Những ngày đầu tháng 2, chúng tôi trở lại bản Hưng Bình - địa phương có diện tích trồng cà chua lớn nhất xã Bình Lư. Bản có 89 hộ thì 32 hộ trồng cà chua với diện tích 3,5ha. Cây cà chua được trồng trên đồng đất nơi đây từ nhiều năm nay, kỹ thuật trồng và chăm sóc tương đối đơn giản, cho thu hoạch trong thời gian dài, năng suất ổn định, đem lại hiệu quả kinh tế cao, gấp từ 5 - 7 lần so với các loại rau màu khác. Từ trồng cà chua đem lại nguồn thu nhập từ 60 - 90 triệu đồng/năm cho nông dân. 

Gia đình chị Nguyễn Thị Nụ ở bản Hưng Bình (xã Bình Lư) thu hoạch cà chua.

Đầu vụ cà chua năm nay, nhiều thương lái đến tận vườn thu mua, quả chín đến đâu tiêu thụ hết tới đó với giá thành tương đối cao từ 10.000 - 12.000 đồng/kg. Khác hẳn với hình ảnh vài tháng trước, hiện nay, thị trường cà chua ảm đạm. Mặc dù, vườn cà chua của bà con đang độ chín, người dân đã thu hoạch về nhà nhưng ít khách tới mua. Những thùng cà chua được bà con xếp khắp sân, chín đỏ rực.

Năm nay, gia đình chị Nguyễn Thị Nụ ở bản Hưng Bình trồng hơn 300m2 cà chua, hiện đang thời kỳ thu hoạch rộ nhưng thương lái không tới thu mua nên cà chua ế ẩm. Chị Nụ buồn bã nói: “Đầu mùa, lượng cà chua ít nên các thương lái trực tiếp tới vườn thu mua, gia đình tôi thu hái tới đâu, bán hết tới đó. Thời điểm này, cà chua được mùa, sai quả, chín mọng, nhiều bột, những thùng cà chua quả to, đẹp chỉ được thương lái mua với giá 5.000 đồng/kg. Giá thành giảm mạnh gây thiệt hại lớn tới thu nhập của gia đình tôi”.

Cùng chung hoàn cảnh, gia đình chị Tăng Thị Hạnh tại bản Đội 4 (xã Hồ Thầu) cũng đang lao đao vì cà chua rớt giá. Vụ này, gia đình chị trồng hơn 2.000m2 cà chua nhót. Ưu điểm của giống cà chua này sai quả, cho thu hoạch tương đối dài. Bình thường mọi năm các thương lái trực tiếp tới thu mua nhưng năm nay lượng cà chua quá lớn nên ngoài bán buôn, chị Hạnh phải trực tiếp đi bán lẻ tại chợ. Chị Hạnh chia sẻ: “Như mọi năm, vào thời điểm này, cà chua tiêu thị nhanh, giá trung bình từ 10.000 - 12.000 đồng/kg. Năm nay, cà chua sai quả, mỗi ngày gia đình tôi bán trung bình từ 2 - 3 tạ nhưng giá giảm mạnh, bán đổ tại vườn chỉ 5.000 đồng/kg. Loại quả to, đẹp, bán lẻ ngoài chợ cũng chỉ 7.000/kg. So với mọi năm, thu nhập từ cà chua giảm một nửa, gia đình tôi vẫn đang cố gắng bán lẻ tại các chợ để tránh tình trạng ứ đọng hàng”.

Diện tích cà chua đang thời kỳ thu hoạch nhưng giá bán thấp khiến người dân lao đao vì thua lỗ so với chi phí và công sức bỏ ra. Cà chua chín tự nhiên nếu không tiêu thụ kịp sẽ thối, hỏng. Cứu vãn tình trạng cà chua tồn đọng, nhiều gia đình ở xã Bình Lư chở đi bán lẻ tại các chợ trung tâm huyện, thành phố nhưng đường sá xa xôi, chi phí vận chuyển lớn, tình hình không mấy khả quan. Cùng với đó, nhiều hộ sau khi thu hoạch về tiến hành chưng chín, cất tủ lạnh để bảo quản.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, thời gian gần tết, thương lái nhập hàng từ các địa phương ngoài tỉnh vào nhiều cùng với việc cà chua được mùa là nguyên nhân chính dẫn tới giá giảm mạnh. Trao đổi vấn đề này, anh Nguyễn Hồng Quân - Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Tam Đường cho biết: “Năm 2020, huyện triển khai trồng 260ha rau, củ, quả, tập trung tại các xã: Hồ Thầu, Bình Lư và thị trấn Tam Đường. Cà chua là một trong những cây trồng thế mạnh đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân nơi đây. Nhờ thực hiện đúng yêu cầu kỹ thuật trong việc trồng, chăm sóc, cà chua cho năng suất cao. Thực tế hiện nay, lượng cung vượt quá cầu dẫn tới giá cà chua giảm mạnh. Cơ quan chuyên môn cũng đã phối hợp với UBND các xã, thị trấn hướng dẫn bà con cách bảo quản, mang đi các chợ tiêu thụ nhằm giảm thiểu thiệt hại cho nông dân”.