khó khăn đồng hành, hỗ trợ nhân dân về mọi mặt, kết hợp nắm bắt kịp thời tâm tư nguyện vọng của nhân dân để có giải pháp tháo những “nút thắt”, vướng mắc; tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân phát triển kinh tế, ổn định đời sống. Đặc biệt là các vấn đề bức xúc được nhiều người dân quan tâm như: giải phóng mặt bằng, thủ tục đất đai... được chỉ đạo giải quyết kịp thời, tạo dựng niềm tin trong nhân dân.

Có mặt tại xã biên giới Pa Tần những ngày cuối năm, chúng tôi chứng kiến không khí làm việc hăng say của cán bộ, công chức nơi đây. Bà Lý Thị Hiền – Phó Chủ tịch UBND xã Pa Tần, Giám đốc Trung tâm phục vụ hành chính công xã chia sẻ: “Xã được thành lập trên cơ sở sáp nhập 3 xã: Pa Tần (huyện Sìn Hồ cũ), Trung Chải, Nậm Ban (huyện Nậm Nhùn cũ). Sau sáp nhập, đội ngũ cán bộ, công chức giảm 10 người. Đội ngũ ít song công việc được gắn với từng vị trí rõ ràng. Trách nhiệm mỗi cá nhân được đề cao nên mọi việc vẫn diễn ra thuận lợi. Chúng tôi làm giờ hành chính không đủ thì làm thêm ngoài giờ, đảm bảo mọi công việc thông suốt mang đến sự hài lòng cho người dân". Với chủ trương đó, chỉ sau hơn 4 tháng đi vào hoạt động Trung tâm Phục vụ hành chính công xã đã giải quyết được số lượng công việc lớn. Trung tâm tiếp nhận 1.465 hồ sơ thông qua trực tuyến và trực tiếp. Trong đó, đã giải quyết và trả kết quả trước hạn 1.463 hồ sơ.

Không chỉ ở các xã: Sì Lở Lầu và Pa Tần, mô hình chính quyền hai cấp đang tạo ra những chuyển biến tích cực tại nhiều xã, phường khác trong tỉnh. Điều này không chỉ đến từ việc sắp xếp lại tổ chức, mà còn nhờ vào việc phân định rõ ràng hơn về trách nhiệm cá nhân trong từng vị trí công tác. Mỗi cán bộ đều hiểu rõ vai trò, nhiệm vụ cụ thể của mình. Trách nhiệm không còn là khái niệm chung chung mà được cá thể hóa, gắn với hiệu quả thực hiện nhiệm vụ. Không còn tình trạng "làm thay", "làm hộ" hay "làm chung", mỗi công chức giờ đây là một mắt xích quan trọng trong guồng máy hành chính hiện đại, nơi kết quả công việc là thước đo chính xác nhất về năng lực và trách nhiệm.

Cùng với việc sáp nhập địa giới hành chính, tỉnh Lai Châu đã triển khai hàng loạt thay đổi có tính hệ thống - từ tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, đến đổi mới cách làm việc và đặc biệt là chuyển biến mạnh mẽ trong tư duy phục vụ nhân dân. Nếu như trước đây, mô hình hoạt động hành chính thường thiên về “quản lý” – với lối làm việc hành chính, thụ động và nặng về giấy tờ thì nay tư duy “phục vụ” đã dần trở thành kim chỉ nam trong điều hành. Cán bộ không còn ngồi đợi tại trụ sở mà đã chủ động xuống bản, đến hộ dân, tìm hiểu và gỡ khó ngay từ cơ sở. Đây là thay đổi không chỉ ở cách làm, mà là một chuyển động về bản chất trong mối quan hệ giữa chính quyền và người dân.

Những thay đổi từ việc rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính, mở lịch tiếp công dân định kỳ, xử lý hồ sơ trực tuyến… đang tạo ra hiệu ứng tích cực. Không chỉ nâng cao chất lượng phục vụ, mà còn tăng cường niềm tin của người dân với chính quyền cơ sở. Đặc biệt, việc sáp nhập địa giới hành chính không chỉ gói gọn ở việc gọn đơn vị hay giảm đầu mối, mà đã trở thành cú hích để tái thiết toàn diện hệ thống chính trị cơ sở.

Chuyển từ quản lý sang phục vụ: Bước đột phá của nhận thức và hành động

Thực hiện Nghị quyết số 1670/NQ-UBTVQH15 ngày 16/6/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Lai Châu năm 2025, tỉnh Lai Châu đã giảm 892 tổ chức cơ quan, đơn vị, gần 1.500 biên chế, 228 tổ chức cơ sở Đảng; xóa bỏ cấp huyện, giảm từ 106 xã, phường, thị trấn xuống còn 38 xã, phường (giảm 64,15% số đơn vị hành chính cấp xã). Việc thực hiện mô hình chính quyền hai cấp ở Lai Châu đang mang lại những chuyển biến rõ nét về hiệu quả quản lý, điều hành, đặc biệt là ở cấp xã.

Xác định, công tác cán bộ đóng vai trò then chốt, Ban Tổ chức Tỉnh ủy đã tham mưu cho tỉnh chủ trương điều động, biệt phái, tăng cường cán bộ từ tỉnh về xã, đặc biệt ở những xã khó khăn. Đào tạo, bồi dưỡng theo hướng đa năng, đa nhiệm không chỉ giúp giảm áp lực về số lượng, mà còn tạo ra lớp cán bộ “vừa hồng, vừa chuyên” linh hoạt xử lý nhiều công việc, thích ứng với yêu cầu ngày càng cao của nền hành chính hiện đại.

Cùng với công tác cán bộ, tỉnh cũng triển khai hệ thống phần mềm quản lý văn bản điện tử, họp không giấy, theo dõi tiến độ đầu tư công… một cách đồng bộ từ tỉnh xuống xã. Cán bộ xã không còn phải mang tài liệu đi xin ý kiến hay gửi báo cáo như trước, mà có thể truy cập hệ thống và xử lý công việc ngay tại trụ sở. Đẩy mạnh triển khai chính quyền số cấp xã, ứng dụng cổng dịch vụ công trực tuyến, phần mềm quản lý văn bản, ký số tài liệu hành chính…

Nơi địa đầu Tổ quốc, một cuộc đổi thay âm thầm nhưng sâu sắc đang diễn ra mạnh mẽ - nơi cấp ủy, chính quyền đang “tự thu hẹp mình” để phục vụ Nhân dân tốt hơn. Cuộc cải cách tổ chức bộ máy chính quyền 2 cấp tỉnh - xã đang dần đưa Lai Châu bước vào thế trận phát triển mới: tinh gọn, hiệu quả, gần dân, sát dân và vì dân. Dẫu vẫn còn những khó khăn, thách thức về nhân lực, nguồn lực và cơ chế phối hợp giữa các phòng ban chuyên môn. Song với quyết tâm chính trị rõ ràng, sự vào cuộc đồng bộ từ tỉnh đến xã, và trên hết là sự ủng hộ của người dân, Lai Châu đang có những bước đi vững vàng trên hành trình đổi mới thể chế - hướng tới một chính quyền phục vụ, hiện đại và kiến tạo phát triển.