Chút nắng vàng ấm áp đưa chúng tôi đến thăm nhà ông Mùa A Tủa – Trưởng dòng họ Mùa hiếu học ở khu 2, thị trấn Sìn Hồ, huyện Sìn Hồ. Sau cái bắt tay thân mật, ông Tủa cho biết: “Dòng họ có học tập, gia đình có học tập, mỗi thành viên có học tập thì quốc gia mới có trí thức, dân tộc mới thông thái. Vì vậy, mà tôi luôn khuyên con, cháu trong gia đình, dòng họ tích cực học tập để sau này làm người có ích cho xã hội”.

Có lẽ cũng vì thế, mà trong căn nhà cũ kĩ của vợ chồng ông Tủa vẫn còn lưu giữ những tấm giấy khen về thành tích học tập của các con và bây giờ lại là của các cháu. Rồi ông Tủa khoe: “Cũng may là các con của chúng tôi biết nghe lời dạy của bố mẹ và ham học. Hiện nay các con tôi đã trưởng thành, hầu hết đã tốt nghiệp Đại học. Các cháu, không có đứa nào bỏ học, chúng đều rất chăm học và ngoan ngoãn”. Đó là thành tích mà không phải gia đình nào cũng có được. Khi chúng tôi hỏi về bí quyết dạy con, cháu, ông Tủa tươi cười: “Tôi chẳng có bí quyết gì cả. Tôi thường bảo chúng: Các con đã thấy đời cha mẹ lam lũ vất vả, đồng bào mình đói nghèo đều do thiếu cái chữ. Vì thế, các con phải cố gắng học để có kiến thức, bằng cấp đi làm cán bộ, vừa có thể giúp dân vừa tạo cuộc sống tốt hơn cho bản thân, chứ ở nhà chỉ có làm rẫy, lúc nào cũng lo thiếu ăn, thiếu mặc thôi”.

Buổi gặp mặt của gia đình ông Sùng A Chô.

Nghe lời dạy của ông, các con đều chăm chỉ, quyết tâm theo đuổi con đường học tập. Không chỉ dạy con, cháu trong gia đình, ông Tủa còn khuyên nhủ con cháu trong dòng họ phải học lấy cái chữ mới có thể tiến lên được. Nghe lời ông 150 gia đình thuộc dòng họ Mùa đều tạo điều kiện cho con cháu ăn học đầy đủ. Con cháu trong dòng họ Mùa đều theo học ở các trường chuyên nghiệp, Trung cấp, Cao đẳng, Đại học rồi ra trường đi làm ở huyện, tỉnh. Trong đó, có nhiều người con ưu tú của gia đình ông, dòng họ ông đã trở thành cán bộ nhà nước cùng các dân tộc góp phần xây dựng Lai Châu, làm rạng danh dòng họ như các ông: Mùa A Páo – Đại tá Quân đội Nhân dân Việt Nam, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân; Mùa A Thào – Nguyên Chủ tịch UBND, Bí thư Huyện uỷ Sìn Hồ, Mùa A Trá – Chỉ Huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự huyện Sìn Hồ;  Mùa A Trừ - Tỉnh uỷ viên, Phó Ban Tổ chức Tỉnh uỷ và nhiều con cháu là các lãnh đạo của các ban, ngành đoàn thể trong huyện…

Không chỉ làm tốt công tác khuyến học trong dòng họ, các thành viên trong gia đình ông Tủa còn tích cực tham gia phong trào khuyến học của địa phương, tham gia các phong trào ở cơ quan, đơn vị và khu dân cư, đoàn kết với bà con lối xóm; thực hiện tốt các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.

Chúng tôi không khỏi thán phục khi xem bảng liệt kê quá trình học tập của những thành viên trong gia đình ông Đỗ Huy Lưu, ở tổ 3, phường Quyết Thắng, thị xã Lai Châu. Bản thân ông Lưu tốt nghiệp trường Đại học Tuyên giáo Hà Nội năm 1983. Mới đầu ông làm Hiệu trưởng ở xã Ma Ly Pho. Trong những năm công tác ông được luân chuyển làm Hiệu trưởng trường Đảng, rồi làm Phó Bí thư huyện Phong Thổ, Bí thư huyện ủy Tam Đường. Đến khi nghỉ hưu ông Huy tiếp tục cống hiến. Hiện nay, ông làm Phó Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh, Chủ tịch Hội người cao tuổi thị xã Lai Châu. Vợ, ông bà Nguyễn Thị Nhung từng là giáo viên và đã tốt nghiệp Cao Đẳng Sư phạm Hà Nam Ninh và từng là giáo viên dạy trường cấp hai Nông trường. Ba người con của ông đều tốt nghiệp Đại học, Cao học, hiện công tác ở Trường Cao đẳng Cộng đồng, Công an tỉnh và Bệnh viện 374 Lao phổi Trung ương.

Ông Lưu cho biết: “Dù ở đâu làm gì thì tri thức, học vấn vẫn là điều quan trọng nhất. Kinh tế của gia đình tôi trước đây hoàn toàn dựa vào đồng lương của hai vợ chồng. Vì vậy, chúng tôi chỉ có thể cho các con “cái chữ” để làm người. Để hôm nay các cháu mang sức trẻ, trí tuệ của mình cống hiến cho sự phát triển của tỉnh nhà, của đất nước”.

Cũng như gia đình ông Lưu, gia đình ông Sùng A Chô, ở bản Sùng Chô, xã Nậm Noỏng, thị xã Lai Châu luôn coi trọng việc học tập của con, cháu. Họ hiểu, chỉ có con đường học vấn mới giúp họ xoá được cái đói, đẩy lùi cái nghèo, Những nỗ lực thầm lặng sau bao năm của vợ chồng ông Chô nay đã “đơm hoa kết trái”. Hiện nay, con trai lớn của ông bà là Sùng Lử Páo hiện đang là Chủ tịch HĐND huyện Tam Đường, con trai thứ hai là Sùng A Phủ giữ chức Phó Ban dân vận Tỉnh uỷ, con trai út Sùng A Nủ hiện là Phó Bí thư Tỉnh đoàn. Ngoài ra, các con dâu, cháu của gia đình ông đã công tác ổn định; các cháu đang học phổ thông đều chăm ngoan, học giỏi, nhiều cháu liên tục đạt danh hiệu học sinh giỏi các cấp…

Đó chỉ là 3 trong 69 dòng họ, 7.608 gia đình hiếu học tiêu biểu của Lai Châu. Họ đang ngày đêm rèn đức, luyện tài để đưa Lai Châu sánh vai cùng các địa phương khác.